BEDEN DİLİ
Beden dilimiz, biz iletişim içinde olsak da olmasak da karşımızdaki kişiye belirli mesajlar gönderir. Bitkileri ele alalım; onlar da tıpkı bizler gibi ihtiyaçlarını kimi belirgin hareketlerle belli ederler. Örneğin bir bitki yeterli su alamadığı zaman gövdesini büker, çok soğuk bir ortamdaysa yapraklarının kenarları kahverengi bir renk alır. Bitkilerin dünyasındaki bu beden dili herkesçe anlaşılabilir dildendir; ancak bitkilerin kimi hareketlerini sadece uzmanlar fark edip anlayabilir.
İnsanlar ve hayvanların bitkilere göre çok daha fazla hareket içeren, geniş bir harekete dayanan iletişim sistemleri vardır. Özellikle bizim, hareketlerimizle ya da vücudumuzun olaylara karşı verdiği tepkilerle anlatamayacağımız şey neredeyse yoktur. Nefes alış verişimiz, derimizdeki renk değişimleri, kaslarımızın hareketleri… Vücudumuzu kullanarak etrafımızdakilerle uyum sağlayabilir ya da onları kendimizden uzaklaştırabiliriz. Kullandığımız bu hareketler, genellikle kendi kültürümüzdeki yaşıtlarımızı gözlemleyerek kazandığımız hareketlerdir.
Peki beden dili bize diğer insanlar hakkında ne tür ipuçları verir? Eğer bir kültür hakkında yeterli bilgiye sahipsek o kültüre dahil bireylerin hareketlerini, mimiklerini ve grubun diğer üyeleriyle girdikleri ikili ilişkilerdeki göz temaslarını doğru bir şekilde anlamlandırabiliriz. Bu anlamlandırmalar sonucunda belki bu insanların kafalarından tam olarak ne geçtiğini kestiremeyebiliriz; fakat genel hatlarıyla o an amaçlarının ne olduğunu ya da ne hissettiklerini anlayabiliriz.
Eğer yanınızdaki birinde size yabancı gelen bir beden dili gözlemlerseniz ona bu hareket ve duruşların ne ifade ettiğini sorun. Büyük ihtimalle verdiği cevap güvenilir olacaktır. Bu hareketleri ileriki bir dönemde tekrarlarsa ona daha önce verdiği cevabın hala geçerli olup olmadığını sorun. İlk yaptığınız gözlem ile sonraki gözleminizi birleştirmeniz, karşınızdaki birey hakkında kendinize bir “ölçü” belirlemeniz demektir. Bu ölçüye göre artık bu kişinin hareketlerini farklı ortamlarda bile anlamlandırabilir, kişinin içsel durumunu o an kavrayabilirsiniz. Bu yöntemle çalışanlarınızın ihtiyaçlarını ya da eşlerinizin seçimlerini çok rahat algılayabilirsiniz.
"Bir kadın eğer ayak baş parmağını konuştuğu erkeğe doğru uzatıyorsa bu onu etkilemeye çalıştığını gösterir.”, “Kollarını kavuşturmuş şekilde oturan insanlar yeniliklere kapalı insanlardır.” gibi genellemeleri elbette ki duymuşsunuzdur. Fakat bir kişinin beden dilini, gözlemleme yapmadan, ona özel bir “ölçü” belirlemeden, genellemelere göre anlamlandırmak doğru değildir.
Mesela; karşı cins arasında olan çekimden bahsedelim: İnsanlar hoşlandıkları kişilerle sohbet ederken göz bebekleri büyür, kızarırlar.ve konuştukları kişiye doğru yakınlaşırlar. Fakat tüm bu hareketler aynı zamanda çok ilgisini çeken bir konu hakkında konuşan insanlarda da gözlemlenebilir. 2 durum da birbiriyle ilgili olabilir; ancak bu yine de belirli hareketlerin belirli anlamlara dayandığı anlamına gelmez.
Hiç tanımadığınız bir insan birden kıpkırmızı kesilip elini kolunu sallamaya başlarsa bunu hemen size kızgın olduğu şeklinde yorumlamayın. Belki de sadece içeri giren sineği yakalamaya çalışıyor; kim bilir. Kızgın bile olsa belki de kızgınlığının nedeni bambaşka bir şey. Başkalarının hareketlerini yorumlarken tahminlerde bulunmaya “zihin okuma” denir ve bunu hemen hemen hepimiz yaparız. Fakat bazılarımız etrafımızdakileri gözlemleyip “ölçü” oluşturmadan “zihin okumak”tan kaçınır. Zaten asıl doğru olan da budur.
Diğer insanların beden dillerini kullanarak çevremize uyum sağlamamızı kolaylaştırabiliriz. “Zihin okumak” yerine tüm ilgimizi bireye yoğunlaştırıp tüm ön yargılardan ve eleştirel iç sesimizden uzaklaşabilirsek o zaman karşımızdakinin beden dilini çok daha doğru bir şekilde anlamlandırabiliriz. Bu beden dilini kendimize de entegre edebilirsek (kastedilen taklit etmek değil de, sadece özümsemek) çevremiz içinde çok daha rahat hareket edebiliriz.
Vurgulanması gereken çok önemli bir nokta var: Çıkardığımız, iletişim amaçlı olmayan sesler kesinlikle beden diline dahil değildir; fakat bu sesleri hareketler etkili bir şekilde birleştirirsek bu hareketlerin yarattığı anlam ve etkiler güçlenebilir. Fakat bu konuda da uyum sağlamak adına taklitten kaçının. Başka birinin çıkardığı sesleri taklit ederek grup içerisine kabul edilemezsiniz.
Tekrar beden diline dönersek eklenebilecek son şey şu olabilir: Beden dilinizin konuştuğunuz kişiler tarafından olumlu şekilde algılanmasını istiyorsanız sadece onlara ve konuşulan konuya gerçekten ilgili olduğunuzu belli edin. Bu çabanız sayesinde ortaya çıkacak tüm hareketleriniz, mimikleriniz ve duruşunuz zaten otomatik olarak karşınızdakine olumlu mesajlar gönderecektir.
Örnekler:
Amerikalı oturuşu
Bu bacak bacak üstüne atma hareketi tartışmalı ya da rekabet içeren bir tavrın varlığını gösterir.
Memnuniyetsizlik gösteren kadın
Karşınızdakinin sizinle iletişime geçmesini engelleyen bir oturuş biçimi
Politikacı el sıkışı
Eldiven şeklinde el sıkışmaya bazen politikacı el sıkışı denir. Bu hareketi yapan karşısındakine güvenilir ve dürüst olduğu izlenimini vermeye çalışırsa da bu tekniği yeni tanıştığı biri üstünde kullandığında tam ters etki yapabilir
Parmak ezici
Parmak ezici saldırgan "kabadayı" tipinin işareti gibidir. Maalesef, karşılığında bir laf etmek ya da burnuna yumruğu çakmak gibi fiziksel eylemler dışında bunu engellemenin bir yolu yoktur!
Ölü balık
Çok az el sıkış biçimi ölü balık el sıkışı kadar iticidir özellikle de el soğuk ve terliyse. Ölü balığın yumuşak, uysal dokunuşu onu evrensel olarak istenmeyen bir şey kılar ve çoğu kişi özellikle de elin ters çevrilmesinin kolaylığı nedeniyle bunu zayıf karakter göstergesi olarak algılar.
Bilek tutma ve dirsek kavrama
2 eli kullanarak el sıkışmanın anlamı karşıdakine duyulan içtenlik, güven ya da hislerin derinliğini belirtmektir.
Üst kol kavrama ve omuz tutma
Omuz tutuş ve üst kol kavrama karşı tarafın yakın mahrem bölgesine girmekte olup vücut teması da içerebilir. Bu hareket sadece el sıkışma sırasında yakın duygusal bir bağ hisseden insanlar arasında kullanılmalıdır.
