MASONLUKTAN İHRAÇ EDİLEN PAŞAKAY, ENVER PAŞA AİLESİNDEN
Bağlı olduğu mason locasından yolsuzluk iddiasıyla ihraç edilen Üstad-ı Azam Kaya Paşakay'ın dedesi, 13 bin İngiliz askerini esir alan Kut'ul Amare kahramanı Halil Kut Paşa, Enver Paşa'nın aynı yaştaki amcasıydı.
Geçtiğimiz günlerde masonluktan ihraç edilen 'Türkiye Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası' üstad-ı azamlarından Kaya Paşakay, Kutul Amare kahramanı Halil Kut Paşa'nın torunu. Halil Paşa Birinci Dünya Savaşı'nda Irak'ta Kutul Amare'de başta General Townshend olmak üzere 13 bin İngiliz askerini esir almıştı. Halil Kut Paşa, Enver Paşa'nın aynı yaşta olan amcasıydı. Halil Paşa, yeğenleri Enver ve Nuri Bey'lerle birlikte Libya'da İtalyanlara karşı savaşan Teşkilat-ı Mahsusacılardandı. Masonluktan yolsuzluk yaptığı iddiasıyla ihraç edilen Paşakay'ın dedesi Halil Paşa, Kutul Amare'de İngiliz askerleri etrafındaki kuşatmayı kaldırması için önüne serilen sandıklar dolusu altınları reddeden dürüst bir komutandı. Paşakay, Anıtkabir'e yaptıkları bir ziyarette deftere, "Yakın silah arkadaşın Halil Paşa'nın torunu" diye yazmıştı.
BELALAR EKSİK OLMADI
Ünlü mason üstadı azamı Kaya Paşakay, Halil Kut Paşa'nın kızı Şükriye Hanım'dan olan torunu. Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa 1918'de Rus ve Ermeni işgali altındaki Bakü'ye giren Kafkas İslam Ordusu Komutanı'ydı. O da Halil Paşa ve Enver Paşa gibi Teşkilat-ı Mahsusa'nın önemli isimlerindendi.
Ne var ki Osmanlı'nın son dönemine damgasını vuran Enver Paşa ve ailesi üzerinden kara bulutlar eksik olmadı. Aile sürgünler, erken ölümler ve intiharlarla sarsıldı.
ENVER PAŞA ŞEHİT OLDU
Enver Paşa 1922'de Tacikistan'da 42 yaşında Rusların gerçekleştirdiği bir saldırıda vuruşarak şehit oldu. Enver Paşa'nın yedi ayrı yerde kabri vardı. Naaşı 1996'da Tacikistan'dan getirilerek Şişli'deki Abide-i Hürriyet'te toprağa verildi. Enver Paşa, 1921'de Berlin'de doğan oğlu Ali Enver'i görememişti. Eşi Naciye Sultan ise Osmanlı hanedanına mensup olduğu için Türkiye dışına çıkarıldı. Sultan Abdulmecit'in torunu olan Naciye Sultan uzun yıllar sürgünde yaşadı. Enver Paşa'nın babası Hacı Ahmet Paşa, Mondros Mütarekesi'nden sonra İngilizler tarafından tutuklanıp bir süre Malta'da hapsedildi.
ENİŞTE'Yİ VURDULAR
Enver Paşa'nın eniştesi Selanik Merkez Kumandanı Nazım Bey, koyu Sultan Abdulhamit taraftarı olduğu için İkinci Meşrutiyet'in ilanından önce İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin fedailerinden İsmail Canbolat tarafından vurularak ağır yaralandı. Vur emrini Enver Paşa vermişti. Nazım Bey ve Hasene Hanım'ın oğlu Faruk Kenç, ünlü rejisörlerinden. Kenç, bir süre Belgin Doruk ile evli kaldı. Enver Paşa, Kenç'in dayısı oluyor. Enver Paşa'nın kızkardeşi Mediha Hanım, Genelkurmay eski Başkanı Kazım Orbay'ın eşiydi. Orbay ailesi 1945'de bir skandalla sarsıldı. Çocukları Haşmet, Ankara'da bir doktoru öldürmekten mahkum edildi. Olayı örtbas etmeye çalışmakla suçlanan 18 yıllık Ankara Valisi Nevzat Tandoğan mahkemeye çıkarıldıktan sonra evinde kendini vurarak intihar etti. Genelkurmay Başkanı Kazım Orbay bu skandaldan dolayı 1946'da görevinden alınıp Askeri Şûrâ üyeliğine atandı.
ALİ ENVER'İN TALİHSİZLİĞİ
Enver Paşa'nın 1921'de doğan oğlu Ali Enver Akoğlu ise 1939'da özel bir izinle Türkiye'ye geldi. Harp Okulu'na girdi, havacı oldu. Enver Paşa'nın oğlu olduğu gerekçesiyle Harp Akademisi'ne kabul edilmediği rivayet edilen Ali Enver, ünlü gazeteci Abidin Daver'in kızı Perizat Hanım'la evliydi. Bu evliliği uzun sürmeyen Ali Enver Bey, askeriyeden ayrılıp deneme pilotluğu yaptı. İkinci evliliğini ecnebi bir hanımla yapan Eli Enver Bey 1971'de geçirdiği talihsiz bir kaza sonucunda genç yaşta hayatını kaybetti. Kızı Arzu Enver ise ünlü işadamı Aslan Sadıkoğlu ile evlendi. Arzu Hanım da eşini genç sayılacak yaşta kaybetti. Aslan Bey kalp kriziyle vefat etti.
TORUNU İNTİHAR ETTİ
Enver Paşa'nın kızı Dr. Mah-Peyker Hanım ise ünlü psikiyatr doktor Fikret Ürgüp ile evlendi. Çift daha sonra boşandılar. Fikret Ürgüp, doktorluğunun yanısıra çevirmenliği, şairliği ve hikayeciliği ile de tanınıyor. Ailenin çocuğu fotoğraf sanatçısı Hasan Ürgüp ise 1989'da Caddebostan'daki evinde intihar etti. Enver Paşa'nın kardeşi Ertuğrul Bey de 24 yaşında 1931'de İstanbul'da veremden vefat etti. Enver Paşa'nın kızı Türkan Mayatepek'in eşi Hüveyda Bey de 1973'de Viyana Büyükelçisi iken geçirdiği bir kalp krizi sonucunda vefat etti. Hüveyda Bey, iki oğlunu Balkan Savaşları'nda, bir oğlunu da Çanakkale'de şehit veren ünlü Teşkilat-ı Mahsusacı Çerkes Müşir Deli Fuat Paşa'nın torunlarındandı.
Bakü Fatihi Nuri Paşa sabotaj kurbanı
Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Killigil Paşa ise Türkiye'nin ilk silah ve patlayıcı imal eden fabrikatörüydü. Ordunun bazı siparişlerini üstlenen Paşa'nın Sütlüce'deki fabrikası esrarengiz şekilde infilak etti. Nuri Paşa'nın cesedi bile bulunamadı. Nuri Paşa'nın İsrail'le savaş halinde olan Mısır'dan yüklüce bir cephane siparişi aldığı için fabrikasının sabotaj sonucu infilak ettiği iddia ediliyor. İnfilak sırasında hayatta olan Halil Kut Paşa ise, hem yeğeni Enver Paşa'nın mezarının belli olmaması hem diğer yeğeni Nuri Paşa'nın cesedinin bulunamaması karşısında üzüntüye kapılıp " Bu ailenin kaderi, hiçbirinin mezarı yok" dediği rivayet ediliyor.
Ahu Paşakay ve amcası da intihar etti
Halil Kut Paşa'nın torunu Halil Paşakay'ın da Yeşilköy'de Çınar Oteli'nin üst katından atlayarak intihar ettigi rivayet ediliyor. Halil Paşakay, Kaya Paşakay'ın kardeşiydi. Kaya Paşakay'ın kızı ünlü manken ve Türkiye Güzeli Ahu Paşakay da 2002'de Halil Paşa Yalısı'nda kendini boğarak intihar etti. Kaya Paşakay ve eşi Gülseren Hanım ayrı yaşıyorlardı. 2004'te de Halil Paşa Yalısı'nın üçüncü katı çıkan yangınla kül oldu. Esrarengiz yangın, Paşakay'ın oğlu Tunç Paşakay'ın yatak odasında çıkmıştı.
Yavuz-Havuz davasında bir mason
Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası Üstad-ı Azam'larından Dr. Fikret Takıyeddin Onuralp da yolsuzluk davasına karıştığı için ihraç edildi. Ünlü Yavuz Zırhlısı'nın onarımı için bir Fransız şirketi ile yapılan sözleşmede rüşvet aldıkları gerekçesiyle dönemin Bahriye Vekili İhsan Eryavuz ve Bilecik Milletvekili Fikret Takiyeddin'in dokunulmazlıkları kaldırıldı. İki isim de 1928'de Yüce Divan'da yargılanıp mahkum edildi. Yavuz-Havuz Davası sanıklarından Fikret Takiyeddin Mason Locası'nın Üstad-ı Azam'ıydı. Dr. Takiyeddin Yüce Divan'da yargılanan ilk milletvekili.
Rıza Tevfik 'Birader'in ihaneti
Üstad-ı Azam Rıza Tevfik Bölükbaşı da Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra masonluğa ihanet ettiği gerekçesiyle ihraç edildi. Hürriyet ve İtilaf Partisi'ni destekleyen Bölükbaşı kendisi de mason olduğu halde gazetesinde İttihatçı Şeyhülislam Musa Kazım Efendi'yi farmason olarak suçlayıp afişe etti. Hürriyet ve İtilaf iktidarında Beyoğlu'ndaki mason locası polis tarafından basılarak arandı. Bölükbaşı, kişisel hırsları nedeniyle İttihat ve Terakkici mason kardeşlerine zarar verdiği gerekçesiyle masonluktan ihraç edildi.
Hiram Abas, Enver Paşa'yla hısımdı
Enver Paşa'nın eşi Naciye Sultan, ikinci evliliğini 1923'de kayınbiraderi Mehmet Kamil Killigil Bey ile yaptı. Bu evlilikten dünyaya gelen Rana Hanım Sultan, diplomat Sadi Eldem ile evlendi. Ethem Paşa ailesinden olan Sadi Eldem, Prof. Ethem Eldem'in babası oluyor. Naciye Sultan'ın dünürleri olan Eldem'lerden Mübarek Galip Bey'in kızı Roksan'dan olan torunu Hiram Abas da, MİT Müsteşar Yardımcılığı'ndan emekli olduktan sonra 1990'da bir suikast sonucu öldürüldü. Mübarek Galip Eldem de Kaya Paşakay gibi masondu.
ÜSTAD-I AZAM AFGANİ MASONLARA REST ÇEKTİ
İslam dünyasında masonluktan ayrılanlar arasında ilk bilinen örnek, Cemaleddin Afgani ve Mısırlı din bilgini Muhammed Abduh idi. Efgani ve Abduh, masonları despot yönetimlere karşı çıkmamakla ve korkaklıkla suçlayıp ayrıldı. Efgani'yle birlikte yüzlerce Mısırlı masonluktan ayrıldı. Efgani, üstad-ı azamlığa kadar yükselmişti. 1897'de ölen Afgani'nin Maçka Mezarlığı'ndaki kabri 1927'de Amerikalı dostu Charles Crane tarafından yaptırıldı. Crane'ye yardım eden Müzeler Müdürü Halil Edhem Eldem de mason idi. Afgani'nin kemikleri 1944'te Afganistan'a nakledildi. Türkiye'de masonluktan ayrılanlar arasında ilk akla gelen isimler ise bestekar Dr. Alaattin Yavaşca, Önder Aktaç, Mümin Çevik ve ses sanatçısı Özdemir Erdoğan. Söz konusu isimler masonluktan ayrıldıktan sonra çarpıcı açıklamalar yaptılar. Bestekar Alaaddin Yavaşça 1962'de girdiği masonluktan 1967'de istifa etti.
DEMİREL - YILMAZ OLAYI
Ünlü mason üstadı Necdet Egeran'ın 1964'de Süleyman Demirel için "Mason değildir" şeklinde belge düzenlemesi masonları ikiye böldü. Egeran ihraç edi-lince istifa ettiğini açıkladı ancak sonra geri aldı. Demirel benzeri bir olay da 1996'da ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın başına geldi. Yılmaz'ın mason olduğu iddiası gazetelere yansıdı. Yılmaz'ın avukatı açtığı hakaret davasında mahkemede mason cemiyetinden yazı istedi. Üstad-ı Azam Can Arpaç imzasıyla mahkemeye gönderilen yazıda Mesut Yılmaz'ın mason olmadığı ve herhangi bir locada kaydının olmadığı belirtildi.
(yenişafak)
