AFŞAR VE KAÇAR HANEDANLARI
DÖNEMİ (1737-1925)
Şii ulemanın (din adamları) nüfularının artması, hükümdarlara karşı koymaları ve geniş
ayrıcalıklar elde etmeleri sonucunda Safevi Hanedanı gerileme dönemine girdi. Nihayet Nadir
Şah, 26 Şubat 1737 tarihinde Safevi Hanedanını devirerek saltanatı ele geçirdi.
Nadir Şah, Afşar aşiretinden bir Türk kumandanı ve Sünni inançta biriydi. Bu yüzden
saltanatı ele geçirir geçirmez İran’da Sünniliği yeniden kurdu.
31Bu duruma halk ve Şii ulema şiddetle karşı çıktı.
Nadir Şah’ın bu faaliyetleri uzun ömürlü olmadı ve bir süre sonra öldürüldü (1747). Nadir
Şah’ın katledilişinden sonra kargaşalık başgösterdi. Bu durumdan faydalanan Kaçar
aşiretinden Ağa Muhammed Han 1779 yılında Esterabad’da şahlığını ilan etti.
Kaçar hanedanı döneminde Şiilik kendi seyrinde, devlet desteği olmaksızın gelişmiş, bu
durum uzun yıllar devam etmiştir. İran’daki 1905-1906 Anayasa hareketi sırasında Şii ulema
önemli rol üstlenmiştir.
Bu Anayasa’da, Şah’ın mutlak hakimiyeti sınırlandırılıyor, oluşturulan beş kişilik bir dini
heyet çıkan kanunların şeriata uygun olup olmadığı hakkında karar veriyordu. Ama bu heyet
meselesini şahlar tam anlamıyla işletmemişlerdir.
