ATOM ÇARPIŞTIRICI CERN DENEYİ
İsviçre'deki CERN'de (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) bulunan, dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık hızlandırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, iki yıllık modernizasyonun ardından yeniden çalıştırıldı.
Proton ışınları, 27 kilometrelik bir halka şeklinde tasarlanan tünelde yeniden dönmeye başladı. Çarpıştırıcı, yapılan yeniliklerin ardından, protonları daha hızlı çarpıştırabilecek. Protonların yeterli hıza ulaşarak çarpışmaya başlamalarının bir ayı bulması bekleniyor.
Mart ayı sonunda çalıştırılması planlanan çarpıştırıcı, dev elektromıknatıslarının kısa devre yapmasından ötürü çalıştırılamamıştı. Atom altı parçacıkların yapısını incelemeyi hedefleyen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, insanlığın bugüne kadar yaptığı en büyük deneylerden.
CERN'de yapılan deneyler sonucunda Mart 2013'te uzmanlar, evrenin oluşumu hakkındaki en büyük sırlardan biri olduğu kabul edilen atom altı parçacık 'Higgs Bozonu'nu bulduklarını açıklamıştı.
Deneyin sonucu, elle tutulamaz bir fiziksel olayın maddelere kütle ve hacim verdiğini bize göstermiş oldu. Çalışma İngiliz bilim adamı Peter Higgs ve Belçikalı bilim adamı François Englert'e 2013 yılında Nobel Fizik Ödülü kazandırmıştı. Büyük Hadron Çaprıştırıcısı ilk kez Eylül 2008'de, 14 milyar yıl önce evrenin oluşumunu hazırlayan
"Büyük Patlama"nın mini versiyonlarını üreterek, evrenin oluşumu sırasındaki sırların anlaşılmasını sağlaması amacıyla çalıştırılmıştı.
İsviçre yakınlarında inşa edilen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı sayesinde bundan 14 milyar yıl önce evrenin oluşumunu hazırlayan "Büyük Patlama"nın mini versiyonları üretildi.
Yeni deney, çarpıştırıcı içinde bulunan ve "Alice" adı verilen ayrı bir aygıt kullanılarak yapıldı.
Büyük Hadron Çarpıştırıcısının, evrenin oluşumu sırasındaki sırların anlaşılmasını sağlaması umuluyor Deney sırasında Güneş'in merkez sıcaklığının bir milyon katı bir sıcaklığa ulaşıldığı ifade edildi.
Bilim adamları, deneyi yaparken, proton yerine kurşun iyonlarını çarpıştırdı. Uzmanların deney sırasında istedikleri koşullara dün ulaştıkları açıklandı.
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, Cenevre yakınlarında Fransa - İsviçre sınırında 27 kilometrelik çember şeklinde bir tünelde bulunuyor.
Yeni yasalar Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi CERN'in yönettiği çarpıştırıcıda bugüne kadar sadece protonlar çarpıştırılıyordu. Proton çarpıştırmaları sonucunda yeni fizik yasalarına dair kanıtlar aranıyor. Ayrıca yapılan deneylerde çarpıştırma sonrası oluşan alt parçacıkların neler olduğu belirlenmeye çalışılıyor.
Bu sayede teorik düzeyde açıklaması yapılmış olan parçacıkların veya önerme düzeyindeki mikro güçlerin varlığı tespit edilmeye çalışılıyor. Ancak bilimadamları, önümüzdeki dört hafta boyunca kurşun iyonlarının çarpıştırılmasından elde edilen verileri incelemeye odaklanacak.
Parçacıklar birbirlerine çarptığında her bir çarpışmanın yarattığı mini patlamalar, dünyanın dört bir yanından buraya gelen binlerce bilimci tarafından zaman içerisinde incelenerek analiz ediliyor. Bu analizlerle, 13,7 milyar yıl önce olduğu tahmin edilen Büyük Patlama'nın meydana geldiği anın hemen sonrasındaki koşullar anlaşılmaya çalışılıyor. Yıldızların ve gezegenlerin kökeni, kara enerjinin ne olduğu, kara maddenin yapısı gibi sırlara erişilmesi de umuluyor.
