MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
- 1.
- MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
- 2. MEZOPOTAMYA
- Toroslar’dan başlayarak Dicle ve Fırat arsında kalan Basra Körfezine kadar uzanan bölgedir.
- 3. SÜMERLER(M.Ö.3000-M.Ö.2200)
- Mezopotamya’da ilk devleti kurmuşlardır.
- Site adı verilen ilk kent devletlerini kurdular.
- İlk kez (çivi)yazıyı bulmuşlardır.( tarihi çağlar başlamıştır)
- Çok tanrılı inanç sistemi mevcuttu.
- Ziggurat adını verdikleri tapınaklar aynı zamanda gözlem evi olarak kullanılmıştır.
- Tekerleği icat etmişlerdir
- Mezopotamya’da taş bulunmadığından binalar kerpiç ve tuğladan yapılmış günümüze kadar eser kalmamıştır.
- İnsanlık tarihinde İlk yazılı kanunlar Sümer Kralı URGAKİNA tarafından yapılmıştır.
- Fidye usulu ile cezalandırılmışlar krala karşı gelenler ölümle cezalandırılmıştır.
- Çemberi 360 bölüp dört işlem yapmışlardır.Güneş sisteminde beş gezegeni buldular.Ay yılı esasına dayanan takvim kullandılar
- GILGAMIŞ,TUFAN VE YARATILIŞ DESTANLARI (SÖZLÜ)
- 4. BABİLLER(M.Ö.2100-M.Ö.538)
- MERKEZİ KRALLIK ŞEKLİNDE YÖNETİLMİŞLERDİR(Bilinen ilk mutlak krallık)
- Krallar gücünü tanrıya değil orduya dayandırır(kısmen laik sayılırlar)
- Bilinen ilk “ANAYASA” Kral HAMMURABİ tarafından düzenlenmiştir.
- Çok tanrılı dinlere inanmaktadırlar.
- Güneş ve Ay tutulmasını incelediler.Güneş saati kullandılar.
- Asma bahçeleri ve dünyanın en büyük ziggurat’ı BABİL KULESİ’ni yaptılar.
- 5. ASURLULAR(M.Ö.2000-M.Ö.612)
- Yönetim mutlak monarşidir.
- Mezopotamya’nın en sert hukuk kurallarına sahiptirler.
- Çok tanrılı dinleri vardı.
- Toprakları verimsizdi---Kara ticareti yaptılar
- Anadolu’da Koloniler kurdular(KAYSERİ-KANİŞ-KÜLTEPE)
- İlk kütüphaneyi açtılar.
- Anadolu’ya ilk çivi yazısını getirdiler.
- 6. ANADOLU MEDENİYETLERİ 1-HİTİTLER 2-URARTULAR 3-FRİGLER 4-LİDYALILAR 5-İYONYALILAR
- 7.
- Eskiçağ'da Anadolu'ya yerleşerek medeniyet kuran devletler
- şunlardır:
- Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, İyonyalılar ve Urartular.
- Anadolu'da tarih çağları Asurlu tüccarların çivi yazısını
- Anadolu'ya getirmesiyle başlamıştır .
- Asurlar'a ait ilk yazılı tabletler Kayserî Kültepe'de
- bulunmuştur.
- 8.
- Hititler M.Ö 2000 yılı başlarında Kafkaslardan Orta Anadoluya gelerek Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.
- Devletin merkezi Hattuşaş (Boğazköy)’dür.
- HİTİTLER M.Ö 2000-M.Ö 700
- 9.
- Devletin başında Büyük Kral ünvanını taşıyan hükümdar bulunurdu.
- Devlet yönetiminde kraldan sonra en yetkili kişi Tavananna adı verilen kraliçeydi.
- Hititlerde kralın yetkileri sınırsız değildi.Krala danışmanlık görevi yapan ve soylulardan oluşan Pankuş Meclisi vardı.Kral devlet işleri ile ilgili kararları bu meclisde alırdı.
- NOT: Pankuş Meclisi tarihte bilinen ilk meclisdir.
- Hititler tanrılara hesap vermek amacıyla Anallar (Yıllıklar) düzenleyerek tarafsız tarihçiliği gerçekleştirmişlerdir.
- NOT:Anadolu'da tarih yazıcılığını ilk defa Hititler başlatmıştır.
- 10.
- Hititlerin sınırlarını Doğu Akdeniz kıyılarına kadar genişletip Suriye'yi topraklarına katmak istemeleri Mısırlılarla karşı karşıya gelmelerine neden olmuştur.
- Hititliler ve Mısır arasında başlayan ve 16 yıl süren bu şavaşlar sonucunda Kadeş Antlaşması imzalanmıştır.(M.Ö 1280)
- KADEŞ ANTLAŞMASININ TABLETİ KADEŞ ANTLAŞMASI TARİHTE BİLİNEN İLK ANTLAŞMADIR.
- 11.
- Hititler kendi tanrılarından başka Anadolu'daki diğer medeniyetlerinde tanrılarını kutsal kabul etmişlerdir.Bu yüzden Hitit ülkesine Bin Tanrı İli adı verilmiştir.
- 12.
- Hititlerde ekonomi tarıma dayanırdı.
- İki tür yazı kullandılar.Bunlar çivi yazısı ve hiyeroglif ( resim) yazısı.
- Heykelcilik ve kabartmacılıkta ileri gitmişlerdir. Yazılıkaya ve İvriz kabartmaları önemlidir.
- NOT:Hititler Anadolu da kurulan ilk devlettir.
- 13. YERKAPI’DAN GİRİŞ
- 14. ASLANLI KAPI DÜN, BUGÜN
- 15. SARAY KOMPLEKSİ
- 16.
- Doğu Anadolu’da kurulmuştur.
- Devletin merkezi Van yakınlarındaki Tuşpa ’dır.
- M.Ö.900-M.Ö.600 URARTULAR
- 17.
- Mimari alanda çok ileri bir düzeye ulaşmışlardır.
- Urartularda ekonomi tarıma dayanıyordu.Tarımı geliştirmek için su kanalları açmışlardır.
- Maden işlemeciliğinde oldukça ileri gitmişlerdir.
- Van Kalesi Şamran Kanalı Hoşap (Güzelsu) Kalesi
- 18.
- Orta Anadolu'da Sakarya nehri çevresinde kurulmuştur.
- Devletin merkezi Ankara yakınlarındaki Gordion şehridir.
- 19.
- Krallarına Midas ünvanını vermişlerdir.
- Tarımı ve hayvancılığı geliştirmek için özel önlemler almışlardır.
- “ öküzünü öldürene veya sabanını kırana ağır cezalar vermişlerdir.”
- En ünlü tanrıçaları Kibele (Bereket Tanrıçası) ’dir.
- Tapates adı verilen halı ve kilim dokurlardı.
- 20.
- Kuyumculuk, maden işlemeciliği ve kaya mimarisinde ilerlemişlerdir.
- Ölülerini Tümülüs denen yığma mezarlara gömmüşlerdir.
- En önemli eserleri; Midas'm Mezarı ‘ dır.
- Fenike alfabesini kullanmışlardır.
- Karadeniz’in Kuzeyinden gelen Kimmerler tarafından yıkılmıştır.
- Fibula adı verilen çengelli iğneyi icat ettiler
- 21.
- Batı Anadolu’da Gediz ve Küçük Menderes ırmakları arasında kurulmuştur.
- Devletin merkezi Sard şehridir.
- Ege kıyılarından başlayıp Mezopotamyaya kadar uzanan ünlü Kral Yolu’nu yapmışlardır.Böylece doğu ile batı arasındaki ticaretin gelişmesini sağlamışlardır.
- LİDYALILAR M.Ö 800-M.Ö 546
- 22.
- M.Ö 700 yıllarında Lidyalılar parayı icat etmişler ve ticari hayata canlılık kazandırmışlardır.
- Orduya gereken önemi vermemişler,paralı asker tutmuşlardır.Milli bir orduları olmadığı için Pers saldırıları sonucunda yıkılmışlardır.
- 23.
- Batı Anadolu’da Foça ile Büyük Menderes nehirleri arasında kurulmuştur.
- Şehir devletleri halinde yaşamışlardır.Bu yüzden siyasi birlik kuramamışlardır.
- 24.
- İyonya’da merkeziyetçi bir yönetim olmaması Demokratik yönetim şeklinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
- Hür düşünce ortamına sahip olduklarından Tales,Pisagor,Hipokrat,Heredot gibi dünyaca ünlü bilim adamları yetiştirmişlerdir.
- Pisagor Hipokrat Heredot Tales
- 25.
- Lidyalıların Ön Asya ile Anadolu ticaretini engellemeleri üzerine İyonyalılar Akdeniz ve Karadeniz’de ticaret kolonileri kurmuşlardır.
- NOT:İyonyalılar şehirlerini Ön Asya ticaret yollarının bitiş noktasında
- kurmaları ,Farklı bölgelerde koloni kurmaları, bilimle uğraşmaları ,
- demokratik bir yönetim anlayışına sahip olmaları sonucunda yüksek bir
- kültür oluşturmuşlardır.
- Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı İyonyalılara aittir.
