14 Ekim 2014

MACARLAR

Macarlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için Macar sayfasına bakınız.

Macarlar
Magyarok

tümü soldan sağa olmak üzere
üsttekiler:
I. István • Matthias Corvinus • Gábor Bethlen • Béla Bartók
ortadakiler:
Tivadar Kosztka • János Bolyai • Loránd Eötvös • József Eötvös
alttakiler:
Zoltán Kodály • János Arany • István Széchenyi • II. Ferenc Rákóczi

Toplam nüfus

y. 15,000,000

Önemli nüfusa sahip bölgeler

*Orta Avrupa*	*y. 10.65 milyon*
*Macaristan*	*9,967,921 (2001)*	^[1]
*Slovakya*	*520,528 (2001)*	^[2]
*Çek Cumhuriyeti*	*14,672 (2001)*	^[3]
*Almanya*	*120,000 (2004)*	^[4]
*Avusturya*	*40,583 (2001)*	^[5]
*Slovenya*	*6,243 (2002)*	^[6]
*Güneydoğu Avrupa*	*y. 1.75 milyon*
*Romanya*	*1,434,377 (2002)*	^[7]
*Sırbistan*	*293,299 (2002)*	^[8]
*Hırvatistan*	*16,595 (2001)*	^[9]
*Makedonya*	*2,003 (2002)*	^[10]
*Bosna-Hersek*	*893 (1991)*	^[11]
*Doğu Avrupa*	*y. 160,000*
*Ukrayna*	*156,600*	^[12]
*Diğer*	*y. 2,125,000*

Diller

Macarca

Din

Çoğunlukla Roman Katolik ve Protestan

Macarlar, ağırlıklı olarak Macaristan'da, ayrıca azınlık topluluklar halinde Orta Avrupa'da yaşayan ve Fin-Ugor dil ailesine bağlı Macarca'yı konuşan halk.

Konu başlıkları

[gizle]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Macarların M.Ö. 893 yılındaki göçleri

Batı Sibirya'da yaşayan Ugor ve Türk kökenli halkların karışmasıyla ortaya çıktıklarına inanılan tarihteki ilk Macarların ataları, milattan sonraki 4. yüzyılda Hun akınları neticesinde Magna Hungaria’ya, yani Volga nehrinin orta akış bölgesine göç etmişler, bu andan itibaren Macarlar Türk kökenli Onogur-Bulgar kavimleriyle ilişkiye geçmiş ve atlı-göçebe yaşam biçimini benimsemiştir, 5. yüzyıl başlarından önce de güneybatıya doğru göç ederek Hazarların yaşadığı topraklara sızmayı başarmışlardır.

9. yüzyılın ilk yarısına doğru Don Nehrinin sağ yakasını yurt edindiler. Bu dönemde siyasal ve toplumsal örgütlenmeleri, Hazarlardan ayrılmış Kavar kökenli üç kabileyi de içine alan 10 kabilenin oluşturduğu bir federasyona dayanıyordu. Macarlar 839'da Aşağı Tuna, 862 yılında Karpatlar Havzası'nda akınlar yaptılar. 894'te Peçenek saldırıları sebebiyle batıya yöneldiler ve Bizans’ın da teşvikiyle 895'te Álmos’un halefi ve oğlu Árpad liderliğinde Karpatlar Havzası'ndaki Bulgarlara akınlar düzenlediler ve ertesi yıl bu bölgelere yerleştiler. Yarım yüzyıl sonra denetim altına alınıncaya değin Bremen, Orléans ve Konstantinopolis'e (İstanbul) yakınlarına kadar akınlar düzenleyerek bütün Avrupa'ya korku saldılar. Anglo-Sakson halkları tarafındansa Macarlar'a öteden beri Hun denilmektedir. Batı dillerinde Macarlar için kullanılan Hungarus, Ungarn, Hungary isimlerinin kökeni de TürkOnogur kavmine dayanır. Bir görüşe göre de Macarlar günümüzde Fin-Ugor kavimlerinin daha çok Ugor koluna mensup halk ve bu halkın soyundan gelen kimseler olarak kabul edilir. Ancak Ugorlar, tarih boyunca öteki halklarla da karışmıştır. Macar Türkolog Rásonyi, Macarların kökeni ile ilgili şunları söylemiştir: "Türkler Macarların babası, Fin-Ugorlar ise anasıdır.”^[13]

Macaristan eskiden de Avrupa'nın kavşak noktalarından biriydi. Bu nedenle birçok kez istila edildi, çeşitli saldırılara uğradı ve sınırları yüzyıllar içinde bazen genişledi, bazen de daraldı. (Sözcük anlamı “sınır muhafızı” olan Sekel adının, doğu sınırlarını korumak amacıyla Transilvanya'ya (Erdel) gönderilen Macarlara bu nedenle varildiği sanılır.) Slavlar, Almanlar ve Rumenlerle çevrili olan Macarlar, sürekli ilişkiler sonunda fiziksel ve kültürel bakımdan geniş çaplı bir değişim geçirdiler. 16. ve 17 yüzyıllarda Osmanlıların, ardından güçlü bir Almanlaştırma politikası izleyen Avusturya Habsburglarının egemenliği altında kaldılar. Bununla birlikte Macar ulusal bilinci sönmedi. Macaristan 1867'de özerkliğini, 1918'de de bağımsızlığını kazandı.

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesindeki rakamlara göre nüfusun yüzde 65'i Roman Katolik, yüzde 25'iProtestan, yüzde 3'ü Rum Ortodokstu. Oranı o tarihte yüzde 6 olan Yahudi nüfusunun neredeyse tümü savaş sırasında yok edildi.