PEYGAMBER (İDRİS)ENOK' UN KİTABI
TÜRKÇE ÇEVİRİ
28 Şubat 2014
TARİKAT SİLSİLENAMELERİ
Tarikat Silsilenameleri
(KADİRİ SİLSİLESİ)
1 — Hazreti imam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib Acemi
4 — Hazreti Davudül - Taî
5 — Hazreti Marufül - Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakatî
7 — Hazreti Şeyh Cüneyd Bağdadî
8 — Şeyh ebi Bekir Şibeli
9 — Şeyh Ebül-fazl Abdullah-ül-Yümnî
10 — Şeyh Ebül-Ferec Tarsusî
11 — Şeyh Ebilhasan Karşı aleyül - Hakkâri
12 — Şeyh ebi Sait Ali ibn Mübarek Mahzunî
13 — Hazreti Seyid Abdülkadir Ceylânı
(RUFAİ SİLSİLESİ)
1 — Hazreti İmam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib Acemi
4 — Hazreti Davudül - Tai
5 — Hazreti Marufül Kerbi
6 — Hazreti Seri-ül-Kerhi
7 — Hazreti Şeyh Cüned Bağdadi
8 — Şeyh ebi Bekir Şibeli
9 — Şeyh Aliyül-acemi
10 — Şeyh Aliyül-Virdi Bari
11 — Şeyh Ebu Ali gulâm bin Türkman
12 — Şeyh Ebül-fazl Bağdadî
13 — Şeyh Aliyül-Kariyül-vasıtî
14 — Seyid Ahmet Rufai.
(BEDEVİYYE SİLSÎLESÎ)
1 — Hazreti imam Ali
2 — Hazreti Habib acemi
3 — Hazreti Davud Taî
4 — Hazreti Maruf Kerfi
5 — Hazreti Şeyh Seri-ül-Sakati
6 — Hazreti Cüneyd Bağdadî
7 — Şeyh Sahabettin Tebrizî
8 — Şeyh ebu Yusuf Mehmet Kasım
9 — Şeyh Abdül-Kudus
10 — Şeyh ebu Tahir Abdül-razak Endülüsî
11 — Şeyh Ali bin Hasan
12 — Şeyh Abdülmecit Mağribî
13 — Abül-celil bin Abdurrahman
14 — Şeyh Seyid Hüseyin bin Ali
15 — Hazreti Pir Seyid Ahmet Bedevî
(SADİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Hasan Basri
2 — Hazreti Habib acemi
3 — Hazreti Davud Taî .
4 — Hazreti Maruf Kerhi
5 — Hazreti Seri-ül-Sakti
6 — Hazreti Cüneydi Bağdadî
7 — Şeyh ebu Ali Ruziyari Ahmet
8 — Şeyh ebu Osman Mağribi Said
9 — Şeyh ebu Kasım gürgani Ali
10 — Şeyh Ebi Bekir elnisac Tusî
11 — Şeyh Ebulvefa İbrahim
12 — Şeyh Ebülberekât Bağdadî
13 — Şeyh Ebi Said Endülüsî.
14 — Ebül Medinül-elmağribi
15 — Şeyh Yunus Şiban
16 — Şeyh Mezid Şibanî
17 — Şeyh Abdullah Şibani
18 — Pir Sadettinül-cebaviül-Şibanî
(ŞAZELİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti İmam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib acemi
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Marufül-Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakati
7 — Hazreti Cüneyd Bağdadî
8 — Şeyh Ebu Ruzubari
9 — Şeyh Ebu Kâtip Hüseyin
10 — Şeyh Ebu Osman mağribî
11 — Şeyh Ebubekir-ülnisac
12 — Şeyh Ahmet Arif bin Mehmet gazali
13 — Şeyh Ebülfazl İbrahim Bağdadi
14 — Ebül-berekât Bağdadî
15 — Şeyh Ebu Said Endülisî
16 — Şeyh Ebül-Medinil-mağribî
17 — Şeyh Imadettin Ebu Salih Bağdadî
18 — Şeyh Abdurrahman Medenî
19 — Şeyh Abdüsselâm bin Mehmet
20 — Pir Ebulhasan Aliyüşşazilî bin ebi Mehmet Abdullah.
(MEVLEVİ SİLSİLESİ)
1 — Hazreti îmam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib acemi
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Marufül-Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakti
7 — Hazreti Cüneyd Bağdadî
8 — Mumşadül-deynurî
9 — Şeyh Mehmet Bekrî
10 — Şeyh Veciheddül-Kadî
11 — Şeyh Ömer Bekrî
12 — Şeyh Ebülnecib-elsüherverdi
13 — Şeyh Ammar Basır
14 — Şeyh Necmi Kübra
15 — Şeyh Sultanül-ulema Mehmet Bahaddin Veled
16 — Şeyh Burhacettin Mahkak Termidî
17 — Pir Hazreti Mevlâna Celâleddin Rumî.
(HALVETİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti îmam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib acemi
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Marufül-Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakati
7 — Hazreti Cüneyd Bağdadî
8 — Şeyh Mümşdül-deynurî
9 — Şeyh Mehmet Bekri
10 — Şeyh Vecühiddinül-Kadı
11 — Şeyh Ömer Bekrî
12 — Şeyh Ebülnecibül-Süherverdi
13 — Şeyh Kutbiddinül-ebherî
14 — Şeyh Rükniddin Mehmet Necasî
15 — Şeyh Sahabettin Mehmet Tebrizî
16 — Şeyh Seyid Cemaleddin Tebrizî
17 — Şeyh İbrahim Zadidül-geylanî
17 — Şeyh Ahi Mehmet bin Nurulhalvetî
18 — Pir Ömerül-halveti lahci.
(BEKTAŞÎ SİLSİLESİ)
1 — Hazreti îmam Ali
2 — Hazreti Selmani Farisî
3 — imam Caferi Sadık
4 — Şeyh Beyazıdı-Bistamî
5 — Şeyh Ebülhasanül-herkanî
6 — Şeyh Ebu Aliyül-Karmidi
7 — Şeyh Hoca Yusuf Hemedanî
8 — Şeyh Hoca Ahmet Yesevî
9 — Şeyh Lokman Horasanı
10 — Pir Seyid Mehmet Hacı Bektaş Veli Horasani.
(NAKŞÎBENDİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Ebubekir
2 — Hazreti Selmani Farisî
3 — Hazreti Kasım bin Mehmet bin Ebubekir
4 — Hazreti îmam Cafer Sadık
5 — Hazreti Şeyh ebu Bayezid Bistamî
6 — Hazreti Şeyh Ebulhasan Harkani Ali
7 — Hazreti Şeyh Ebulali-ülkarmidî
8 — Hazreti Şeyh Hoca Yusuf Hemedanî
9 — Hazreti Şeyh Hoca Abdulhalikül-gucduvanî
10 — Hazreti Şeyh Hoca Arif Riyukürdî
11 — Hazreti Şeyh Hoca Mahmut Ebhir feğevî
12 — Hoca Azizan Ali-ülramteynî
13 — Pir Hoca Mehmet Baba Siması
14 — Seyid Emîr Kelâl bin Hamza
15 — Şah Mehmet Bahaeddin Nakşibendi Buharî.
(BAYRAMi SİLSİLESİ)
1 — Hazreti imam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib Acemi
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Marufül-Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakti
7 — Şeyh Cüneyd Bağdadî
8 — Şeyh Münşadüldeynuri
9 — Şeyh Mehmet Bekri
10 — Şeyh Vecihedülhadi
11 — Şeyh Ömer Beki
12 — Şeyh Ebülnecibül-Sühreverdî
13 — Şeyh Kutbuddinül-Ebherî
14 — Şeyh Şahabeddin Tebrizî
15 — Şeyh Seyid Cemalettin Tebrizî
16 — Şeyh İbrahim Zahid Geylânî
17 — Şeyh Safyüddin Erdibili
18 — Şeyh Sadrettin Musa Erdebilî
19 — Şeyh Hoca Ali Erdebilî
20 — Şeyh ibrahim Erdebilî
21 — Şeyh Hamiddün Veli Aksarayî
22 — Pir Hacı Bayram Veli Ankaravî.
(SÜHREVERDİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti imam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib Acemî
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Davudül-Taî
6 — Hazreti Maruful-Kerhî
7 — Hazreti Seri-ül-Sakati
8 — Hazreti Cüneyd Bağdadî
9 — Şeyh Mümşdül-deynurî
10 — Şeyh Muhiddinnuri
10 — Şeyh Mehmet Bekrî
11 — Şeyh Vecihedül-Kadi
12 — Şeyh Ömer Bekrî
13 — Şeyh Ebülnecib Sühreverdî
14 — Pir Ömer Sahabettin Sühreverdî.
(ZEYDÎYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Ömer Sahabettin Sühreverdî
2 — Şeyh Necibettin Ali Şirazî
3 — Şeyh Nurittin Abdüssamed Nazri
4 — Şeyh Necmettin Mahmut Isfahanî
5 — Şeyh Hüseyin Hüsamettin Şemsin
6 — Şeyh Cemalettin Yusuf Güranî
7 — Şeyh Abdürrahman Nurittin Mısri
8 — Pir Hazreti Mehmet Zeydüddinül Hafî
(DÜSÜKİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti imam Ali
2 — Hazreti Hasan Basri
3 — Hazreti Habib Acenü
4 — Hazreti Davudül-Taî
5 — Hazreti Marufül-Kerhî
6 — Hazreti Seri-ül-Sakati
7 — Hazreti Şeyh Cüneyd Bağdadî
8 — Şeyh Münşdül-deynurî
9 — Şeyh Mehmedül-deynuri
10 — Şeyh Mehmet Bekrî
11 — Şeyh Vecibettin Kadı
12 — Şeyh Ömer Bekri
13 — Şeyh Ebülnecib Sühreverdi
14 — Pir Hazreti Ömer Şahabettin Sühreverdi
15 — Şeyh Necibettin Ali Şirazî
16 — Şeyh Nurittin Abdüssamed
17 — Şeyh Necmettin Mahmut Isfahanî
18 — Pir Hazreti İbrahim Düsükî
(RUŞENİYYE SİLSİLESÎ)
1 — Pir Hazreti Ömer Halveti
2 — Şeyh Fani Ahi Mürmül-halvetî
3 — Şeyh Hacı İzzettin Hiyavi
4 — Pir Hazreti Seyid Yahya Şirvanî
5 — Pir Hazreti Dede Ömer Rumî Ruşenî.
(GÜLŞENİYYE SİLSİLESİ)
1 — Seyid Yahya Şirvanî
2 — Pir İbrahim Gülsenî.
(SÜNBÜLİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Yahya Şirvani
2 — Şeyh Mehmet Pir Erzincanî
3 — Şeyh Mehmet Cemalettin Aksaray!
4 — Pir Yusuf Süııbül Sinan Merzifoni
5 — Hazreti Şeyh Merkez Musa Muslihittın
6 — Hazreti Şeyh Yakub
7 — Şeyh Sinan
S — Şeyh Hasan Yümnî
9 — Şeyh Seyid Mehmet Eyyubî
10 — Şeyh Seyid Kerimüddin
11 — Şeyh Seyid Alâettin
12 — Şeyh Seyid Nurittin
13 — Şeyh Seyid Kutbiddin
14 — Şeyh Mehmet Vahyüddin
15 — Şeyh Birinci Haşim
16 — Şeyh ikinci Haşim
17 — Şeyh Üçüncü Haşim
18 — Şeyh Yıldız Dede
19 — Şeyh Razi Efendi
20 — Şeyh Rizaüddin
21 — Şeyh elhac Mehmet Kutbî Efendi.
(KÜBREVİYYE SİLSİLESİ)
1 — Şeyh Ebülnecib Sühreverdi
2 — Şeyh Ruzbihan behalî
3 — Şeyh tsmail Kayseri
4 — Şeyh Ammar Yaser
5 — Pir Hazreti Ahmet Necmettin Kübrevî
(ŞABANİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Seyid Yahya Şirvanî
2 — Şeyh Pir Mehmet Erzincanî
3 — Şeyh Mehmet Cemalettin Aksarayî
4 — Şeyh Hayrettin Tokadı
5 — Pir Hazreti Şaban Veli Kastamoni
(AHMEDİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Seyid Yahya Şirvanî
2 — Şeyh Pir Mehmet Erzincanî
3 — Şeyh İbrahim Tacettin Kayseri
4 — Şeyh Kabaklı Alâeddin Uşşakî
5 — Pir Hazreti Ahmet Şemsettin Marmaravî
(SİNANİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Seyid Yahya Şirvanî
2 — Şeyh Pir Mehmet Erzincanî
3 — Şeyh İbrahim Tacettin Kayseri
4 — Şeyh Kabaklı Alâettin Uşakî
5 — Şeyh Ahmet Şemsettin Marmaravî
6 — Şeyh elhac izzettin Karamanî
7 — Pir Hazreti İbrahim ümmü Sinan
(UŞAKİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Ümmî Sinan
2 — Hazreti Şeyh Seyid Ahmet Semerkandî
3 — Pir Hazreti Hasan Hüsamettin Uşakî
(CELVETİYYE SİLSİLESİ)
1 — Pir Hazreti Hacı Bayram Veli
2 — Şeyh Rüstem Halife
3 — Şeyh Makad Hızır Dede
4 — Pir Hazreti Şeyh Seyid Aziz Mahmut Hüdayi
5 — Şeyh Ahmet
6 — Şeyh Cenneti
7 — Şeyh Zakirzade Abdullah
8 — Şeyh Osman Atpazari
9 — Şeyh İsmail Hakkı Bursevî
10 — Şeyh Pertev Ahmet
11 — Şeyh Mehmet Ruşen
12 — Şeyh Mehmet Sahabettin
13 — Şeyh Seyid Abdurrahman Nesib
14 — Şeyh Seyid Mehmet Ruşen
15 _ Şeyh Şahab Efendi.
(RAMAZANÎYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Ahmet Şemsettin Marmaravî
2 — Şeyh elhac izzettin Karamanı
3 — Şeyh Muhittin Karahisarî
4 — Pir Hazreti Ramazanüddin Mahfî
5 — Hazreti Pir Şeyh Abdülhalim Efendi
6 — Pir Şeyh Abdullah Efendi
7 — Hazreti Pir Şeyh Celâleddin Efendi
8 — Şeyh Hamidi Mehmet Efendi
9 — Şeyh Musa Şekurî Efendi
10 — Şeyh Osman Mani Efendi
11 — Şeyh Mehmet Emin Efendi
12 — Şeyh Mehmet Kasım Efendi
13 — Ahmet Nurittin Efendi
14 — Şeyh Abdülaziz Efendi
15 — Şeyh Yahya Efendi
16 — Şeyh Yahya Efendi ibni Aziz Efendi
17 — Şeyh Hüseyin Efendi
18 — Şeyh Hafız Mustafa Fevzi Efendi
19 — Şeyh Hafız Şükrü Efendi.
(MISRİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Ahmet Şemsettin Marmaravî
2 — Şeyh Abdulvehhab Elmalı
3 — Şeyh Yusuf Sinan Ümmî Elmalı
4 — Pir Hazreti Mısrî Niyazi
5 — Mahdumu Hazreti Şeyh Celebi Ali
6 — Hazreti Şeyh elhac Mehmet Sahfî
7 — Şeyh Ali ibn Ali
8 — Şeyh Zeynettin ibn Ahmet
9 — Şeyh Ahmet Şemsettin ibn Ziynettin
10 — Şeyh Mehmet Emin Zaik ibn Zeynettin
11 — Şeyh Behat ibn Zaik
12 — Şeyh İsmail Nazif ibn Ahmet Şemsettin
13 — Şeyh Şemsettin Efendi ibn İsmail Nazif
(CERAHİYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Ahmet Şemsettin Marmaravî (Yiğitbaşı)
2 — Şeyh elhac Karamam Ali İmadî
3 — Şeyh Kasım İnegölî
4 '— Şeyh Muhiddin Karahisarî
5 — Şeyh Ramaz^nettin Mahfî
6 — Şeyh Müsteci Ali Rumî
7 — Şeyh Mestcizade İbrahim
8 — Şeyh Tabağ Ali Rumî
9 — Şeyh Lofcalı Fadıl Ali Rumî
10 — Şeyh Ali Köstendil Rumî
11 — Pir Hazreti Nurittin Cerrahî.
(RAUFİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Ramazanettin Mahfî
2 — Şeyh Mestçi Ali Rumî
3 — Şeyh Mestcizade İbrahim
4 — Debağ Ali Rumî
5 — Şeyh Lofcalı Fadıl Rumî
6 — Şeyh Ali Köstendil Rumî
7 — Pir Seyid Ahmet Raufî Üsküdari
(CİHANGİRİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Ramazanettin Mahfî
2 — Şeyh Şerbetçi Mehmet Efendi
3 — Şeyh Yakub Fanî
4 — Pir Şeyh Hasan Burhanettin Cihangiri
5 — Şeyh Fethullah Efendi
6 — Şeyh Mehmet Derviş Efendi ibn Fethullah Efendi
7 _ Şeyh Ali Efendi
8 — Şeyh Mahmut Efendi
9 — Şeyh İbrahim Hakkı
10 — Şeyh elhac Mehmet Zahid Efendi
11 — Şeyh Mehmet Rıza Efendi
12 — Şeyh İbrahim Edhem Efendi
13 — Şeyh Hafız Ahmet Efendi
14 — Şeyh Seyid Ahmet Rıza Efendi
15 — Şeyh Seyid Hafız Mehmet Resmî Efendi.
(SIVASlYYE SİLSİLESİ)
1 — Pir Hazreti Seyid Yahya Şirvanî
2 — Hazreti Şeyh Mehmet
3 — Şeyh Kubad Şah Şirvanî
4 — Şeyh Abdiilmecit Şirvanî
5 — Şeyh Şemsettin Sivasî
6 — Şeyh Abdiilmecit Sivasî
7 — Pir Şeyh Abdülahad Nuri Sivasî
(HALİDİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Şah Mehmet Bahaettin Nakşibendi Buharı
2 — Mevlâna Hoca Nasrattin Abdullah Taşkendî
3 — Mevlâna Mehmet Zahit
4 — Mevlâna Derviş
5 — Mevlâna Hoca Semerkandî
6 — Mevlâna Mehmet Simakî
7 — Mevlâna Ahmet Farukî Şerhindi
8 — Mevlâna Mehmet Masum
9 — Mevlâna Seyfettin Arif
10 — Mevlâna Nur Mehmet Bedvanî
11 — Mevlâna Şemsettin Canan Mazhar
12 — Mevlâna Abdullah Dehlevî
13 — Pir Hazreti Şeyh Halid Ziyaettin Süleymaniyevî
(EŞREFİYYE SİLSİLESİ)
1 — Hazreti Pir Seyid Abdülkadir Geylânî
2 — Hazreti Seyid Şemsettin
3 — Şeyh Hüsamettin ibn Şemsettin
4 — Şeyh Seyid Ahmet Sahabettin
5 — Seyid Hüseyin Hamevi ibn Sahabettin
6 — Pir Hazreti Şeyh Eşrefzade Seyid Abdullah Rumî
Bu tarikatların hepsi Türkiyede bir çok müridler bularak dergâhlarında faaliyette bulunmuşlardı. Bu tarikatları büyük tarikat pirleri kurmuşlar ve onların halifeleri de cumhuriyet devrine kadar faaliyetlerine devam etmişlerdi
TÜRK DESTANI
Türk Destanı
İslamiyet öncesi sözlü Türk edebiyatının en mühim mahsulü Türk destanıdır.
İslâmiyet öncesi Türk destanı,birbirini takip eden altı bölüme ayrılır.
İslâmiyet öncesi Türk destanı,birbirini takip eden altı bölüme ayrılır.
1. Yaratılış
2.
Saka (Alp Er Tonga,
Şu)
3.
Oğuz Kağan
4.
Siyenpi
5.
Köktürk
6.
Uygur
Yaratılış bölümü 19. yüzyılda Radloff tarafından Altay Türklerinden derlenmiştir. AltayTürkleri eski Türk dinine mensup oldukları için destan, çok geç bir târihte tespit edilmesine rağmenTürklerin yaratılış hakkındaki en eski inançlarını yansıtmaktadır. Ancak destanın uzun asırlar boyunca çeşitli tesirler altında önemli değişiklikler gösterebileceğini de hatırdan uzak tutmamak lâzımdır. Saka bölümü, Al Er Tonga ve Şu destanları olmak üzere ikiye ayrılı r. Al Er Tonga M. Ö. 7. yüzyılda yaşamış olan ünlü Saka hükümdarıdır. Bu hükümdar, bütün Orta Asya'yı hâkimiyeti altında bulundurduğu gibi Kafkasları kuzeyden güneye aşarak Anadolu, Suriye ve Mısır'ıda fethetmiştir. Hayatı fetihlerle ve bilhasla İranlı Medlerle mücâdele halinde geçmiş , M. Ö. 626,625 veya 624'lerde Med hükümdarı Key-hüsrev tarafından bir ziyafete çağrılarak hile ile öldürülmüştür. Bu hâdisenin hât ı ras ı hem Türkler,hem İranlılar arasında yüzyıllarca yaşamıştır.
Alp Er Tonga; Asur kaynaklarında Maduva, Herodot'ta Madyez, İran ve İslâm kaynaklarınla Efrâsiyab olarak geçer. Onun hayatı ve savaşlar ı , müslümanlıktan çok önce Türkler tarafından büyük bir ihtimalle destanlaştırılmıştır. Kaşgarlı Mahmud'un Dîvânü Lûgati't-Türk'ündeki Alp Er Tonga sa-gusunun bu destana ait bir parça olması kuvvetle muhtemeldir. Câmiü't-Tevârih'teki Oğuz Kağan destanını Türkçe'ye çeviren Zeki Velidi Togan'a göre, Oğuz Kağan destanının ilk tabakasını Alp Er Tonga'nm hayatı ve savaşları teşkil eder. Hakikaten, destandaki Oğuz Kağan da, Alp Er Tongada Kafkasları kuzeyden güneye aşarak ÖnAsya'dafetihler yaparlar. Oğuz Kağan destanının ikinci tabakasını teşkil eden Hun hükümdarı Mete ise, Kafkasları aşıp Ön Asya'da fetihler yapmamıştır. O halde Oğuz Kağan Destanı'nda, Alp Er Tonga destanından izler bulunmaktadır. 11. yüzyılın iki büyük Türk yazarı , Yusuf Has Hâcib ve Kaşgarl ı Mahmud, Alp Er Tonga'dan bahsederler. Onlara göre İran kaynaklarında Efrâsiyab olarak geçen kahramanın adının Türkçe'si veya lâkabı Tonga Alp Er'dir. Aynı kahraman, Cüveynî'de, Buku Han, Şahâbeddin Mercânî'de Buka Han bin Pişing olarak geçer. Mes'ûdî'ye göre Kök-türk hakanlar ı , Cüvenyî'ye göre Karahanl ı ve Bu-dist Uygur hükümdarlar ı , Ş ecere-i Terâkime'yegöre Selçuklu sultanları kendilerini Efrâsiyab neslinden kabul ederlerdi. Çeşitli kaynaklarda hakkında pek çok bilgi bulunan Alp Er Tonga'nm hayatı etrafında teşekkül etmiş destan bugüne intikal etmemiştir. Ancak Dîvânü Lûgati't-Türk'teki sagu, bu destanın şüphesiz bazı değişikliklerle 11. asra intikâl etmiş küçük bir parçası olabilir. Atsız'a göre; İranlıların meşhur destanı Şehname 'deki Efrâsiyab'la ilgili bölümlerde Fîrdevsi, Türkler arasında sözlü olarak yaşayan Alp Er Tonga destanından da faydalanmıştır. Şu destanı , M.Ö.330-327 yıllarındaki hâdiselere aittir. Bu târihlerde Makedonyalı İ skender, İran'ı veTürkistan'ı istilâ etmişti. O sırada Türklerin başında Şu adlı bir hükümdar bulunuyordu. Destan, Türk-lerin İskender'le çarpışmalarını ve doğuya çekilmelerini anlatır. Bu arada doğuya çekilmeyen ve batı Türkistan'da kalan 22 ailenin, Oğuz boylarını teşkil ettiklerini destandan öğreniriz. Bu parçayı Kaşgarlı Mahmud, Oğuzlara niçin Türkmen dendiğini anlatmak üzere "Türkmen" maddesinde Arapça olarak kaydetmiştir. Ancak Kâşkarlı Mahmud'da İskender, "Zülkarneyn" adıyla geçmektedir.
Oğuz Kağan destanı, Alp Er Tonga'dan da izler taşımakla beraber, daha çok M. Ö. 209-174 târihleri aras ı nda hükümdarl ı k yapm ı ş bulunan Büyük Hun Yabgusu Motun'un (Mete) hayatı etrafında teşekkül etmiş bir destandır. Maalesef bu bölüm de eski şekliyle ve bir bütün olarak bugüne intikâl etmemiştir. Bazı küçük ve muahhar parçalar bir tarafa bırakılırsa, bugün elimizde Oğuz Kağandestanı'na ait üç rivayet bulunmaktadır. 13. yüzyıldan sonra (en geç 16. yüzyılda) Uygur harfleriyle, fakat İslâm muhiti dışında tesbit edilmiş bulunan rivayet Türklerin müslümanlığından önceki şekli temsil etmektedir. Fakat bu rivayet çok kısadır. 14. yüzyılın başı nda Reşîdeddîn'in Câmiü't-Tevârih adlı eserinde yer alan Farsça Oğuz Kağan destanı oldukça uzundur. Bu Farsça şeklin, 13. yüzyılda Oğuzlar arasında yaşayan destanın tercümesi olduğu muhakkaktır. Hattâ belki de Reşîdeddîn,Türkçe olarak yazıya geçirilmiş bir Oğuz Kağan Destanı'm kullanmıştı . Reşîdeddîn rivayeti İslâmiyet'ten sonraki şekli temsil eder. Uygur harfli şekle göre oldukça uzundur, fakat destanın aslına daha uzaktır. Üçüncü rivayet, 17. yüzyılda Ebü'-Gazî Ba-hadır Han tarafından tespit edilmiştir. Diğerlerine göre çok daha muahhar olan bu parçada, hem Reşîdeddîn rivayetinden, hem de 17. yüzyıldaTürkmenler arasında yaşayan sözlü rivayetlerden faydalanılmıştır. 15. veya 16. asırda tesbit edilmiş bulunan Dede Korkut hikâyeleride aslında Oğuz Kağan destanının parçalarıdır. Başlangıçta Oğuz Kağan'ın şahsı etrafında teşekkül eden destan, sonradan diğer şahıslar etrafında genişletilmiştir.
Siyenpi destanı , 2. yüzyılda yaşamış olan Siyenpi hükümdarı Tan-şe-hoay Yabgu'nun hârikalı bir şekilde doğuşunu ve kahramanlığın ı anlatır.Türk destanının bu bölümü, Çin kaynakları tarafından çok k ı sa olarak tesbit edilmiştir. Bu des-tanın biraz değişmiş ve genişlemiş bir şekli, Rad-loff'ça Altay Türklerinden derlenmi ş tir. Köktürk destan ı : Köktürkler'in türeyi ş i ve ço- ğ almalar ı yla ilgilidir. Çin kaynaklar ı nda yer alanrivayetler "Bozkurt destan ı ", Re ş îdeddîn ve Ebü'l-Gazî Bahad ı r Hân'daki rivayet ise "Ergenekon des-tan ı " olarak bilinir. Ayr ı adlarla bilinen bu des-tanlar- asl ı nda ayn ı destan ı n birbirlerinden çok farkl ı la ş m ı ş ş ekilleridir. Uygur destan ı , türeyiş ve göç olmak üzere iki parçadan ibarettir. Çin kaynakları tarafından tesbitedilmi ş bulunan türeyiş parçası , Uygurların erkek bir kurttan türemelerini anlatır. Uygurların Ötüken bölgesinden Tarım havzasına göç etmeleri etrafında oluşan ikinci parça ise hem Çin kay-naklarında, hemde İran kaynaklarında yer almakta ve iki rivayet birbirini tamamlamaktadır. Yukarıdakı saca anlattığımız ve diğer sayfalarda metinleri yer alan
İslâmiyet öncesi Türk destanının bu parçalan, isimlerine bakılarak sadece belirli Türk boylarını ilgilendiren destanlar olarak düşünülmemelidir. 19. yüzyılda Altay Türk-leri'nden derlenen yaratılış bölümü, ne kadar değişikliğe uğramış olursa olsun ve ne kadar dar bir sahaya sıkışırsa sıkışsın bütün Türklerin koz-mogonisini yansıtmakta, ilk Türklerin yaratılış hakkında düşüncelerinin izlerini taşımaktadır. Şehnâme'den özetlenen Alp Er Tonga destanı , uzun asırlar süren İran-Turan mücadelelerinin izlerini taşır; Turan ise bütün Türk dünyasını ifade eder.Turan kahramanı Alp Er Tonga, bütün Türklerin ortak eserleri olan Kutad gu Bilig ve Dîvânü Lûgati't-Türk'te bir Türk beyi olarak geçer. Şu destanına gelince, o da Oğuz, Halaç ve Uygur’ları kucaklamaktadır. Oğuz Kağan destanıda sadece Oğuzların destanı değildir. Destandaki en önemli noktalardan biri Oğuz Kağan'ın beylerine Kıpçak, Karluk- Halaç ve Kanglı adlarını vermesidir. Bu nokta, Oğuz Kağan'ın bütün Türk boylarının atası olduğunu açıkça gösteriyor. Destan kahramanı , Oğuz Kağan adını taşımakla beraber Oğuz Kağan'ın "men Uy-gurnmg kağanı bola men (ben Uygurların kağanıyım)"demesi de dikkat çekicidir, İslamiyet’ten sonraki asırlarda
Oğuz Kağan destanı daha çok Oğuzlarda, özellikle Türkmenlerde yaşamış ve 17.yüzyılda Ebül Gazi Bahad ı r Han tarafından Türk-menler'den tesbit edilmiştir. Oğuz Kağan destanının parçaları olan Dede Korkut Hikayeleri deyince daha çok Türkmenistan, Azerbaycan ve Türkiye'de yayılmıştır. Ancak Korkut Ata hakkındaki rivayetlerin bugün Oğuzlar'da değil, Kazak Türkleri arasında yaşadığını ve hatta Kazak Türkleri'ninKorkut Ata'nın icad ettiği bir küyü (makam ı ) kıl kopuz ile çaldıklarını unutmamak lâzımdır. Dede Korkut hikâyelerinden Bamsı Beyrek'in de Özbek,Kazak ve Kırgız Türklerindeki Alpamış -Alpamıs-Alp Bamsı -Alp Manas destanlarıyla ilgisini, bu destanlar üzerinde çalışmış olan araştırmacılar ortaya koymuşlardır. Kök Türklerin ve Uygurların kurttan türemeside bütün Türkleri ilgilendiren ortak bir motiftir.Kurdun kutsallığı hakkındaki rivayetler bütünTürkler arasında yayılmıştır. 10. ve 11. asırdaki Arap ve Süryanî tarihleri, Bozkurt'un, Türklerin önünde bir yol gösterici olduğunu yazarlar. Kök-türk ve Uygurların atası olan Bozkurt (Kökböri),Oğuz Kağan destanında da bir kılavuz olarak görünür.
Nihayet Cengiz Han'dan sonra İlhanlılar çağındaki tarihçiler tarafından tesbit edilen Er-genekon destanıda eski Çin kaynaklarındaki Kök-Türklere ait Bozkurt destanının yeni bir varyantıdır. 17. yüzyılda Ebülgazi Bahad ı r Han, Şecerei Türk adlı eserinde Ergenekon destanının Moğollara mal etmekle beraber Moğol hanlarının Oğuz Han soyundan olduğunu ifade eder. Oğuz Han soyundan İlHan'ın oğlu Kıyan'ın torunlarından Börteçene, Moğolları Ergenekon'dan çıkarır. Bilindiği gibi Börteçene de Bozkurt demektir. Görüldüğü üzere İslâmiyet öncesi Türk des-tanına ait parçalar bütün Türkleri ilgilendirmekte,hepsinin ortak destan köklerini olu ş turmaktadır.Araştırmalar ilerledikçe, İslâmiyet’ten sonra çeşitli Türk boylarında görülen farklı destanların daha başka vak'a, tip ve motiflerinin de İslâmiyet öncesi
Türk destan parçaları nda bulunacağı şüphesizdir.
Yaratılış bölümü 19. yüzyılda Radloff tarafından Altay Türklerinden derlenmiştir. AltayTürkleri eski Türk dinine mensup oldukları için destan, çok geç bir târihte tespit edilmesine rağmenTürklerin yaratılış hakkındaki en eski inançlarını yansıtmaktadır. Ancak destanın uzun asırlar boyunca çeşitli tesirler altında önemli değişiklikler gösterebileceğini de hatırdan uzak tutmamak lâzımdır. Saka bölümü, Al Er Tonga ve Şu destanları olmak üzere ikiye ayrılı r. Al Er Tonga M. Ö. 7. yüzyılda yaşamış olan ünlü Saka hükümdarıdır. Bu hükümdar, bütün Orta Asya'yı hâkimiyeti altında bulundurduğu gibi Kafkasları kuzeyden güneye aşarak Anadolu, Suriye ve Mısır'ıda fethetmiştir. Hayatı fetihlerle ve bilhasla İranlı Medlerle mücâdele halinde geçmiş , M. Ö. 626,625 veya 624'lerde Med hükümdarı Key-hüsrev tarafından bir ziyafete çağrılarak hile ile öldürülmüştür. Bu hâdisenin hât ı ras ı hem Türkler,hem İranlılar arasında yüzyıllarca yaşamıştır.
Alp Er Tonga; Asur kaynaklarında Maduva, Herodot'ta Madyez, İran ve İslâm kaynaklarınla Efrâsiyab olarak geçer. Onun hayatı ve savaşlar ı , müslümanlıktan çok önce Türkler tarafından büyük bir ihtimalle destanlaştırılmıştır. Kaşgarlı Mahmud'un Dîvânü Lûgati't-Türk'ündeki Alp Er Tonga sa-gusunun bu destana ait bir parça olması kuvvetle muhtemeldir. Câmiü't-Tevârih'teki Oğuz Kağan destanını Türkçe'ye çeviren Zeki Velidi Togan'a göre, Oğuz Kağan destanının ilk tabakasını Alp Er Tonga'nm hayatı ve savaşları teşkil eder. Hakikaten, destandaki Oğuz Kağan da, Alp Er Tongada Kafkasları kuzeyden güneye aşarak ÖnAsya'dafetihler yaparlar. Oğuz Kağan destanının ikinci tabakasını teşkil eden Hun hükümdarı Mete ise, Kafkasları aşıp Ön Asya'da fetihler yapmamıştır. O halde Oğuz Kağan Destanı'nda, Alp Er Tonga destanından izler bulunmaktadır. 11. yüzyılın iki büyük Türk yazarı , Yusuf Has Hâcib ve Kaşgarl ı Mahmud, Alp Er Tonga'dan bahsederler. Onlara göre İran kaynaklarında Efrâsiyab olarak geçen kahramanın adının Türkçe'si veya lâkabı Tonga Alp Er'dir. Aynı kahraman, Cüveynî'de, Buku Han, Şahâbeddin Mercânî'de Buka Han bin Pişing olarak geçer. Mes'ûdî'ye göre Kök-türk hakanlar ı , Cüvenyî'ye göre Karahanl ı ve Bu-dist Uygur hükümdarlar ı , Ş ecere-i Terâkime'yegöre Selçuklu sultanları kendilerini Efrâsiyab neslinden kabul ederlerdi. Çeşitli kaynaklarda hakkında pek çok bilgi bulunan Alp Er Tonga'nm hayatı etrafında teşekkül etmiş destan bugüne intikal etmemiştir. Ancak Dîvânü Lûgati't-Türk'teki sagu, bu destanın şüphesiz bazı değişikliklerle 11. asra intikâl etmiş küçük bir parçası olabilir. Atsız'a göre; İranlıların meşhur destanı Şehname 'deki Efrâsiyab'la ilgili bölümlerde Fîrdevsi, Türkler arasında sözlü olarak yaşayan Alp Er Tonga destanından da faydalanmıştır. Şu destanı , M.Ö.330-327 yıllarındaki hâdiselere aittir. Bu târihlerde Makedonyalı İ skender, İran'ı veTürkistan'ı istilâ etmişti. O sırada Türklerin başında Şu adlı bir hükümdar bulunuyordu. Destan, Türk-lerin İskender'le çarpışmalarını ve doğuya çekilmelerini anlatır. Bu arada doğuya çekilmeyen ve batı Türkistan'da kalan 22 ailenin, Oğuz boylarını teşkil ettiklerini destandan öğreniriz. Bu parçayı Kaşgarlı Mahmud, Oğuzlara niçin Türkmen dendiğini anlatmak üzere "Türkmen" maddesinde Arapça olarak kaydetmiştir. Ancak Kâşkarlı Mahmud'da İskender, "Zülkarneyn" adıyla geçmektedir.
Oğuz Kağan destanı, Alp Er Tonga'dan da izler taşımakla beraber, daha çok M. Ö. 209-174 târihleri aras ı nda hükümdarl ı k yapm ı ş bulunan Büyük Hun Yabgusu Motun'un (Mete) hayatı etrafında teşekkül etmiş bir destandır. Maalesef bu bölüm de eski şekliyle ve bir bütün olarak bugüne intikâl etmemiştir. Bazı küçük ve muahhar parçalar bir tarafa bırakılırsa, bugün elimizde Oğuz Kağandestanı'na ait üç rivayet bulunmaktadır. 13. yüzyıldan sonra (en geç 16. yüzyılda) Uygur harfleriyle, fakat İslâm muhiti dışında tesbit edilmiş bulunan rivayet Türklerin müslümanlığından önceki şekli temsil etmektedir. Fakat bu rivayet çok kısadır. 14. yüzyılın başı nda Reşîdeddîn'in Câmiü't-Tevârih adlı eserinde yer alan Farsça Oğuz Kağan destanı oldukça uzundur. Bu Farsça şeklin, 13. yüzyılda Oğuzlar arasında yaşayan destanın tercümesi olduğu muhakkaktır. Hattâ belki de Reşîdeddîn,Türkçe olarak yazıya geçirilmiş bir Oğuz Kağan Destanı'm kullanmıştı . Reşîdeddîn rivayeti İslâmiyet'ten sonraki şekli temsil eder. Uygur harfli şekle göre oldukça uzundur, fakat destanın aslına daha uzaktır. Üçüncü rivayet, 17. yüzyılda Ebü'-Gazî Ba-hadır Han tarafından tespit edilmiştir. Diğerlerine göre çok daha muahhar olan bu parçada, hem Reşîdeddîn rivayetinden, hem de 17. yüzyıldaTürkmenler arasında yaşayan sözlü rivayetlerden faydalanılmıştır. 15. veya 16. asırda tesbit edilmiş bulunan Dede Korkut hikâyeleride aslında Oğuz Kağan destanının parçalarıdır. Başlangıçta Oğuz Kağan'ın şahsı etrafında teşekkül eden destan, sonradan diğer şahıslar etrafında genişletilmiştir.
Siyenpi destanı , 2. yüzyılda yaşamış olan Siyenpi hükümdarı Tan-şe-hoay Yabgu'nun hârikalı bir şekilde doğuşunu ve kahramanlığın ı anlatır.Türk destanının bu bölümü, Çin kaynakları tarafından çok k ı sa olarak tesbit edilmiştir. Bu des-tanın biraz değişmiş ve genişlemiş bir şekli, Rad-loff'ça Altay Türklerinden derlenmi ş tir. Köktürk destan ı : Köktürkler'in türeyi ş i ve ço- ğ almalar ı yla ilgilidir. Çin kaynaklar ı nda yer alanrivayetler "Bozkurt destan ı ", Re ş îdeddîn ve Ebü'l-Gazî Bahad ı r Hân'daki rivayet ise "Ergenekon des-tan ı " olarak bilinir. Ayr ı adlarla bilinen bu des-tanlar- asl ı nda ayn ı destan ı n birbirlerinden çok farkl ı la ş m ı ş ş ekilleridir. Uygur destan ı , türeyiş ve göç olmak üzere iki parçadan ibarettir. Çin kaynakları tarafından tesbitedilmi ş bulunan türeyiş parçası , Uygurların erkek bir kurttan türemelerini anlatır. Uygurların Ötüken bölgesinden Tarım havzasına göç etmeleri etrafında oluşan ikinci parça ise hem Çin kay-naklarında, hemde İran kaynaklarında yer almakta ve iki rivayet birbirini tamamlamaktadır. Yukarıdakı saca anlattığımız ve diğer sayfalarda metinleri yer alan
İslâmiyet öncesi Türk destanının bu parçalan, isimlerine bakılarak sadece belirli Türk boylarını ilgilendiren destanlar olarak düşünülmemelidir. 19. yüzyılda Altay Türk-leri'nden derlenen yaratılış bölümü, ne kadar değişikliğe uğramış olursa olsun ve ne kadar dar bir sahaya sıkışırsa sıkışsın bütün Türklerin koz-mogonisini yansıtmakta, ilk Türklerin yaratılış hakkında düşüncelerinin izlerini taşımaktadır. Şehnâme'den özetlenen Alp Er Tonga destanı , uzun asırlar süren İran-Turan mücadelelerinin izlerini taşır; Turan ise bütün Türk dünyasını ifade eder.Turan kahramanı Alp Er Tonga, bütün Türklerin ortak eserleri olan Kutad gu Bilig ve Dîvânü Lûgati't-Türk'te bir Türk beyi olarak geçer. Şu destanına gelince, o da Oğuz, Halaç ve Uygur’ları kucaklamaktadır. Oğuz Kağan destanıda sadece Oğuzların destanı değildir. Destandaki en önemli noktalardan biri Oğuz Kağan'ın beylerine Kıpçak, Karluk- Halaç ve Kanglı adlarını vermesidir. Bu nokta, Oğuz Kağan'ın bütün Türk boylarının atası olduğunu açıkça gösteriyor. Destan kahramanı , Oğuz Kağan adını taşımakla beraber Oğuz Kağan'ın "men Uy-gurnmg kağanı bola men (ben Uygurların kağanıyım)"demesi de dikkat çekicidir, İslamiyet’ten sonraki asırlarda
Oğuz Kağan destanı daha çok Oğuzlarda, özellikle Türkmenlerde yaşamış ve 17.yüzyılda Ebül Gazi Bahad ı r Han tarafından Türk-menler'den tesbit edilmiştir. Oğuz Kağan destanının parçaları olan Dede Korkut Hikayeleri deyince daha çok Türkmenistan, Azerbaycan ve Türkiye'de yayılmıştır. Ancak Korkut Ata hakkındaki rivayetlerin bugün Oğuzlar'da değil, Kazak Türkleri arasında yaşadığını ve hatta Kazak Türkleri'ninKorkut Ata'nın icad ettiği bir küyü (makam ı ) kıl kopuz ile çaldıklarını unutmamak lâzımdır. Dede Korkut hikâyelerinden Bamsı Beyrek'in de Özbek,Kazak ve Kırgız Türklerindeki Alpamış -Alpamıs-Alp Bamsı -Alp Manas destanlarıyla ilgisini, bu destanlar üzerinde çalışmış olan araştırmacılar ortaya koymuşlardır. Kök Türklerin ve Uygurların kurttan türemeside bütün Türkleri ilgilendiren ortak bir motiftir.Kurdun kutsallığı hakkındaki rivayetler bütünTürkler arasında yayılmıştır. 10. ve 11. asırdaki Arap ve Süryanî tarihleri, Bozkurt'un, Türklerin önünde bir yol gösterici olduğunu yazarlar. Kök-türk ve Uygurların atası olan Bozkurt (Kökböri),Oğuz Kağan destanında da bir kılavuz olarak görünür.
Nihayet Cengiz Han'dan sonra İlhanlılar çağındaki tarihçiler tarafından tesbit edilen Er-genekon destanıda eski Çin kaynaklarındaki Kök-Türklere ait Bozkurt destanının yeni bir varyantıdır. 17. yüzyılda Ebülgazi Bahad ı r Han, Şecerei Türk adlı eserinde Ergenekon destanının Moğollara mal etmekle beraber Moğol hanlarının Oğuz Han soyundan olduğunu ifade eder. Oğuz Han soyundan İlHan'ın oğlu Kıyan'ın torunlarından Börteçene, Moğolları Ergenekon'dan çıkarır. Bilindiği gibi Börteçene de Bozkurt demektir. Görüldüğü üzere İslâmiyet öncesi Türk des-tanına ait parçalar bütün Türkleri ilgilendirmekte,hepsinin ortak destan köklerini olu ş turmaktadır.Araştırmalar ilerledikçe, İslâmiyet’ten sonra çeşitli Türk boylarında görülen farklı destanların daha başka vak'a, tip ve motiflerinin de İslâmiyet öncesi
Türk destan parçaları nda bulunacağı şüphesizdir.
TARİH BİLİMİNE GİRİŞ
TARİH BİLİMİNE GİRİŞ
"Ben, Türk Milleti’ni,sokaklarda
ıspanak fiyatına satılan demokrasiye, rüşvet ve hile ile çiğnenen, çiğ
netilen hukuk düzenlerine, ahlaktan mahrum bir hürriyete, tefeciliğe, karaborsaya yer veren bir iktisadî yapıya çağırmıyorum.
Türklük gurur ve
şuuruna,
İslam ahlak ve faziletine, yoksullukla savaşa, adalette yarışa, birliğe, kardeşliğe, kısacası
Hak yolu, hakikat yolu, Allah Yolu’na çağırıyorum.
Hareketin adını
isteyenlere açıkça ilan ediyorum:
Yeniden maneviyata dönüş
...."
Alparslan Türkeş
"Tarihimiz şanlı zaferlerle doludur. Bizler tarihimiz ile övünürüz.
Çünkü tarihimiz gerçekten övünülecek bir tarihtir.Tarih ibrettir.Tarih ölçüdür. Tarih yalnızca bilgi değil, geleceğ in de aynasıdır. Tarihi iyi bilen, geleceğinden emin olur."
Çaka Bey
FERYAD-I İSYANIM
|
-
Online Yıldızname Burcu Hesaplama 1. Yol: Arapça Harflerle Ebced Yöntemi Öncelikle "cinsiyet"inizi seçin ve aşağıdaki ...
-
Harflerin Enerjileri A-Z Alfabedeki bütün harflerin enerjileri ve anlamları. İsminizde bulunan, isminizin başladığı harflere göre ka...
-
1 / 24 1 AMAL'İ MÜCERREB-1 2 Bilinmeyen Yönleriyle Satanizm - Bulent Kısa 307 say...
