ERMENİ TERÖRİZMİNİN AZERBAYCAN YENİ DÖNEM KRONOLOJİSİ
Muhammet KEMALOĞLU
Ermeni terörizmi,1980 yılından bu yana ermeni devleti ve ermeni kamuoyu, sayesinde varlığını sürdürmüş ve de dünyanın bir çok noktasında eylemlerde bulunmuştur.
Devlet desteğinide arkasına alan ermeniler,Dağlık Karabağda 6, bununla beraber de 7 ili işgal ederek Azerbaycan topraklarının % 20 sini ele geçirmiş ve bunu yaparkende günahsız binlerce insanı öldürmüştür. Bu terör eylemlerden bir kısmını da şöyle sıralayabiliri:
- 16 Eylül 1989’da ‘Bakü-Tiflis’ yolcu otobüsü patlatılmış, 5 kişi ölmüş, 25 kişi yaralanmıştır.
- 18 Şubat 1990’da ‘Yevlak-Laçın’ yolunun 105. kilometresinde ‘Şuşa-Bakü’ patlatılmış ve birçok insan yaralanmıştır.
- 11 Temmuz 1990’da ‘Terter-Kelbecer’ yolcu otobüsü patlatılmış,sivil vatandaşların oluşturduğu araba zincirine yapılan terör eylemiyle 14 insan ölmüş,35 kişi ise yaralanmıştır.
- 10 Ağustos 1990’da ‘Tiflis-Ağdam’ yolcu otobüsü patlatılmış,20 kişi ölmüş, 30 kişi yaralanmıştır. Patlamayı yapan A.Avenesyan ve M.Tatevosyan yakalanmıştır.Aynı gün ‘Şemkir-Gence’ otoyolunda Hanlar şehri yakınlarında ‘LAZ’ markalı 43-80 AKF Devlet otobüsü patlatılmış ve 17 kişi ölmüş,26 kişi yaralanmıştır.
- 30 Kasım 1990’da Hankendi hava alanı yakınında, yolcu otobüsü patlatılmış, 2 kişi ölmüş, 11 kişide yaralanmıştır.
- 9 Ocak 1991’de ‘Molodyoj Azerbaycan’ Gazetesinin habercisi Salatın Eskerov ve 3 askeri korumasının olduğu otomobile terör saldırısında bulunulmuş ve 4 kişinin ölümüne sebep olunmuştur. Eylemi yapan, A.Mkrtçyan, K.Petrosyan, A.Mangasaryan ve K.Arustamyan adlı teröristlerde yakalanmıştır.
- 30 Mayıs 1991’de Rusya Federasyonuna bağlı Dağıstan Cumhuriyeti, Hasavyurd istasyonu yakınlarında ‘Moskova-Bakü’ yolcu treni patlatılmış, 11 kişi ölmüş, 22 kişide yaralanmıştır.
- 19 Haziran 1991’de ‘Yavlak-Laçın’ otomobil yolunun 106 kilometresinde 5459 sayılı askeriyeye ait ‘UAZ-469’ markalı otomobil patlatılmış,3 kişi ölmüş,3 kişide ağır yaralanmıştır.
- 31 Temmuz 1991’de Dağıstan Cumhuriyeti,Temirtau istasyonu yakınlarında ‘Moskova-Bakü’ yolcu treni patlatılmış,sonucunda 16 kişi ölmüş,20 kişi yaralanmıştır.
- 2 Ağustos 1991’de Hadrut şehri Dolanlar köyünde ‘KAZ-53’ otomobil patlatılmış,4 kişi ölmüş,8 kişi yaralanmıştır.
- 21 Ağustos 1991’de Hadrut şehri Şadaht köyü yakınlarında ‘KAVZ’ markalı 70-30 AKD resmi otomobil patlatılmış, 2 kişi ölmüş, 10 kişi yaralanmıştır.
- 8 Eylül 1991’de ‘Ağdam-Hocavend’ yolcu otobüsü ateie verilmiş,5 kişi öldürülmüştür. 34 kişi de muhtelif derecelerde yaralanmıştır. Bu terör eylemini, Haçaturyan Volodi, Yeremyan Saro, Çalyan Saşa, Arustamyan Armo yapmıştır.Aynı gün ‘Ağdam-Karadağlı’ hattındaki otobüs ermeni teröristlerce ateşe verilmiş, 8 kişi ölmüş,42 kişide muhtelif derecelerde yaralanmıştır.
- 26 Eylül 1991’de ‘Yevlak-Laçın’ yolunda ‘VAZ-2106’ markalı D 72-07 AK numaralı otomobil patlatılmış,2 kişi ölmüşi14 kişi yaralanmıştır.
- 19 Ekim 1991’de Ağdere şehrinin,Sırhavend köyü yakınlarında ‘UAZ-469’markalı otomobil patlatılmış, sonuçta, 3 kişi ölmüş, 2 kişi yaralanmıştır.
- 20 Kasım 1991’de Hocavend şehri,Garakend köyü yakınlarında ‘Mi-8’ Helikopterinin ateşe verilmesi neticesinde,Azerbaycan,Rusya ve Kazakistanın gözlemcilerinden 19 kişi öldü.
- 26 Aralık 1991’de ‘Şuşa-Laçin’ yolunun 4ç kilometresind ‘Zil-130’ ve Moskoviç’ arabaları patlatılmış, 5 kişi ölmüş, 4 kişi yaralanmıştır.
- 8 Ocak 1992’de Türkmenistandan ‘Krasnovodsk-Bakü’ hattındaki vapurda yapılan terör eyleminde, 25 kişi ölmüş,88 kişi yaralanmıştır.
- 28 Ocak 1992’de ‘Ağdam-Şuşa’ hattında uçan Mi-8 idari helikopteri Şuşa yakınlarında teröristlerce vurulmuş, çoğu kadın ve çocuk 44 kişi ölmüşdür.
1992 Ocak ayında ermeni terör gurupları Kerkicehan kasabasında 80 kişi,1992 Şsubat ayında Hocavend şehrinin Karadağlı köyünde 77 kişi ve 26 Şubat 1992’de Hocalı’da 613 vatandaş katledilmiş,650 kişide yaralanmışdır.
- 22 Mart 1992’de “UAZ 469″ markalı 60-25 AZU resmi devlet otomobili Kazak şehrinde patlatılmış, neticede 3 kişi ölmüş, 2 kişi yaralanmışdtır.
- 28 Mart 1992’de “KamAZ-5410″ markalı 40-53 AKŞ resmi devlet otomobili Kazak şehrinde patlatılmış, 3 kişi ölmüş, 2 kişide yaralanmıştır.
- 18 Nisan 1992’de “Kazak-Ceferli” yolunun 10. kilometresinde “VAZ” markalı araba silahlı baskına maruz kalmış, neticede 2 kişi ölümcül yaralanmışdır.
- 20 Mayıs 1992’de Zengilan şehrinin Kazançı kendi yakınlarında “UAZ-469″ markalı 80-33 AKD dövlet nömre nişanlı avtoma-şın silahlı basKına maruz kalmış, neticede 2 kişi ölmüş, 2 kişi yaralanmışdır.
- 28 Şubat 1993’de Rusyanın Kuzey Kafkas arazisindeki Kudermes istasyonu yakınlarında “Kislovodsk-Bakü” yolcu treni patlatılmış, 11 kişi ölmüş, 18 kişi yaralanmıştır.
- 2 Haziran1993’de Bakü demiryolu istasyonunun patlatılması neticesinde devlet yüklü miktarda zarara ğratılmıştır. Eylemci, Rusya vatandaşı İgor Hatkovski, ermenistan Cumhuriyeti Milli İstihbarat Teşkilatı,İstihbarat Şefliği Şube Başkanı, Yüzbaşı Caan Ohanesyan tarafından yönlendirilerek, casusluk ve teröristlik maksadıyla Azerbaycana gönderildiğini, büyük insan katlamı ile neticelenecek patlamalar yapmak için emir aldığını itiraf etmiştir. Mahkeme araştırması zamanı görülmüştürki aynı grup, 1992-1994’de Rusya’dan Baküye gelen yolcu treninde ard arda eylemler yapmışlardır.
- 22 Temmuz 1993’te Terter şehrinde yapılan patlamalar neticesinde 5 kişi ölmüş, 18 kişi yaralanmıştır.
Aynı gün Kazak şehrinin merkezinde yapılmış patlama neticesinde 6 kişi ölmüş, 10 kişi yaralanmışdır.
- 30 avqust 1993’de Hadrut şehrinde “ZiL” markalı araba patlatılmış, neticede 2 kişi ölmüşdür. Aynı hadiseden bir kaç gün sonra içerisinde 12 kişi vatandaş “QAZ-66″ markalı yolcu otobüsü şehirden çıkarken patlatılmış, neticede 4 kişi ölmüş, 8 kişi ağır derecede yaralanmıştır.
- 1Şubat 1994’de Bakü demiryolu istasyonunda “Kisiovodsk-Bakü” yolcu treni terör eylemi yapılmış, 3 kişi ölmüş, 20 kişi yaralanmıştır.
- 18 Mart 1994’de Hankendi şehri yakınlarında İran Hava Kuvvetlerine ait “Herkules” tipli uçak vurulmuş, 34 diplomat ve onların aile üyeleri ölmüşler.
- 19 Mart 1994’deBakü metropoliteninin “20 Ocak” istasyonunda yapılmış patlamalama neticesinde 14 kişi ölmüş, 49 kişi yaralanmıştır. Mahkeme göstermiştir ki, terör eylemleri ermenistan Özel İdare Orqanları tarafından hazırlanmış, istihparatçı “Sadval” lezgi teşkilatının üyeleri tarafından hayata geçirilmiştir.
Belli olmuşdurki “Sadval” istihparatçı teşkilatının aynı faalleri1992 yılından itibaren defalarca Ermenistanda olmuş, bu ülkenin Milli İstihbarat Teşkilatının yapılandırılmasında, maliyeleşmesinde ve silahlanmasında yakından iştirak etmiştir. 1992 yılının Nisan-Mayıs aylarında lezgi asıllı olan 30 kişi, Azerbaycan vatandaşı Ermenistanın Nairi şehrinin Lusakert kasabasanda yerleşen talim sahasında husisi terör-tahribat hazırlığı görmüşdür. Mahkeme zamanı belli olmuşdur ki, tahribatçılar talimata uygun olarak, “20 Ocak” istasyonu ile yanyana olan Bakünün “Nizami” sinama salonunda, Cumhurbaşkanlığı Sarayında ve Bakü Elektrik istasyonunda patlamalar yapmayı planlaştırmışlar.
“20 Ocak” metro istasyonunda patlamalar yapılması ile itham olunan ve ermenistanda özel terörist eğitimi alan 30 sadvalçı cinayetlerler alakalı olarak tutuklanmıştır.
- 13 Nisan 1994’de Dağıstan Cumhuryetinin “Daqestanskiye Oqni” istasyonu yakınlarında “Moskova-Bakü” yolcu treni patlatılmış, 6 kişi ölmüş, 3 kişi yaralanmıştır.
- 3 Haziran 1994’de Bakü metropoliteninin “28 May” ve “Gençlik” istasyonları arasında elektrik trenindeki patlama neticesinde 13 kişi ölmüş, 42 kişi mühtelif dereceli beden yarası almıştır.
Terör eylemi Azerbaycan Cumhuriyetinin vatandaşı, Dağlıq Karabağ uğrunda yapılan savaşlar zamanı – 13 Ocak1994’de esir düşmüş ve Ermenistan özel hizmet organları tarafından işbirliğine yöneltilmiş Azer Aslanov Salmanoğlu tarafından yapılmışdır.
Mahkeme araştırmaları zamanı belli olmuştur ki, 14 Ocak 1994’de ermeni istihparatçılarının ideoloqlarından biri, yazar Zori Balayan savaş esiri, lezgi asıllı Aslanovla görüşmüş, Azerbaycanlılara karşı mücadelede bütün azınlık halkların birlikte faaliyet göstermelerinin gerekliliğini bildirmiştir. 9-Temmuz 1994’de ermenistan özel hizmet orqanlarının Artur adlı çalışanı, A.Aslanovun Baküdeki yerine telefon açarak onun sağ olduğunu bildirmiş ve özgür bırakılması için yakın akrabalarından birinin Yerevan şehrine gelmesinin kaydetmiştir. 16 Temmuz 1994’te A.Aslanovun anası Tacibat Aslanova, Yerevana gelmiştir. Azer Aslanova anasının hayatının tehlike altında olduğu bildirilmiş, bu tehtitler altında o, Ermenistan özel hizmet orqanları ile “Ömer-75″ kod ismi ile daimi işçiliğe alınmıştır. Azerbaycana sorunsuz gelmesi için, Azer Aslanov adına sahte belgeler hazırlanmış, patlayıcı madde ise aynı şekilde, tatlı, çikolata ve parfüm kutularına gizlenmiştir.
A.Aslanov “Yerevan-Mineralmye Vodı-Bakü” hattı ile Azerbaycana gelerek, 3 Temmuz 1994’de Bakü metrosunun “28 May” ve “Gençlik” istasyonu arasında tren terör eyleminiyapmış ve yeniden Ermenistana geri dönmüştür. Bu müddet zarfında Yerevanda esir tutulan anası bundan sonra özgür bırakılmıştır.
Mahkeme araştırmaları zamanı belli olmuştur ki, terörstleri yetiştiren, ermenistan özel hizmet organlarının yüzbaşısı Karen Baqdasaryan ve komutan Seyran Sarkisyan olmuşlardır. Azerbaycan Cumhuriyetinin Yüksek Mahkemeleri tarafından yapılmış araştırmalar sayesinde görülmüştür ki, eylemlerin arkasında,Dağlık Karabağın kanun dışı rejiminin yöneticileri-stratesistleri ve ermenistan Cumhuriyetinin özel hizmet ve diğer devlet organlarının teşkilatçılığı, maliye ve tekniki desteği ile yapılmıştır.
