BAŞKASININ EVİNE İZİNSİZ GİRMENİN CEVÂZI BAHSİ

«Savaş durumunda girebilir ilh...» Yani o eve düşmanlar girmişse, askerler düşmanla savaşmak

için o eve izinsiz olarak girerler.

«Bildirdiğinde ev sahibinin elbiseyi alacağından korksa ilh...» Uygun olan sahih kimselerin o

adamın elbisesini almak için girdiğini bilmeleri gerekir. Eğer ev sahibinin almasından korkmuyorsa,

zaruretsiz olarak girmesi caiz değildir. Zâhîre.

Zahîre'de diğer bazı meseleler daha vardır. O meselelerin bir kısmı şunlardır: «Birisi diğerinin evine

girerek onun elbisesini zorla alsa, elbise sahibinin hakkını almak için onun evine girmesinde bir

sakınca yoktur. Zira zaruret halleri istisnadır. Bir kimsenin su yolu, başkasının evinin altından

geçse, adam yolunu tamir etmek istese, oraya evin altından girmek mümkün değilse ev sahibine ya

yapması için adama izin vermesi veya kendisinin yapması söylenilir. Ey sahibi adamı bırakmasa,

kendisi de yapmasa, izinsiz olarak eve girerek su yolunu tamir eder. Birisi evini kiraya vererek

kiracıya teslim etse, imameyne göre kiracı razı olmasa bile evin halini görmek ve tamirat yapmak

için girebilir. Ebû Hânife'ye göre ise, kiracı razı olursa girer. razı olmazsa giremez.»

«Vakıf ise yine böyledir ilh...» Yanı kabri kazma ücretini alır. Eşbâh bunu bir bahis olarak zikretmiş

ve şöyle demiştir: «Vakıf yerin mübah kabilinden olması uygundur. O halde cenazeyi gömen kazma

ücretine zamindir. O zaman vakıf şeklinde musannıfın tazminatta susması, mübah olan bir yerde de

cenazeyi gömene kazma ücretinin tazmin ettirilmesine yorumlanır.»

Ebussuud hâşiyesinde Makdisî'nin hâşiyesinden naklen şöyle denilmektedir: «Bu hüküm, eğer o

yer defn için vakfedilmişse böyledir. Ama eğer o yer gelir getirmesi için bir mescide vakfedilmişse,

o zaman mülk gibidir. Yani vakfın mütevellisi cenazeyi çıkarabileceği gibi ekin için düzeltebilir de.

«Eğer yer genişse mekruh değildir ilh...» Yani defin mekruh değildir. Bunun örneği şudur: Bir

kimse mescide bir seccade serse veya bir tekkeye gitse, diğer birisi de gelse, eğer yer geniş ise

seccade seren adam zahmet veremez. Yok eğer yer geniş değilse birinci kimseyi sıkıştırabilir.

Velvâlicîye.

Bu ifade ediyor ki, yer geniş olmasa dahi defin mekruh değildir. O zaman burada şarihin «eğer yer

genişse» ifadesi doğru değildir. Bu dediğim de gizli değildir.