510 — KÂ’B “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Resûlullahın sekizinci babasıdır. Lüvey’in
oglu ve Gâlibin torunudur. Ilk olarak Cum’a günleri Kureyslileri toplayıp
hutbe okuyan budur. Kendi soyundan Peygamber gelecegini söyler, ona yetiseceklerin
îmân etmelerini emr ederdi. Söyledigi si’r ve sözleri meshûrdur. 390, 1129,
1151.
511 — KÂ’B “radıyallahü anh”: Eshâb-ı kirâmdandır. 641.
512 — KA’B-ÜL-AHBÂR “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Tâbi’îndendir. Yemen
yehûdîsi iken îmâna geldi. Tevrât âlimi idi. 32 [m. 652] senesinde Humusda vefât
etdi. 699.
513 — KÂDÎ ADÛD “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdürrahmân bin Ahmed
Adûd-üd-dîn-i Îcî [700] senesinde Sîrâzda Îc kasabasında tevellüd, Fâris vilâyetinde
kâdî [hâkim] oldu. 756 [m. 1354] da vefât etdi. (Mevâkıf) kitâbını seyyid Serîf-
i Cürcânî serh etdi. Hasen Çelebî, Kara Kemâl ve Celâleddîn-i Devânî ve Abdülhakîm-
i Siyalkûtî birer hâsiye yapdı. Kendi (Mevâkıf)ını kendisi kısaltarak, (Cevâhir)
adını vermisdir. Semseddîn-i Fenârî, (Cevâhir)i serh etdi. 1048.
514 — KÂDÎ BEDRÜDDÎN MUHAMMED: Kâdî Bedrüddîn Muhammed bin
Abdüllah-i Seblî, Trablusda ve Sâmda Hanefî kâdîsı idi. Yediyüzaltmısdokuz 769
[m. 1367] da vefât etdi. (Akâm-ül-mercân) ve baska kitâbları vardır. 741.
515 — KÂDÎ HÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hasen bin Mensûr Fergânî, 592
[m. 1196] de vefât etdi. Serhleri ve (Hâniyye) isminde bir fetvâ kitâbı meshûrdur.
Hanefî fıkh âlimidir. Fetâvâsı çok kıymetli olup, (Fetâvâyı Hâniyye) ve (Mecmû’ayı
Hâniyye) de denir. 1310 hicrî senesinde Mısrda basılan (Fetâvâ-yı Hindiyye)
nin kenârında basılmısdır. 1393 [m. 1973] de ofset tarîkı ile yeniden basılmısdır.
133, 247, 282, 444, 768, 1028, 1032.
– 1124 –
516 — KÂDÎ IYÂD “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Mûsâdır. Mâlikîdir. Hadîs
âlimidir. [476] da tevellüd, 544 [m. 1150] de Merrâküsde vefât etdi. Çok kitâb
yazdı. (Mesârik-ul-envâr) adındaki hadîs kitâbı ile (Sifâ) kitâbı pek kıymetlidir.
Çesidli serhleri yapılmısdır. 262, 458.
517 — KÂDÎ-ZÂDE “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed Emîn bin Abdüllah,
[1133] de tevellüd, 1197 [m. 1783] senesinde vefât etdi. (Birgivî vasıyyetnâmesi)ni
serh etdi. (Âmentü serhı) olan (Ferâid) kitâbını yazdı. Ikisi de çok kıymetlidir. 108,
110, 140, 164, 395, 431, 434, 435, 462, 613, 740, 743, 908, 1007, 1019, 1020, 1023, 1044,
1170.
518 — KÂDÎ-ZÂDE “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Semseddîn Ahmed bin Mahmûd
efendi, Osmânlı seyh-ul-islâmlarının onaltıncısıdır. Dokuzyüzonsekizde tevellüd,
dokuzyüzseksensekiz 988 [m. 1580] senesinde vefât etdi. Kabri küçük Karamandadır.
Çivi-zâdeden ve Ebüssü’ûd efendiden okudu. (Hidâye) serhı olan
(Feth-ul-kadîr)e tekmilesi, (Miftâh) ve (Tecrîd) serhlerine hâsiyeleri çok kıymetlidir.
(Feth-ul-kadîr), (Vekâlet) bahsine kadar olup, sonra (Tekmile) baslamakdadır.
Ikisi birlikde sekiz cild hâlinde 1318 de Mısrda basılmıs ve 1388 [m. 1968]
de Beyrutda foto-kopisi yapılmısdır. Kenârına da, (Inâye) kitâbı ve Sa’dî Çelebînin
buna yapdıgı hâsiye basılmısdır. 858, 1114.
519 — KÂDÎ-ZÂDE “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed Ârif efendi,
1173 [m. 1759] senesinde vefât etdi.
520 — KARABAS EFENDI “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Karabas Tecvîd kitâbının
sâhibi olarak üç kisi vardır. Bunlardan birincisi, Kastamonili seyh Sa’bân-ı
Velî silsilesinden Alî efendidir. Bindoksanyedi 1097 [m. 1685] senesinde vefât etmisdir.
Ikincisi, Ahmed efendi, Eyyûbde Sâh sultân türbesinin Eyyûb tarafında,
Defterdâr caddesi üzerindeki türbesindedir. Basvekîl Adnan Menderes, Câmi’leri
ve türbeleri ta’mîr ederken, bunu da yenilemisdir. Üçüncüsü, Abdürrahmân Karabas
efendidir. Karagümrükde Karabas mescidini yapdırdı. Dokuzyüzkırk 940 [m.
1534] senesinde vefât etdi. Mihrâbı önündeki türbesindedir. Bu mescid yanında,
Öküz Mehmed pâsa câmi’i vardı. Câmi’ yapılırken, tas tasıyan arabanın öküzü sakatlanınca,
pâsa yerine girip arabayı çekdigi için, bu ismle seref duymusdur. Birinci
Ahmed hânın Sadr-ı a’zamı idi. 1029 [m. 1620] da Halebde vefât etdi. 1156.
521 — KARÂFÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Sihâb-üddîn Ahmed bin Idrîs Karâfî,
Mâlikî fıkh âlimidir. [626] da tevellüd ve 684 [m. 1285] de Mısrda vefât etdi.
Çok kitâb yazdı. 632.
522 — KARAMÂNÎ KEMÂLEDDÎN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ismâ’îl Kemâleddîn,
Hanefî âlimlerindendir. 920 [m. 1514] de vefât etdi. (Serh-i mevâkıf)a
ve (Vikâye)ye hâsiyesi ve (Beydâvî tefsîri)ne ve (Kessâf)a serhleri meshûrdur.
523 — KARLAYL [Carlyle]: Ingiliz müstesriklerindendir. Aleksi Karlayl 1176
[m. 1762] da tevellüd, 1220 [m. 1805] de vefât etdi. Arabîyi Bagdâdda ögrendi.
Kembric üniversitesinde arabî profesörü idi.
524 — KARLAYL [Carlyle]: Ingiliz yazarlarındandır. Thomas Karlayl 1210 [m.
1795] da tevellüd, 1298 [m. 1881] de vefât etdi. Fransız ihtilâlini, büyük Friedrich
târîhini yazdı. (Kahramânlar ve kahramânlara saygı) kitâbında, Muhammed aleyhisselâmın
üstünlügünü, basarılarını uzun yazmakda ve çok övmekdedir.
525 — KARL MARX: Sosyalizm rejimini ortaya çıkartan bir Alman yehûdîsidir.
1233 [m. 1818] de tevellüd etdi. 1300 [m. 1883] de öldü. Sosyalizm, bir iktisâdî
metod diyerek kuruldu. Tatbîkâtde tiranlıga, diktatörlüge döndü. Komünistlige
yol açdı. Sosyalizm, isçinin, çiftçinin doymasını saglamadı. Sarlatanların, nutk
çekenlerin, akademik aydınların yüksek mevkı’, bol ma’âs almalarına yaradı.
Bunlar da dizgini ellerinden kaçırmamak için, dîne, islâmiyyete, âileye, cem’ıyyetlerin
cânlı kaynaklarına saldırdılar. Insan haklarını yok etmek için çalısdılar. Ilk
– 1125 –
sosyalist devlet olan Rusyada, kendi milletini ve bütün dünyâyı aldatmak ve korkutmak
için, agır sanâyı’, aya gitmek gibi ilerlemeler gösterilmekdedir. Fekat, iktisâdın
asl gâyesi olan (sosyal refâh) elde edilememisdir. Sovyet rejimi, fezâya insan
yollıyabilmek için, halkın günlük çorbasını azaltdı. Millete les yidirdi. Doymıyan
halk, Gagarin ve Sputnikden önce, ne yiyecegini, ne cezâya çarpdırılacagını
düsündü. Ferdin her hakkını elinden alarak, herseyi devlet kapitalizminin eline vermegi
istiyen Marx usûlü, Rusyada da, liberalizmden alınan çârelerle degisdirildi.
Sovyet idârecileri, Marksist iktisâdî gidise (geri dön) emrini vermek zorunda kaldılar.
Birçok fabrikalar, liberal nizâmda oldugu gibi, kâr esâsına göre çalısmaga basladı.
[m. 1917] den beri Moskova meydânlarında Marksın, Engelsin ve Leninin dev
gibi heykellerinde putlasan komünizm, silinmekde, yerini ilâhî hak dînin gösterdigi
ticâret ahkâmına yakın olan liberalizme bırakmakdadır. Hak gelmekde, bâtıl
uzaklasmakdadır. 523, 524, 526, 792, 1098, 1126, 1130.
526 — KÂRÛN: Mûsâ aleyhisselâmın ümmetinden ve akrabâsından idi. Ondan
kimyâ ögrenerek, çok mal mülk sâhibi oldu. (Tevrât)ı pek iyi okurdu. Fakîr iken
iyi huylu idi. Zengin olunca kibrli oldu. Emr olunan zekâtı vermedi. Mûsâ benimle
zinâ etdi demesi için bir kadına iki kese altın verdi. Kadın, herkesin arasında,
Allahdan korkarak dogruyu söyledi. Kârûn, bütün malı ile yere batdı. 64.
527 — KÂSIM “radıyallahü anh”: Resûlullahın üç oglundan birincisidir. Bunun
için, Resûlullaha (Ebül-Kâsım) denildi. Nübüvvetden önce Mekkede dünyâya
geldi. Annesi, Hadîcet-ül-kübrâdır. Onyedi aylık iken vefât etdi. 1139.
528 — KÂSIM BIN MUHAMMED “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Bekr-i Sıddîkın
torunudur. (Resehât)da diyor ki, (Îrândaki Sâsânî devletinin yirmidokuz hükümdârından
sonuncusu, üçüncü Yezdecerdin orduları Kadsiye ve Nehâvendde
maglûb olunca, halîfe Ömer “radıyallahü teâlâ anh” esîrler arasında bulunan sâhın
üç kızını, Hüseyn bin Alîye, Muhammed bin Ebû Bekre ve oglu Abdüllaha verdi.
Bu üç câriyeden, Zeynel’âbidîn, Kâsım ve Sâlim tevellüd etdi.) Buradan, Kâsımın
19. cu senede tevellüd etdigi anlasılmakdadır. Tâbi’înin büyüklerinden,
Medîne-i münevveredeki yedi âlimdendir. Selmân-ı Fârisînin teveccühleri ile kemâle
geldi. 106 [m. 725] senesinde Mekke ile Medîne arasında Kudeyd denilen yerde
vefât etdi. Imâm-ı Ca’fer-i Sâdık hazretleri, bunun sohbetinden feyz aldı. 66, 969.
529 — KÂSIM PÂSA “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Kânûnî sultân Süleymân hânın
serâyında terbiye olup, dokuzyüzyirmidokuz 929 [m. 1523]da Mısr vâlîsi olmusdur.
(Güzelce Kâsım Pâsa) câmi’ini yapdırmıs, bunun için Halicin bu tarafına Kâsımpâsa
adı verilmisdir. Üçüncü Ahmed hân zemânında ta’mîr edildi.
530 — KASTALÂNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Imâm-ı Ahmed bin Muhammed
Sihâbüddîn, Sâfi’î âlimlerindendir. 821 [m. 1418] de tevellüd, 923 [m. 1517]
de Mısrda vefât etdi. Çok kitâb yazdı. (Mevâhib-i ledünniyye)si türkçeye terceme
edilmis [1313] ve 1392 [m. 1972] senelerinde Istanbulda basılmısdır. 374, 458,
1195.
531 — KÂSÂNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Bekr bin Mes’ûd Alâüddîn-i
Sâsî, Türkistânda Kâsânda tevellüd, 587 [m. 1191] senesinde Halebde vefât etdi. Hocası
Alâüddîn Muhammed bin Ahmed Semerkandînin, (Tuhfe-tül-fükahâ) fıkh kitâbını
serh ederek (Bedâyı-us-sanâyı’ fî-tertîb-is-serâyı’) adını vermisdir. Bu kitâbı
1328 [m. 1910] senesinde Mısrda basılmısdır. Üç cilddir. Semerkandîye dâmâd
olmusdur. 855.
532 — KÂTIB ÇELEBÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mustafâ bin Abdüllah, büyük
târîhcidir. Hâcı halîfe ismi ile meshûrdur. 1017 [m. 1608] de Istanbulda tevellüd,
1067 [m. 1656] de vefât etdi. Kabri, Vefâdan Unkapanındaki Mahmûdiyye Köprüsüne
inen büyük caddenin sag kenârındadır. Târîh kitâbları ve (Kesf-üz-zünûn)
u çok kıymetlidir. (Kesf-üz-zünûn)da onbine yakın islâm kitâbını ve yazarla-
– 1126 –
rını tanıtmakdadır. Mısrda, Istanbulda ve Almanyada basıldı. Lâtinceye de terceme
ve tab’ edildi. Arabîsi Beyrutda (Mekteb-üt-ticârî)de satılmakdadır. 22.
533 — KEFEVÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hüseyn bin Rüstem, Mekkede
Hanefî kâdîsı idi. 1010 [m. 1601] da vefât etdi. 741.
534 — KEHVÂKÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed Kehvâkî fıkh âlimlerinden
idi. Tütün günâh degil buyurdu. 639.
535 — KELEBÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebün-Nasr Muhammed bin Sâib,
Tâbi’îndendir. 146 [m. 764] da Kûfede vefât etdi. Abdüllah bin Sebe’ ile çok sohbet
etdiginden, tefsîri saglam sayılmaz. Oglu Hisâm ibnül-Kelbî sî’î idi. 391, 537,
1165.
536 — KEMÂLEDDÎN MUHAMMED “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Tasköprü
zâde Muhammed bin Ahmed Usâm-üd-dîn, [959] da tevellüd, 1032 [m. 1623] de
Istanbulda vefât etdi. (Mevdû’ât-ül-ulûm) tercemesi meshûrdur. 22, 1182.
537 — KERDERÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ibn-ül-Bezzâz Muhammed bin
Muhammed Kerderî, hanefî fıkh âlimidir. (Müncid) lügat kitâbında Bizzâz denilmekdedir.
Bursada molla Fenârî ile çok sohbet etdi. 827 [m. 1424] de vefât etdi.
(Bezzâziyye) fetvâsı (Fetâvâ-yı Hindiyye) ile bir arada 1310 da ve 1393 [m. 1973]
de Mısrda basılmısdır. (Menâkıb-i imâm-ı Ebî Hanîfe)si meshûrdur. 309, 1009.
538 — KERHÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ubeydüllah bin Hüseyn Ebül-Hasen,
Hanefî fıkh âlimlerindendir. [260] da tevellüd, 340 [m. 952] senesinde Bagdâdda
vefât etdi. (Câmi’us-sagîr), (Câmi’ul-kebîr) ve (Muhtasar) kitâbları çok kıymetlidir.
(Muhtasar)ı Kudûrî serh etmisdir. 97, 444, 611.
539 — KILÂB “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ismi Hakîmdir. Resûlullahın altıncı
babasıdır. Mürrenin ogludur. 390, 1129.
540 — KILÂ’Î “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Süleymân bin Mûsâ, Mâlikî hadîs âlimidir.
567 [m. 1172] de Gırnatada tevellüd, 634 [m. 1237] de cihâd ederken sehîd
oldu. Imâm ve kâdî idi. Çok kitâb yazdı. (Misbâh-uz-zulâm fil-müstegîsîn bi-hayril-
enâm) kitâbını okuyan, Ibni Teymiyyenin bozuk ve sapık düsüncelere aldanarak
dogru yoldan ayrıldıgını iyi anlar. 458.
541 — KILINC ALÎ PÂSA “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Üçüncü Murâd hân ve
babası zemânlarında kaptan-ı deryâ idi. Dokuzyüzseksensekiz 988 [m. 1580] de Tophânede
kendi adına câmi’ yapdı. 995 de vefât etdi. Câmi’i yanındadır. Birinci
Mahmûd hân bu câmi’ yanında 1145 [m. 1732] de güzel bir çesme yapdı.
542 — KIRMÂNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Rükn-üd-dîn Ebû Bekr Muhammed
bin Abdürresîd, Hanefî fıkh âlimidir. Ishak-ı Kirmânî soyundan olup, Abdürrahmân-
ı Kirmânînin talebesidir. Besyüzaltmısbes 565 [m. 1169] senesinde
vefât etdi. (Cevâhir-ül-fetâvâ)sı meshûrdur. 457.
543 — KISÂÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Alî bin Hamza, kurrâ-i seb’a ya’nî yedi
meshûr hâfızdan biridir. Hârûn Resîd ile Rey sehrinde iken 189 [m. 805] senesinde
vefât etdi. Nahv ve lügat âlimi idi. 418.
544 — KLAUDIUS: Ikinci Klaudius Roma imperatörlerindendir. Mîlâdın
[215] senesinde tevellüd, [m. 271] de vefât etdi. 1192.
545 — KOPERNIK: Polonyalı astronomi âlimidir. 877 [m. 1473] de Prusyada
tevellüd, 949 [m. 1543] da vefât etdi. Fraynburg sehrinde papas idi. Dünyânın ve
diger seyyârelerin günes etrafında döndügünü islâm kitâblarından okuyarak, isbât
etdiginden, buna Kopernik Usûlü dediler. Begenilmez diyerek, bunu çok zemân
açıklıyamamısdır. Ömrünün sonlarında yazdı. 27, 1048.
546 — KOSTANTIN: Avrupalılar buna Constantine derler. Istanbuldaki Roma
imperatörlerinin birincisidir. Mîlâdın [274]. cü senesinde Sırbistânda Nis sehrin-
– 1127 –
de tevellüd etdi. m.306 da imperatör oldu. m.337 de vefât etdi. Yerine üç oglundan
ikincisi olan Kostans bizans imperatörü oldu ve m.361 de öldü. Ayasofya cami’ini
360 da bunun yapdırdıgı söylenilmekde ise de bu, babasının yapdıgını tevsi’
etmisdir. Büyük Kostantin Galyayı, ya’nî Fransayı, Ingiltereyi, Italyayı, Afrikanın
simâlini, Yunânistânı aldı. Bayragına haç resmi koydu. m.325 de Iznikde üçyüzonsekiz
papas toplayıp, yeni Incîl yazdırdı. Îsâ aleyhisselâmın dînine sonradan
karısdırılmıs olan, Eflâtunun ortaya çıkarmıs oldugu teslîs [Trinite] inancını bu yeni
Incîle de koydurdu. Bu dinde teslîs bulunmadıgını, Allahın bir oldugunu söyliyen
Aryüsü aforoz etdirdi. Dogru olan Barnabas Incîlini yasak etdi. Noel gecesini
bayram i’lân etdi. m.330 da Bizans kasabasını büyültüp, Kostantîniyye ismini
verdi. Sonradan Istanbul, Istambol, Islâmbol, Derseâdet ismleri de verilmisdir.
Istanbul sehrini (Sûr) denilen büyük bir dıvar ile çevirdi. Sonra gelen kayserler tarafından
ta’mîr edilmisdir. Kara tarafında yedi, deniz tarafında dokuz kapusu
vardır. Yedi Kule zındanları, sur ile birlikde yapılmısdır. Asrlar boyunca, binlerce
hıristiyana, zulm, iskence yapılmıs olan bu zındanlar, Fâtih tarafından kapatıldı.
Hiçbir pâdisâh zemânında kullanılmadı. Osmânlı sultânlarının onaltıncısı olan
ikinci Osmân bin birinci Ahmed hân, onsekiz yasında iken, 1031 [m. 1622] senesinde
bu zındanda sehîd edilmisdir. Sehîd eden sadr-ı a’zam Bosnalı Dâvüd pâsa
da, bir sene sonra bu zındanda katl edilip, Akserâydaki Murâd pâsa câmi’ine
defn edilmisdir. 42, 43, 53, 535, 1043, 1074, 1078, 1080, 1099, 1138, 1176.
547 — KUDÛRÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebül-Hüseyn Ahmed bin Muhammed
Bagdâdî, hanefî fıkh âlimlerindendir. 362 [m. 973] de tevellüd, 428 [m. 1037]
de Bagdâdda vefât etdi. (Muhtasar) kitâbı meshûrdur. Serhleri ve türkçesi vardır.
1127.
548 — KUDSÎ: Altıyüzonyedinci [617] sırada Molla Kudsî ismine bakınız!
549 — KUHISTÂNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Semseddîn Muhammed bin Hüsâmeddîn,
Hanefî fıkh âlimi ve Buhârâ müftîsi idi. 962 [m. 1555] de Buhârâda vefât
etdi. (Câmi’ur-rumûz) adındaki (Nikâye) serhi ve (Câmi’ul-mebânî) adındaki
fârisî (Fıkh-ı Gîdânî) serhı meshûrdur. 731, 1024, 1084.
550 — KUREYS “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Kureys, Resûlullahın onbirinci babası
olan Fihrin ismidir. Nûh aleyhisselâmdan sonra Arabistân yarım adasında yerlesenlere
(Arab-ı bâide) denir. Âd, Semûd ve Amâlika bunlardandır. Hûd aleyhisselâm
Âd kavmine, Sâlih aleyhisselâm Semûd kavmine gelmislerdir. Hepsi
(Sâm) soyundandır. Bunlardan sonra, gelip Yemene yerlesen (Kahtân) evlâdlarına
(Arab-ı âribe) denir. Bunlar Yemende (Himyer) devletini kurdu. Bu devlet
çökünce, önce Habesliler, sonra Îrânlılar Yemene vâlî ta’yîn etdiler. Etrâfa dagılan
Himyerîlerden Medînede (Evs) ve (Hazrec) kabîleleri meydâna geldi. Sâm tarafına
gelenler, (Gassân) devletini kurup hıristiyan oldular. Irâka gelenler (Hîre)
devletini kurdu. Ismâ’îl aleyhisselâmın oniki evlâdının (Arab-ı âribe) ile karısmasından
(Arab-ı müsta’ribe) meydâna geldi. Arablar, islâmiyyetden sonra yabancılarla
karısdı. Lisânları degiserek (arab-ı müsta’cime) meydâna geldi.
Arab-ı müsta’ribeden (Benî Adnân) ve bunlar arasında da (Mudar) ve (Rebîa)
kabîleleri meshûr oldu. (Benî Mudar)dan (Kenâne), (Kureys), (Hevâzîn), (Sakîf),
(Temîm) ve (Müzeyne) kabîleleri meydâna geldi. Bunlardan (Kureys) Mekkede
yerlesmekle ayrıca seref kazandı. Kabîle reîsleri, mühim islerde anlasmak için, Mekkede
(Dâr-ün-nedve) denilen yerde toplanıp mesveret ederlerdi.
Kureys kabîlesi de, (Hâsimî), (Emevî), (Nevfel), (Abdüddâr), (Esed), (Teym),
(Mahzûm), (Adîy), (Cumah) ve (Sehm) adında on kola ayrılmısdı. Zemzem dagıtmak
ve Kâ’beyi ta’mîr ve tezyîn, Hâsimîlere, Kâ’be kapısını açmak, Abdüddâr ogullarına,
Ukâh denilen Kureys sancagını tasımak Emevîlere, hac zemânı ziyâfet
vermek Nevfel ogullarına, Dârünnedve reîsligi Benî Esede, mahkeme hâkimligi
– 1128 –
Teym ogullarına, asker toplamak Benî-Mahzûma, baska kabîlelerle görüsmek, anlasmak
Adîy kabîlesine, (Ezlâm) denilen kur’a ve fal isleri Cumah kabîlesine, putlara
adak yapmak da Benî-Sehme mahsûs vazîfeler idi. Kureysden Abbâs, Teymden
Ebû Bekr, Adîyden Ömer-ül-Fârûk, Mahzûmdan Hâlid bin Velîd, Umeyyeden
Ebû Süfyân bu vazîfeleri yapıyorlardı. Teym, Mürrenin oglu olup, hazret-i Ebû
Bekrin ceddidir. Adî, Kâ’b bin Lüvey oglu olup, hazret-i Ömerin ceddidir. (Mahzûm)
kabîlesi, Mürrenin oglu (Yakaza)dan meydâna gelmisdir. 386, 1068, 1101.
551 — KURTUBÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Abdüllah Muhammed bin Ahmed,
Endülüs âlimlerinin büyüklerindendir. Ensâr-ı kirâm sülâlesindendir. 671 [m.
1272] de vefât etdi. Mâlikî mezhebi âlimlerindendir. (Câmi’ul-ahkâm) adındaki tefsîri
ve birçok kıymetli eserleri vardır. Abdülvehhâb-ı Sa’rânî, bunun (Tezkire) kitâbını
ihtisar etmis, (Muhtasar) ismini vermisdir. 1302 [m. 1884] de Mısrda ve (Hakîkat
Kitâbevi) tarafından 1421 [m. 2000] de Istanbulda basılmısdır. Ebül-Abbâs Ahmed Kurtubî,
(Müslim) sârihi olup, 656 [m. 1258] da vefât etmisdir. 80, 388, 740, 775.
552 — KUS BIN SA’ÎDE: Islâmiyyetden evvel Arabistânda bulunan hatîblerdendir.
Allahın bir olduguna inanır. Herkesi Ismâ’îl aleyhisselâmın dînine çagırırdı.
Konusurken kılınca veyâ bastona dayanırdı. 367.
553 — KUSAYY “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Kilâbın ogludur. Ismi Mücemmi’dir.
Çünki, dagılmıs olan Kureyslileri toplayıp Mekkede bir kuvvet meydâna
getirdi ve bunun reîsi oldu. Kâ’benin hizmeti, Ismâ’îl ogullarından Cürhüm kabîlesine
ve sonra Huzâ’a kabîlesine geçmisdi. Kusayy, bu serefli vazîfeyi Huzâ’adan
aldı. (Dâr-ün-nedve) denilen danısma evini kurdu. Kusayyin Zühre ismindeki
kardesi soyundan Âmine hazretleri oldu. 390, 1068, 1078.
554 — KUSEYRÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebül-Kâsım Abdülkerîm bin
Hevâzın, 376 [m. 986] da tevellüd, 465 [m. 1072] de Nîsâpûrda vefât etdi. Sâfi’î âlimidir.
(Risâle-i Kuseyrîyye)si 1379 [m. 1959] da Mısrda basılmısdır. 992.
555 — KUTB-I ZEMÂN: Bendegî mahdûm-i cihâniyân seyyid Celâl-i Buhârî,
707 de tevellüd, 785 [m. 1383] de Küceratın Ahmedâbâd sehrinde vefât etdi. Hindistânda
Çestiyye ve Sühreverdiyye Evliyâsının büyüklerindendir. Seyh Nasîreddîn-
i Mahmûd Dehlevînin halîfesidir. Bu da, Nizâmüddîn Evliyânın halîfesidir. (Hazâne-
i Celâlî) kitâbı meshûrdur. Imâm-ı Rabbânî (Mektûbât)ının ellidördüncü
mektûbunda kitâbları tavsiye olunmakdadır. Imâm-ı Rabbânînin altıncı ceddi
imâm-ı Refî’uddînin ve Delhî sultânı Fîrûz sâh Tuglukun mürsidleridir. Hâl tercemesi,
fârisî (Ahbâr-ül-ahyâr)da uzun yazılıdır. Fîrûz sâh ismine bakınız! 1101.
556 — KUTBÜDDÎN-I IZNÎKÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed bin Muhammed
Rûmî, Hanefî fıkh âlimi ve tesavvuf büyüklerindendir. Tîmûr hân kendisine
çok saygı göstermisdir. Sekizyüzyirmibir 821 [m. 1418] senesinde Iznikde vefât
etdi. Türkçe (Râhat-ül-kulûb) kitâbı Ayasofya, (Mukaddime-tüs-salât)ı Nûr-ı
Osmâniyye kütübhânesindedir. Tefsîri ve baska eserleri de vardır. Oglu Muhammed
Iznîkî de derin âlim idi. Çok kitâb yazdı. Sekizyüzseksenbes 885 [m. 1480]de
Edirnede vefât etdi. Meshûr (Mürsid-ül-müteehhilîn) kitâbını ve (Mızraklı ilmihâl)
de denilen (Miftâh-ül-Cenne) kitâbını oglu yazmısdır. 585.
557 — LAKÂNÎ: 227. ci sırada Ebû Bekr bin Alî ismine bakınız! Muhammed
Nâsır Lakânî mâlikî 958 [m. 1551] de vefât etmisdir. 1090.
558 — LAMARCK: Fransız doktorudur. 1157 [m. 1744] de tevellüd, 1244 [m.
1829] de vefât etdi. Cânlıların basîtden mükemmele dogru degisdigini ilk yazan budur.
540.
559 — LÂMI’Î: Bursada tevellüd ve 938 de orada vefât etdi. (Sevâhid-ün-nübüvve)
ön sözüne bakınız! 1137.
560 — LAWE: Alman fizikçisidir. 1269 [m. 1852] da tevellüd etdi. Isıgın dalga
– 1129 –
boylarının ayrılmasını [tayf] buldu. [m. 1914] de Nobel mükâfatı aldı. 550.
561 — LAVOISIER: Fransız kimyâgeridir. 1156 [m. 1743] da tevellüd etdi. 1209
[m. 1794] da cumhûriyyetci ihtilâlciler tarafından giyotinle bası kesildi. Kimyâ
reaksiyonlarında, maddenin yok olmadıgını ve yaratılmadıgını, insanların birseyi
yok edemiyeceklerini ve yaratıcı olmadıklarını deney ile açıklamısdır. 539, 758,
967.
562 — LEMOINE ve GERARD: Iki Fransız doktorudur. Birlikde (Formulaire
medicales) doktorluk kitâbını yazdılar. 652.
563 — LENIN: Vladimir Lenin, Rusyadaki biricik siyâsî parti olan komünist partisinin
kurucusudur. Karl Marx’ın ortaya koydugu sosyalist fikrlerin ilk tatbikcisidir.
1286 [m. 1870] da tevellüd, 1342 [m. 1924] de vefât etdi. Rus tatârıdır. [m. 1900]
den beri Rusyada sınıf kavgalarını hâzırladı. [m. 1917] de Alman orduları Rusyaya
girince, Stalin ile birlikde bolsevik ihtilâlini çıkardı. Komünist idâresini kurdu.
Ölünciye kadar kan dökdü. Lenine göre komünizmin basarılı olması için, kullanacagı
birinci vâsıta (yalan) söylemek, aldatmakdır. Ne kadar büyük yalan söylerseniz,
o kadar muvaffak olmus sayılırsınız demisdir. Çok yalancı ve o kadar da çok
zâlim ve kan kusdurucu idi. Yedi senelik iktidârı içinde, otuzikimilyon insanın cânına
kıydı. 2 Aralık 1917 de, Stalinle birlikde, Rusyadaki müslimânlara (Çarlar ve
zâlimler tarafından dinleri tahkîr edilen müslimânlar! Dîninizin ve kültür müesseselerinizin
serbest oldugunu bildiriyoruz) dedi. Anayasaya da din ve vicdân
hürriyyetini koydu. Hâlbuki, kitâblarında, (Din ile mücâdele edecegiz. Dinleri yok
etmek materyalizmin, marksizmin alfabesidir) diyordu. Ateistler birligini kurdu.
Leninizm denilen, din düsmanlıgı, önce yalan ve yaldızlı sözlerle aldatmak, sonra
zulm ve iskence ile yok etmek prensibine dayanmakdadır. 524, 526, 1126, 1172.
564 — LOKMAN HAKÎM “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Peygamber veyâ Velîdir.
Dâvüd “aleyhisselâm” zemânında idi. Arabistânın Ummân tarafında idi. Ahlâkî
sözleri meshûrdur. 99, 482, 740, 788, 878, 1018.
565 — LOTHER MEYER: Alman kimyâgeridir. 1245 [m. 1830] de tevellüd, 1312
[m. 1895]de vefât etdi. Elementlerin periyodik sistemini bulanlardandır. 549.
566 — LUI [LOUIS]: Fransa kralı yedinci Lui, altıncı sisman Luinin ogludur.
514 [m. 1120] de dogdu. 576 [m. 1180] da öldü. Vitri sehrini alınca, kiliseyi atese
verdi. Içindeki binüçyüz kisiyi yakdı. Pismân olup, buna karsılık, kendi askerlerini
öldürdü.
567 — LUKA: Antakyalı bir papasdır. Îsâ aleyhisselâmı görmedi. Göke çıkarıldıkdan
sonra, yehûdî dönmesi olan Bolüs tarafından Îsevî dînine alınmısdır. Bolüsün
zehrli fikrleri ile asılanarak, simdi elde bulunan dört (Incîl)den, en yanlısını
yazmısdır. 1109, 1161.
568 — LÛT “aleyhisselâm”: Peygamberdir. Ibrâhîm aleyhisselâmın kardesinin
ogludur. Lût gölü yanında Sedum sehri halkına Peygamber oldu. Onları çirkin islerinden
men’ etdi. Karısı da dinlemedi. Kendisi sehrden çıkdı. Sehr yerin dibine
geçdi. Seksen yasında Hicâzda vefât etdi. Yehûdîlerin ve hıristiyanların (Mukaddes
kitâb) dedikleri ve her memlekete yaymaga çalısdıkları kitâbın (Ahd-i atîk)
kısmındaki (Genesis) veyâ (Tekvîn)in ondokuzuncu bâbının otuzuncu ve sonraki
âyetlerinde diyor ki, (Lut sehrden çıkıp iki kızı ile berâber dagda sâkin oldu. Büyük
kızı küçüge dedi ki, pederimiz ihtiyâr oldu. Yer yüzünde erkek dahî kalmadı.
Gel, pederimize serâb içirip, onun ile yatarak, pederimizden zürriyyet peydâ edelim.
O gece pederine serâb içirerek pederi ile yatdı. O dahî onu tanımadı. Ertesi
gece pederlerine yine serâb içirdiler ve küçük kız onun ile yatdı. Lûtun iki kızı babalarından
hâmile oldular. Büyük kız ogluna (Muâb), küçük kız da ogluna (Amî)
ismini koydu. Muvâbî ve Amûnî denilen kimselerin cedleri bu iki çocukdur.) Kitâb-
ı mukaddesin bu yazısı, açık bir fuhs hikâyesidir. Bu yazı, bugün, dünyânın
– 1130 –
her yerinde pornografi [müstehcen] nesriyyât sınıfına girer ve nesr edilmesi yasaklanır.
Kitâbı mukaddesde buna benzer dahâ birçok gayr-i ahlâkî bahsler vardır. Islâm
âlimleri bunları bulup açıklıyarak, bugünki Tevrât ve Incîl denilen kitâbların
Allah kelâmı olmadıklarını, sonradan insanlar tarafından degisdirmeler ve ilâveler
yapılarak ortaya çıkarıldıklarını, bu sûretle de isbât etmislerdir. Bu kıymetli islâm
kitâblarından birkaçının ismleri, birinci kısm, 93. cü madde sonunda yazılıdır.
Bunlardan (Tuhfe-tül-erîb) arâbî ve (Mîzân-ül-mevâzîn) fârisî olup, Istanbulda,
Hakîkat Kitâbevi tarafından basdırılmısdır. 140, 482, 640, 641, 1118.
569 — LUTHER MARTIN: Alman papasıdır. Protestanlıgı kurdu. 888 [m.
1483] de tevellüd, 953 [m. 1546] de öldü. Italyadaki papa onuncu Leon ile arası açıldı.
Tel’în edildi. 931 [m. 1524] de Nürnbergde protestanlıgı i’lân etdi. Çok kitâbı
vardır. Islâmiyyete karsı çirkin hücûmları vardır. Katoliklerle protestanlar birbirlerine
düsmandırlar. 43.
570 — LUTFULLAH EFENDI “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Lutfullah bin Abdüllah,
Kastamonilidir. Latîfî ismi ile meshûrdur. 990 [m. 1582] da vefât etdi.
(Tezkire-tüs-su’ara) kitâbı basılmısdır. 1155.
