Mağlûb edilmesi mümkün olamayan, yenilmeyen, yegane galîb.
Eşi ve benzeri olmayan değerli, güçlü, hiçbir zaman yenilmeyen yegâne galib, şerefli. Onun benzerlikte zıddı da yoktur. Bütün ihtiyaçlar ona bağlıdır. Kendine ulaşılamaz yegâne varlıktır.
Aziz, mağlub edilemeyen, eşi ve benzeri olmayan demek olup O, öyle bir güç ve kudret sahibidir ki hiçbir hilekârın hilesi onun için geçerli olmaz.
Aziz kelimesi Kur'ân-ı Kerim'de seksen sekiz defa zikredilmiştir. Ancak bu yerlerde Esmâ-i Hüsnâ'dan diğer bir isimle kullanılmış olup münferid olarak kullanılmamıştır. Bunlar; Ve Hüvel-Azizu'r-Rahim, ve Hüve'l-Azizü'l Alîm, ve Hu Azizu'n-Tikâm, ve Hüvel-Kaviyyu'1-Aziz, ve Huve'l-Azizu'l-Gaffar, ve Huve'1-Azizul-Gafûr, ve Huve'l-Azizu'l-Hamîd, ve Huve'l-Azizu'l-Vehhab, ve Huve Azizun-Muktedir, şeklinde geçmektedir. Bu isimlerin el-Aziz ismi ile kullanılmasında birbirini teyid ve dengeleme münasebeti vardır.
Bu büyük isimlerin anlamları birbirine yakındır. Allah Teâlâ çok büyük kuvvet ve kudret, sonsuz izzet ve şeref sahibidir:
"İzzet (üstünlük) tamamen Allah'ındır."
"Şüphesiz rabbin kuvvetlidir, azizdir (herşeye galip gelendir)."
İzzetin her üç anlamı da Allah için kemali ifade eder:
1. Kuvvet izzeti: O'nun el-Kavî ve el-Metîn isimleri bu anlama delâlet eder. Bu, öyle büyük bir sıfattır ki, yaratıkların kuvveti ne kadar büyük olursa olsun böyle bir sıfat onlara nisbet edilemez.
Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmaktadır:
"Şüphesiz rızıklandıran da, güç ve kuvvet sahibi olan da Allah'tır."
"Allah gücü yetendir. Allah çok bağışlayan, çok esirgeyendir."
"De ki: Allah'ın size üstünüzden veya ayaklarınızın altından bir azap göndermeye, ya da birbirinize düşürüp kiminize kiminizin hıncını tattırmaya gücü yeter."
"Allah herşey üzerinde iktidar sahibidir.”
"Takva sahipleri cennetlerde ve ırmakların kenarlarında güçlü ve yüce Allah'ın huzurunda hak meclisindedirler."
2. İmkansızlık İzzeti: Allah Teâlâ zatıyla her şeyden müstağnidir. Hiç kimseye muhtaç değildir. Hiçbir kulun O'na verebileceği bir zarar da yoktur, fayda da yoktur. Zarar veren de O'dur, fayda veren de ihsan eden de O'dur, engelleyen de...
3. Üstünlük ve galibiyet izzeti: Varlıkların tamamı Allah'ın egemenliği altındadır, O'nun azametine boyun eğmişler ve O'nun iradesine bağlanmışlardır. Bütün mahlukatın mukadderatı O'nun elindedir. Her hareket ve tasarruf sahibi ancak O'nun gücü, kuvveti ve izni sayesinde hareket edip tasarruf edebilir. O'nun dilediği şeyler olur, dilemediği şeyler olmaz. Güç ve kuvvet ancak O'nunla vardı. Gökleri ve yeri ve bunların arasındaki şeyleri altı günde yaratması ve mahlukatı yaratıp sonra öldürmesi daha sonra onları diriltip huzurunda toplaması hep O'nun kuvveti ve iktidarındandır,
"Sizin yaratılmanız ve diriltilmeniz, ancak tek bir kişinin yaratılması ve diriltilmesi gibidir."
"İlkin mahlukatı yaratıp (ölümden) sonra bunu (yaratmayı) tekrarlayan O'dur, ki bu, O'nun için pek kolaydır."
Kupkuru ve ölü bir halde gördüğün yeryüzünün üzerine yağmur indiğinde kıpırdanması, kabarması ve her çeşitten iç açıcı bitkileri bitirmesi O'nun kudretinin eserlerindendir. Kendisini yalanlayan milletleri, kafirleri ve zalimleri çeşitli cezalarla cezalandırması ve onları ibret alınacak hale düşürmesi, hile ve tuzaklarının, mal ve ordularının, kale ve surlarının Allah'ın azabı karşısında onlara hiçbir fayda vermemesi, bütün bunların özellikle bu dönemlerde onların ziyanlarını artırmaktan başka bir şeye yaramaması hep O'nun kudretinin eserlerindendir. Bugünkü insanlığın ulaştığı korkunç güç ve göz kamaştırıcı keşifler hepsi Allah'ın onlara güç vermesi ve bilmedikleri şeyleri onlara öğretmesi sayesindedir. Onların sahip oldukları güç ve kuvvetlerin, keşif ve icatların, başlarına gelen felaketleri ve helak edici cezaları savmada hiçbir fayda vermemesi, bunlardan korunmak için bütün güçlerini ve imkanlarını ortaya koymalarına rağmen bunlara mani olamamaları Allah'ın ayetlerindendir. Fakat Allah galiptir, göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nun emrine boyun eğmiştir.
Allah Teâlâ'nın kulları yaratması gibi onların fiillerinin, itaat ve isyanlarının da yaratıcısı olması O'nun izzet ve kudretinin kapsamına girer. Bunları yaratan ve takdir eden Allah'tır, ancak gerçekte bir fiil olarak işleyen ve teşebbüs edip başlayan kullardır. Bu ikisi arasında bir çelişki yoktur. Kulların iradelerinin ve kudretlerinin yaratıcısı Allah'tır. Sebepleri tam olarak yaratan, neticelerini de yaratıcı demektir. Allah Teâlâ şöyle buyurur:
"Sizi ve yapmakta olduğunuz şeyleri Allah yarattı."
Kur'an'da anlattığı gibi, sayı ve teçhizat yönünden kendilerinden kat kat üstün düşmanları karşısında daha az sayı ve mühimmata sahip olmalarına rağmen kendi dostlarına yardım etmesi de O'nun kudretinin eserlerindendir. Allah Teâlâ şöyle buyurur:
"Nice az sayıda bir birlik Allah'ın izniyle çok sayıdaki birliği yenmiştir."
Cehennem ehli ve cennet ehli için çeşit çeşit cezaların; türlü türlü, sayısız, sürekli, kesintisiz ve bitmez tükenmez nimetlerin olması O'nun kudreti ve rahmetinin eserlerindendir. Varlıkları kudretiyle var etmiş, kudretiyle yönetmiş, kudretiyle düzeltmiş ve sağlamlaştırmış, kudretiyle diriltmiş ve öldürmüştür. Kudretiyle kulları tekrar diriltecek, iyileri iyilikleriyle ödüllendirip, kötüleri de kötülükleriyle cezalandıracaktır. O, yine kudretiyle kalpleri dilediği gibi değiştirir. O, bir şeyin olmasını dilediği zaman "Ol"der, o da "Oluverir" Allah Teâlâ şöyle buyurur:
"Nerede olursanız olun, sonunda Allah hepinizi bir araya getirir. Şüphesiz Allah herşeye kadirdir."
Bu ism-i şerîf, kuvvet ve galebe sahibi olmak manâsına izzet'dendir. Allahu teâlâ mutlak surette kuvvet ve galebe sahibidir. Emir ve irâdesine karşı bütün bu kâinatın hiç hükmü yoktur. O, muradına karşı asla mağlûb edilmez, isterse bir saniyenin binde biri kadar kısa bir zamanda bu muazzam varlık hemen sönüverir.
İzzet sıfatı Kur'ân'da bir çok yerlerde azap âyetleri yerinde gelmiştir. Fakat bu ism-i şerifin yine bir çok defa Hakim ism-i şerîfi ile birleştiği görülür..Bunun ma'nâsı, Allahu teâlâ'nın kudreti galiptir; fakat hikmeti ile kötülerin cezâsını te'hîr eder, kötülük edip durmakta olan insanları cezalandırmakta isti'câl etmez demektir.
Hani aramızda bâzı büyük adamlar vardır kî, kuvvetlerini gösterirler de kullanmazlar. Böyle adamların bu hâli bu ism-i şerifin mazharıdır. Onlar, Allah'ın bu ahlâkından nasîb almış insanlardır. Allahu teâlâ'nın izzet ve intikam sıfatlarının birleştiği azdır, yoksa insanların dünya yüzünde ettiklerine göre eğer Cenâb-ı Hak, Hikmeti ile izzetinin tecellîsini geri bırakmamış olsa çoktan her şey alt üst olurdu.
Kula Gereken Şey:
Bütün heveslerine hâkim ve galip olmağa çalışmak, isteklerini, arzularını temiz, dürüst ve helâl yollardan te'min etmesini bilmek, her işinde, her sözünde akıl ve basiretin icap ettirdiği hududu aşmamağa gayret etmektir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
