VİTAMİN D: GÜNCELLEME
1 VİTAMİN D: GÜNCELLEME Dr Dilek Gogas Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD
2 D Vitamini Olarak Adlandırılmış Olan molekül Steroid Hormondur Vitamin D reseptörleri hemen her dokuda gösterilmiştir.
3 Ciltte D vitamini sentezi için gerekli koşullar Güneş ışınlarının doğrudan deri teması Güneş ışını açısı (Zenith açısı): UV nm Ülkemizde D vit sentezi: Nisan- kasım saat 11:00-15:00 1 minimal eritem dozuna ulaşılması (cillte hafif pembelik) Vücudun enaz %20 sinin direkt ışın teması
4 Yaz mevsiminde Bütün gün güneşlenirseniz Ne kadar D vitamini sentezlersiniz? IU
5 D Vitamini besinsel Kaynakları Besin (IU) somon (105 gr) 360 Tuna balığı (90 gr) 345 Sardalya balığı (52.5 gr) tam yumurta 20 dana karaciğeri (105 gr) 15
6 Vitamin D eksikliği yaygın bir problemdir Düzeyi <20ng a="" dl="" hastalarda="" hastanede="" huzurevlerinde="" k="" kal="" n="" olanlar="" olanlarda="" r="" si="" yatan="">60 y kişilerde (Kuzey de yaşayanlarda) %60 Adolesan çocuklarda %43 Toplum taramalarında %35-75 Can Fam Physician 2007;53:
7 D vitamini eksikliğinin nedenleri Cilt sentezinin azalması Absorbsiyon azalması Sekestrasyon artışı Katbolizma artışı emzirme Sentez azalması Kalıtımsal hastalıklar Kazanılmış hastalıklar Güneş kremi, cilt pigmentasyonu, yaşlanma Kistik fibroz,çöliak,gastrik bypass,kol emiilimini azaltn ilaçlar obezite Antikonvülzan, steroid,antiretroviral,immunsupresanlar Karaciğer,renal yetmezlik Vit D mutasyonları Tm bağlı osteomalazi, hiperparatirodi, granulamatöz hastalıklar,lenfoma
8 Nedenler İlaçlar Steroid Rifampin VİTAMİN D EKSİKLİĞİ Sonuçlar Güneş kremi Kış mevsimi yükseklik Karaciğer Yetmezliği Renal Yetmezlik Nefrotik Sendrom Obezite Malabsorpsiyon Chron, çöliak Whipple Ksitik fibroz Şizofreni- depresyon Astım İnfeksiyon Otoimmün hastalıklar Tip 1 Diyabet Multipl skleroz Romatoid artrit Osteoartrit Osteoporoz Osteomalazi Kas güçsüzlüğü Kas ağrıları Kanser Meme,Kolon Prostat,pankreas Tip 2 Diyabet
9 D vitamini eksikliği nin bilinen en eski sonucu Çocuklarda raşitizm Yetişkinde osteomalazi
10 Vitamin D & Kemik Osteomalazi: Erişkinlerde Kemik mineralizasyonu Raşitizm çocuklarda (büyüme devam eden olgunlaşmamış kemiklerde) büyüme plaklarının kemik mineralizasyonu ve mineralize olmayan osteoidin toplanması
11 Diyabet İnsidansı (1/ ) Vitamin D Düzeyi - Tip 1 Diyabet İnsidansı Ultaviole etkisi Diabetologia Aug;51(8):
12 < 15 y insidans (1/ ) Finlandiyada değişen vitamin D replasman önerileri ve tip 1 diyabet prevalansı yıl Ann Med Nov 3
13 Vitamin D eksikliği Serum kalsiyum PTH Kemik rezorpsiyonu Kas güçsüzlüğü Sekonder hiperparatiroidi PTH yüksek Ca: düşük-normal P:düşük normal 25OHD: düşük Düşme riskinde artma Artmış kırık riski
14 D vitamini eksikliği Belirtiler: Asemptomatik Kemik ağrısı Omurga ağrısı Proksimal kas güçsüzlüğü kas ağrıları miyopati İskelet deformiteleri (pelvis, kaburga, bacak) Kırıklar Dengesizlik Hipokalsemi ile ilişkili şikayetler uyuşma, Karıncalanma Kasılma Epilepsi laringospazm
15 25 OH Vitamin D düzeyi < 30 ng/ml Eksiklik : <20 :="" font="" l="" ml="" ng="" nmol="" yetmezlik="">
16 Toplum taraması önerilmemektedir Raşitizm 25OH D ölçüm endikasyonları Osteomalazi osteoporoz KBY,KCY Malabsorbsiyon sendromları (inflamatuar bağırsak hastalığı, Bariatrik cerrahi, Radyasyon enteriti vb ) Hiperparatirodizm İlaçlar (antiepileptik, glukokortikoid,aids ilaçları,antifungal,kolestiramin) Gebelik-laktasyon Yaşlılar Kırık öyküsü olanlar Obezler VKI> 30 kg/m2 Granuloma ile seyreden hastalıklar (sarkoidoz, tbc)
17 D vitamini replasman tedavisi Serum 25 OHD < 20 ng/ml ise kolekalsiferol yükleme dozu : IU /hafta 8 hafta İdame dozu : IU/gün Serum 25 OHD: ng/ml ise Yükleme yapılmadan idame doz ile başlanabilir D vitamini eksiklik riski olanlarda idame devamlı olmaldır
18 D Vitamini preparatları Kapsül 1000 IU,2000IU,5000IU 5-15 USD 15 ml = IU D3 10 damla= ~1000 IU Ekmek üzerine dökülüp alınabilir Suya dökülmemeli bardağa yapışır 5 TL 1 ml = IU D3
19 D vitamini replasman tedavisi Obezite Malabsorbsiyon D vit metabolizmasını etkileyen ilaç yüksek doz D vitamini İhtiyacı X 2-3 Yükleme dozu : IU /hafta 8 hafta İdame dozu : IU/gün
20 Yükleme dozu sonrası 2 ay sonunda 25OH D vitamini Düzey ölçümü önerilir Tedavinin 3. ayında 25OHD vit ve kalsiyum düzeyi ölçülmeli 25 OH D düzeyi <30ng ara="" font="" ise:="" lmal="" malabsorbiyon="" ml="" r="" t="" tedavi="" u="" uyumsuzlu="" vb="">
21 D Vitamini replasmanı ile Hedef serum 25OH D değeri: ng/ml
22 Vitamin D Tedavisi: yan etkiler Serum 25 OH D> 88 ng/ml yan etki izlenebilir Hiperkalsiüri Hiperkalsemi Dengesizlik- kırık riskinde artış
24 Önerilen D vitamini alımı 0-1 yaş IU 1-8 yaş IU 9-18 yaş IU >18 yaş IU Gebelik Laktasyon IU IU Endocrine Society vitamin D guidelines 2011
25 Vitamin D > 30 ng/ml Ek faydalar Kanser Otoiimün hastalıklar Tip 2 diyabet Tip 1 diyabet Kardiyovasküler hastalık İnfeksiyon Riskini
26 D vitamini preparatları D 3vit damla: Ekmek üzerine dökülüp alınabilir Suya dökülmemeli bardağa yapışır 15 ml = IU D3 10 damla= ~1000 IU D vit 3 ampul : 1 ml = IU D3 Kapsül : 1000 IU, 2000 IU, 5000 IU Aktif D vitamini preparatları dvitamini replasman tedavisinde önerilmez
27 Teşekkür ederim Institute of Medicine Report, November 2010
