İBRETLİ SÖZLER

İBRETLİ SÖZLER İnsanda hayallerin yerini hatıralar almaya başlamışsa, yaşlılık başlamış demektir. James Brewer İnsan ile insan arasında fark vardır. Bir demirden hem nal, hem de kılıç yaparlar. Nizamî En çok hoşumuza giden insan, kendimize benzettiğimiz insandır (Moliére). 4.) Her insan, meyvesi ile tanınır. Martine Luther İnsan olmasaydı, kâinat olmazdı. H. W. Langfellow İnsan, kendisine bir mânâ vermeye çalışan tek mahlûktur. Albert Camus İyilik, insanları birbirine bağlayan altın zincirdir. Goethe Her türlü kötülüğü yapmaya muktedir iken, kötü bir şey yapmamak: İşte, budur iyilik. André Gide Milletlerin gelenekleri başka başkadır, fakat iyilik her yerde birdir. Heinrich Heine Menfaat karşılığı yapılan iyilik, iyilik değildir. İyilik, sebep ve netice zincirinin dışındadır Tolstoy Hayır (iyilik) yapan, yaptığı hayırdan daha hayırlıdır. Hz. Ali Kanaatten hiç kimse ölmedi, hırsla da hiç kimse padişah olmadı. Hz. Mevlana Yeryüzünde bütün ızdıraplar, aza kanaat etmemekten doğar. Firdevsi Kanaatten nasibi olmayanı dünya nasıl zengin eder ? Feridüddin Attar Kanaat, ticaretli bir şükrandır. Said Nursi Zengin olmak istersen, kanaatten başka bir şey isteme, çünkü kanaat, hoş, tatlı bir devlettir. Şeyh Sâdi İyi adam olmak için, kimseye fenalık etmemek yetmez, iyilik etmesini de bilmelidir. Fenelon İnsan, mutluluğun en büyüğüne, ancak öteki insanlara iyilik yapmakla kavuşabilir. Çiçero Sana yapılan haksızlıkları toza, iyilikleri mermere yaz. B. Franklin Üç türlü insan vardır: 1.) Allah’ı bulanlar ve O’na hizmet edenler; 2.) O’nu aramakla meşgul olup, henüz bulamayanlar; 3.) O’nu, ne arayan, ne de bulanlar, zaten bunlar arayıp bulma çabası da göstermezler. 1.) İlk gruba girenler, akıllı ve mutlu, 2.) Ortadakiler ise mutsuz ve/fakat akıllıdır. 3.) Sonuncu grubun insanları ise, aptal ve mutsuzdur. Blaaise Pascal Hakikî mânâda insan olmak, sorumlu olmaktır. Antoine de Saint-Exupéry İnsan, C. Hakkın antika bir sanatıdır. Ve en nazik ve nazenin bir mûcize-i kudretidir. Said Nursi Size, sadakadan ve oruçtan daha hayırlı olan şeyi söyleyeyim mi ? Bu, iki dargının arasını düzeltmektir. Dikkat edin! Kin, kökten sevabı yok eder. Ebu Derda Kinimiz büyüdükçe, kin beslediğimiz kimseden daha küçülürüz. La Rouefoucauld Sevgi her zaman karşılık görür, kin de. Dostoyewski İşler, iş olarak şerefli veya şerefsiz diye ayrılmazlar. Yapılışlarındaki maksada (niyete) göre şerefli veya şerefsiz olurlar. Aristoteles İşine bağlı olan insanın kafasına düşünceler kendiliğinden doğar. Henry Ford Yapılmış küçük işler, plânlanmış büyük işlerden çok daha iyidir. Peter Marshall Biraraya gelmek, bir başlangıçtır. Bir arada bulunmak, bir gelişmedir. Beraber çalışabilmek ise başarıdır. Henry Ford Hazine, şeytanların kardeşleri olan müsrifler için yemlik değildir. Şeyh Sâdi Ashab-ı Kehf’in köpeği, birkaç gün iyilerin arkasına düştü, insan şerefi kazandı. Şeyh Sâdi Sen ki, başkalarının mihnetinden (derdinden) keder duymuyorsun, sana insan adını vermek yakışmaz. Şeyh Sâdi Kardeşini gizli ikaz edip, öğüt veren, ona gerçek nasihat etmiş ve onu yükseltmiştir. Halk arasında öğüt vermeye kalkışan, onu rezil-ü rüsva etmiştir. İmam-ı Şâfiî Üç şey kardeşlik sevgisini sâfileştirir: Selâm vermek, mecliste yer vermek, sevdiği isim ile onu çağırmak. Hz. Ömer Kötü ahlâklı insan, kırılmış saksı gibidir, ne saksıdır, ne de çamur. Vehb bin Münebbih İnsan, güzel ahlâkı sâyesinde Cennetin âli derecelerine yükselebilir. Buna karşılık âbid olsa da, kötü ahlâkı sebebiyle Cehennemin derinliklerine yuvarlanabilir. Enes bin Mâlik Eğer ahâlinin bahçesinden padişah bir elma yerse, uşakları ağacı kökünden çıkarır. Şeyh Sâdi Şu zamanda insanların kardeşliği, aşçının çorbasına benzedi. Kokusu güzel, fakat tadı yok Mâlik bin Dinar İhtiras, doymak bilmez bir canavardır. Brachvogel Her kim kötülük tohumunu eker de, iyilik biçeceğini umarsa, yanlış fikre saplanmış, saçma bir hayâle bağlanmış olur. Şeyh Sâdi Kötülerin kötü işleri yüzünden kuşların, karıncaların, yırtıcı hayvanların rızıkları darlaşır. Şeyh Sâdi Kimseden sana kötülük gelmesini istemiyorsan, fena söyleyici, fena öğreticisi, fena düşünceli olma. Hz. Mevlana Sevgi ve karakterin olmadığı yerde ne büyük insan, ne büyük sanatkâr, ne de büyük mücadele adamı vardır. Beethoven Hak katında ve halk katındaki kıymetimiz, ahlâk ve karakterimizin gelişmesi nispetindedir. Yusuf Alan Herkes bir gayretkeşlik görünüşü altında ihtirasını gizler. Fenelon İki cihana rahat ve selâmetini iki harf tefsir eder: Dostlarına karşı mürüvvetkârâne muaşeret ve düşmanlarına sulhkârâne muamele etmektir. Şeyh Sâdi Şöhret, zehirli bala benzer. Said Nursi Şan ve şöhret; Bu iki ihtiras, ihtiyarlık bilmez. Plutarkhos Şöhret, bir büyüteçtir (her şeyi olduğundan büyük gösterir). Thomas Fuller Şöhret, uzaktan güneş gibi parlak ve ısıtıcı; yaklaştınız zaman, bir dağ tepesi gibi soğuktur Balzac Dünya sevgisi, insanın kalbinden imanın tadını çıkarır. Mâlik bin Dinar Şöhreti sevenin dini zayıflar, rezil olur. Şöhreti seven kimse, âhiretin zevkine eremez. Bişr-i Hafî On derviş, bir kilimde uyur. İki padişah, bir iklime sığmaz Şeyh Sâdi Kötü huyu âdet edinme, kökleşir. Hz. Mevlana İnsanda, dokuz iyi huyu yanında bir de kötü huy bulunduğu olur. Derken bu tek kötü huy, dokuz iyi huyu mağlup eder. Hz. Ömer Sert huyluya sözü lütuf, kerem ile söyleme. Çünkü, iyice paslanmış demir, yumuşak eğe ile temizlenmez. Şeyh Sâdi İffet, kadınların süsü, erkeklerin üstünlük şiârıdır (işaretidir). Hz. Ali Bahtiyar insanlar, geçmişlerden ibret alırlar ve böylece kendilerinden sonra geleceklere ibret olmazlar. Şeyh Sâdi Şöhret, rüzgarla yarışan at gibidir. Eğer onu hazmedemezseniz, kendinizi toz-toprak içinde bulursunuz. Rahmi Er Mademki keskin, yırtıcı tırnağın yoktur, öyleyse kötüler ile cenkleşme. Şeyh Sâdi Benlik davasını bırak-Muhabbetten olma ırak-Sevgi ile dolsun yürek-Hoşgörülü olmaya bak Yunus Emre Senin hakkında her zaman kerim olan bir kimse, eğer ömründe bir kere sitem ederse, mâzur gör. Şeyh Sâdi Hayatlarını yüksek şeylerin yolunda harcayanlar, hiçbir zaman ölmezler. G. Hippel Birisine bir kere bir şey verip ümide düşürmek, arkasından onu meyus ederek incitmek, himmet sahiplerine yaraşmaz. Şeyh Sâdi İhtirasları alt etmek, silah kuvvetiyle dünyayı hüküm altına almaktan daha çetindir. Gandhi Hırs ile mutluluk, birbirlerini hiç görmezler. Benjamin Franklin Maddî hayata tapanlar, deniz suyu içenlere benzerler, içtikçe susuzlukları artar. Muhiddin-i Arabî. Fakir, çok şey ister, harîs her şeyi. F. Syrus Eğer malı çok seversen, hırs ile değil, belki kanaat ile malı talep et, tâ çok gelsin. Said Nursi Güzel ahlâk, cömertlik, bağışlayıcılık, sabır ve tahammüldür. Hasan-ı Basri Güzel ahlâk, Allah’a karşı isyanların dışında kalan şeylerde, insanlara muhalefet etmemektir Hz. Ali Ahlâk, üç haslette aranır. Onlar da haramdan uzaklaşmak, helâli aramak ve aile efradına imkân nispetinde genişlik göstermektir. Hz. Ali Kıskançlık, insanı, kötüleri değil, iyileri kötülemeye yöneltir. F. R. Chaleaubriand İlerleme isteği, dehâyı beslediği gibi, çekemezlik de yüreği zehirler. Voltaire Birçok felâketlere öncülük eden hasettir. Haset, mânevî varlığı yok eder, iman nurunu söndürür. Şehabeddin Ahmed Hasedi kalpten atmak var ya, işte dünya hakkında züht budur. Dünyaya hevesli olan kimseye gelince, istesin veya istemesin, kendisini hasetten ayıramaz. Firkadü’s Senei Nimet sahibi olup da hasetçilerin hasedinden salim kalan yoktur. Hz. Ömer Bütün kuvvetinizi ihlasta ve hakta bilmelisiniz. Evet, kuvvet haktadır ve ihlastadır. Haksızlar dahî, haksızlıkları içinde gösterdikleri ihlas ve samimiyet yüzünden kuvvet kazanıyorlar. Said Nursi Hasetten son derece sakının, çünkü haset, gök ve yerde Allah’a karşı irtikap edilmiş ilk günahtır. Vehb bin Münebbih Haset, öyle bir hastalıktır ki; ölümden başka bir şeyle ondan kurtulmak mümkün değildir. Şeyh Sâdi Bir insan için Allah’ın en büyük ihsanı iyi ahlâktır. Güzel bir yüz veya nazlı bir davranış bile, kalp kötüyse, fena (kötü) ahlâkı gizleyemez. Heinrich Heine Davranışlar, kelimelerden daha fazla konuşur, daha çok şey ifâde eder. Oscar Wilde Haksızlığı hak zanneden adamlara karşı hak dâvâ etmek, bir nevi haksızlıktır. Said Nursi Hak, adalet ve emniyet ile oluşur. Ahî Emir Ahmed Her binanın bir temeli var, İslâm binasının temeli de güzel ahlâktır. İbn-i Abbas Güzel ahlâkın en aşağı derecesi eziyete katlanmak, kötülüğe karşılık vermemek, zâlime merhamet etmek, onun affedilmesini dilemek ve ona şefkatle muamele etmektir. Sehl-i Tüsteri Rızık hazineleri, ahlâk güzelliğindendir. Yahya bin Muaz En büyük şeref, güzel ahlâktır. Hz. Ali Gerçek hürriyet, Hakka köleleliktir. Hz. Ali Gerçek dostlar, iyi günlerde davet edilince, size ziyaret ederler, kara günlerde ise davetsiz gelirler. Copmrastos Çoban, kurdun işine razı olursa; köpek yabancıya havlamaz. Hz. Ümame İnsanın iyisi, ruhunun yeteneklerini mükemmellik ve doğru ahlâkla uyum içinde, sürekli eyleme döken kişidir. Aristo İnsan, temayüllerine (fıtratına) zıt hareketlerle ahlâkî yüksekliğe ulaşamaz. G. Kerschensteiner Bir insanın güzel ahlâk sahibi olması, altın sahibi olmasından daha iyidir. Hz. Ali Dedikodu, basit ruhlu insanların eğlencesidir. Corneille İnsanın yapabileceği en büyük kötülük, kendisine olan güvenini kaybetmesidir. Richard Benedici Güvensizlik başlayınca dostluk da kaybolur. Epicure İtimat edilmek, sevilmekten daha büyük iltifattır. George Mcdonald Ya iyiyi emreder, kötülüğü men edersiniz, ya da Allah üzerinize zâlim bir sultanı (diktatörü) musallat kılar. Öyle bir zâlim ki, ne büyüğünüzü sayar, ne de küçüklerinize acır Ebû’d Derdâ Her ne kadar insan elinde büyümüş olsa bile, kurdun yavrusu sonunda kurt olur. Şeyh Sâdî Eğer bilsen gayret ne kadar hayırlı bir iştir. Ömrünü bir dakika boşa geçirmezdin. Said Nursi Cömert, nasihat vermekle yetinmeyip, yardım eder. Vauvenarques Cömertlik fazla vermekten ziyâde, yerinde ve zamanında vermek, demektir. La Bruyére Kerem eli, kol kuvvetinden daha iyidir. Behram Gûrun’un kabri üzerindeki yazı Cömertlik, cimrilikle israfın denge unsurudur. İmam-ı Gazalli İnsanların düşmanlığını kazanmayı hafife almak, akıl noksanlığına delildir. İmam-ı Şaranî Düşmanların en büyüğü, düşmanlığını gizleyendir. Hz. Ali Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır. Hz. Ali Husûmette fenalık var. Husûmete vaktimiz yok. Said Nursi Eğer hasmını (düşmanını) mağlup etmek istersen, fenalığa karşı iyilikle mukabele et. Said Nursi Hayâ duymamak kadar utanç verici bir şey yoktur. St. Augustus Kötü insanlar görmek artık beni şaşırtmıyor, ancak utanmadıklarını görünce şaşıyorum. Swift Fazilet, ruhun güzelliğidir. Socrates Fazilet, cemiyet menfaatini şahsî menfaatin üstünde tutmaktır. Montesquieu Ciddî ve gerçek bir fazilet sahibi olmak, içten gelerek alçak gönüllü olmak, insanın varabileceği en yüksek olgunluk derecesidir. Akil Muhtar Bir fazilet sahibi, bin faziletsize mukabildir. Said Nursi Hayâ, insanların gözlerindedir. Yani göz gözden utanır. Abd. bin Abbas Kedi, kirlettiği yeri toprak ile örter. Şeyh Sâdi Hak yolunun erleri, düşmanların gönüllerini bile incitmemişlerdir. Şeyh Sâdi İnsanlar için saadet ümidi ancak doğrulukta vardır. Euripides Doğruluğun en güzel meyvesi, ruh sükûnudur. Epikuros Önce doğruyu bilmek gerekir. Doğru bilinirse yanlış da bilinir, ama önce yanlış bilinirse, doğruya ulaşılamaz. Fârabî Sadelik, iyilik ve doğruluk olmayan yerde büyüklük yoktur. Tolstoy Her söylediğin doğru olmalıdır; fakat her doğruyu söylemek doğru değildir. Said Nursi İnsanın kırk yaşına kadar geçen yılları bir kitap, geri kalan yılları da o kitabın eleştirisidir. Arthur Schoppenhauer Gençken öğreniriz, yaşlanınca anlarız. Marie Ebner-Eschenbach Sabahleyin kalktığınız zaman (iş icabı) öteye beriye dağılınız; bir evde toplanmayınız. Çünkü ben, birbirinize darılmanızdan veya aranızda bir kötülük çıkmasından korkarım. Hz. Ömer Önemli olan sözler değil, davranışlardır. Robert Hall Eğer çok katı olursanız, çocuğunuzun kalbini kırarsınız, saldırgan veya çekingen bir şahsiyet ortaya çıkar. Eğer fazlaca şefkatli olursanız, çocuğunuz ana kuzusu olur. Eğer çocuğu kontrolsüz bırakırsanız, size ve topluma yabancılaşır. Nevzat Tarhan Disiplin, potansiyeli yeteneğe dönüştüren şekillendirici bir ateştir. Roy Simth Bir iyi davranışın, dünyadaki bütün güzel sözlerden daha tesirli olduğu, fıtrî olarak bilinen bir husustur. Marvell Bir insan, dindar bilindiği halde, ahlâklı değilse, ya bâtıl bir inanca din adı vermektedir, ya da sahtekârdır. F. Brandley Toplumu bir arada tutan değerler sisteminin birbiri ardına yıkılmasına seyirci kalanlar, bugün ne yapacaklarını bilemiyorlar. Zülfü Livaneli Çocuklarına kıyan ülkelerin geleceği, çocuklarını yüce tutan (çocuklarına değer veren) ülkelerin elinde kalır. Hacı Bektaşi Veli İdarede kuvvet (güç), kanunda olmalı. Ve ilimde de kuvvet, hakta olmalı. Yoksa istibdat hükümfermâ olur. Said Nursi Zulmün esası cihanda evvelâ az imiş, sonra her gelen bir parça arttırmakla bugünkü dereceyi bulmuştur. Şeyh Sâdi Kötü yaşayışlı zâlim ölür, gider; Fakat, üzerindeki lânet ebedî olarak kalır. Şeyh Sâdi El ele veren insanların kolları, her yere uzanır. Mustafa Güngör Kul, kendisini Allah’tan alıkoyan her şeyden sakınmalıdır, hattâ ilimden ve amelden bile. Ebû Süleyman Dârânî Dünya hakkında züht sahibi olmakta en ileri olan kimse, insanların iyi amel (güzel iş) bakımından en ileri olandır. Abdullah bin Mesud Zâhitlik, dünyayı, şehveti, hevesi (lüzumsuz arzuyu) bırakmaktır. Yoksa zâhitlik, elbise namına bir hırka ile iktifâ etmek değildir. Şeyh Sâdi İyiyi yapabildiği halde yapmayan bir insan, suç işlemiş olur. Pestalozzi Kusurunu görmemek, o kusurdan daha büyük bir kusurdur. Ve kusurunu görse, o kusur, kusurluktan çıkar. İtiraf etse, affa müstahak olur. Said Nursi İyiler, kötü insanlarla düşüp kalktıkları takdirde, kendileri hakkında su-i zan edilmesine sebep olurlar. Lâ-Edri Soğuk şakalar, insanın değerini düşürür. Nâsır-ı Hüsrev Şaka, çok ciddî bir sanattır. George Bernand Shaw Her şakanın içinde bir gerçek gizlidir. Novalis Cahil insanlarla şaka yapmak, doğru değildir. Onların halleri ve dilleri, akrebin kuyruğu gibidir. Hz. Ali Şefkat, kalbi aydınlatmazla kalmaz, kalbi de ısıtır. Lamartiné Şefkat olmayınca fazilet, bir kelime olarak kalır Newton Şefkat öyle bir dildir ki, sağır da duyabilir, kör de okuyabilir. Mark Twain Zekânın karşısında insan ezilir. İyi davranış ve şefkat karşısında ise diz çöker. Dale Carnegie Yalnız sadaka vermekle kalmayın, acıyın da. Istırapları dindiren, paradan çok şefkattir. J .J. Rousseau Şükür, nimeti değil, nimeti vereni görmektir. Şiblî Şüphe (kuşku), duyguların değil, zekânın bir kusurudur. Bacon Bu dünyada insanlar bir kere aldatılınca, gerçekten bile şüphe duyarlar. Hitopadesa Şüphe, mutluluğun olduğu kadar, faziletin de düşmanıdır. Samuel Johnson Şüphe, hummalı hastaya benzer: Uyumaz, uyuyamaz, uyutmaz, dalsa da korkulu rüya görür Cenap Şehabeddin Dostlarımızdan şüphelenmek, onların ihanetinden çok daha utanç vericidir. La Rouchefoucauld Takvâ, hataya devamı bırakmak, amellere güvenip aldanmamaktır. Hz. Ali Hiçbir kimse, dünyada ve ahirette kendisinin utandıracak şeylerden uzak bulunmadıkça, takvâ makamına ulaşamaz. Ömer bin Abdülaziz Hemen herkes tartışabilir, fakat güzel konuşabilmek, herkesin yapacağı iş değildir. Alcot Bir tartışma sırasında, kızdığımız anda gerçek için uğraşmayı bırakır, kendimiz için uğraşmaya başlarız. Goethe Alışkanlık, alışkanlıktır. İnsan, onu pencereden atamaz. Ancak, tatlı dille merdivenden birer adım aşağıya inmesini sağlayabilir. Mark Twain Alışkanlıklar, kablo gibidir. Her gün onun bir ince telini öreriz, sonunda kırılmaz hâle geli. Harace Mann Sürekli olarak yaptığımız şeyler neyse, biz oyuz. O halde mükemmellik, bir eylem değil, bir alışkanlıktır. Aristo İnsanların fıtratları birbirine benzer, onları ayrı kılan şey alışkanlıklarıdır. Konfiçyus Kararsızlık alışkanlığını edinmiş bir insandan daha sefil biri olamaz. William James Arkadaşsız kalmak, dünyada en büyük yoksulluktur. Alfred de Musset Bazen kötü bir şey yaparsın. Fakat hâl yönünden senden daha düşük olan bir kişi ile arkadaşlık yapmış olman, o kütü işi sana güzel gösterir. Hikem-i Atâiye Hasenatın en yükseği, arkadaşına ikramda bulunmaktır. Abdullah bin Abbas Cimrinin gümüşü, kendisi gömülünce topraktan çıkar. Şeyh Sadî Ana babamızı kader, arkadaşımızı kendimiz seçeriz. Jacques Delille Düşmanın düşmanı, düşman kaldıkça dosttur. Düşmanın dostu, dost kaldıkça düşmandır. Said Nursi Fenalıklardan uzak duran ve daima verdiği sözü yerine getiren insanlarla dostluk etmeliyiz. Hz. Ali Senin dindarlığını arttıran dost, her karşılaştığında eline bir altın bırakan dosttan daha hayırlıdır. Bilal bin Saat Dostları çoğaltmak, zekâ inceliğidir. Fudayl bin İyaz Dostluk, iki vücutta müşterek bir ruha benzer. Aristo Yalnız kendi nefsini düşünerek dost arayan, hizmetçi arıyor demektir. Cenap Şehabeddin Dost, kötü günde belli olur. İyi günde ise yüz binlercesi bulunur. Attâr Birçok kimseye dostluk gösterdim. Onlardan bir dostluk görmedim. Yine de dostluktan vazgeçmedim. Hz. Ali Eğer bir hünerin, yetmiş ayıbın olsa, dost, o bir hünerden başkasını görmez. Şeyh Sâdi Uzun bir tartışma, her iki tarafın da haksız olduğunun belirtisidir. Voltaire Asabiyet-i cahilliye, birbirine tesanüt edip yardım eden gaflet, dalâlet, riya ve zulmetten mürekkep bir macundur. Said Nursi Kişiyi, bilgisi sebebiyle ısrarcı, münakaşacı ve kendini beğenmiş olarak gördüğün zaman, bil ki o, hüsranda kemâle ermiştir. Bişrü’l-Hafî Haklı olsa, haksız olsa münakaşa eden haksızdır. Bir dirhem hakkı varsa, bin dirhem bizlere zararı dokunabilir. Said Nursi Tasavvuf, güzel ahlâktan ibârettir. İmam-ı Kettânî Tasavvuf, nefsin kötü isteklerini terk etmektir. Ebû’l Hüseyin Nûrî Tasavvuf, Allah’ın ahlâkı ile ahlâklanmaktır. Cüneyd-i Bağdâdî Atalet (Tembellik) sıkıntıyı, sıkıntı sefahati, sefâhat (lüzumsuz yere zevk ve eğlence) fakirliği ve bedbahtlığı doğurur. Said Nursi İnsanı vaktinden önce yıpratan bir şey varsa, o da tembelliktir. Hz. Ali Terbiyenin gâyesi, insanlarda bulunan kabiliyetleri geliştirmektir. Eflatun Ana-baba, iyi terbiye almışlarsa, çocuklar da terbiyeli olur. Goethe Sopayla kilime vuran, kilimi dövmez, tozlarını silkeler. Mevlana Çocuklarınız kuzu gibi yetiştirmeyelim ki, ileride koyun gibi güdülmesinler. Şeyh Sâdi Şirazi. Terbiyenin vazifesi, ruha kendi tekâmülü istikametinde kılavuzluk etmek ve yolu kapayan engelleri, imkân nispetinde gidermektir. G. Kerschensteiner Zenginlere karşı izzetli ve vakarlı davranmak, bir tevâzu sayılır. Abd. bin el-Mübarek Adalet, mülkün temelidir. Hz. Ömer Kılıcın yapamadığını, adalet yapar. Kanunî Sultan Süleyman İyi olmak kolaydır, âdil olmak zordur. Viktor Hugo Tevâzu, ister cahilden, ister çocuktan olsun, hakkı duyduğun vakit, ona boyun büküp, onu kabul etmendir. Fudayl bin İyaz Tevâzu, şerefi avlamanın vasıtalarındandır. Aynı zamanda, her nimet sahibi, haset edilir. Haset edilmeyen tek nimet, tevâzudur. Urve bin Zübeyr Çok sevilmek için, alçak gönüllü olmak olmalıdır. Oscar Wilde Keremi takvâda, zenginliği yakînde (ilimde, marifette, bilgide) ve şerefi tevâzuda bulduk. Hz. Ebû Bekir Ezberlenmiş, yapmacık tevâzular vardır ki, gizli bir kibiri örtmeye yararlar. C. Rollin Herkes tavusu, güzel nakışlı tüyü sebebiyle över. O ise, ayağının çirkinliğinden dolayı herkesten utanır. Şeyh Sâdi Ateş, yükseldiği (kibirlendiği) için, ondan şeytan yaratıldı. Toprak tevâzu gösterdiği için, ondan âdem yaratıldı. Şeyh Sâdi Tevekkül, olan şey ile yetinmek ve olmayan şeye râzı olmaktır. İbn-i Hafîf Tevekkül, kanaat ve iktisat, öyle bir hazine ve servettir ki, hiçbir şey ile değiştirilemez. Said Nursi Tilki, aslan artığı ile doyar. Nizamî Aslan, mağarada can verse dahî, köpeğin ağzından artanı yemez. Şeyh Sâdî Ayakta ölmek, diz üstü yaşamaktan iyidir. Fr. D. Roosevelt Vatan sevgisinden maksat, toprağa değil, onun üstünde yaşayan insanlara duyulan sevgidir. Namık Kemal Vazife duygusu, en büyük terbiyeci güçtür. Albert Schweitzer Vazifeyi yerine getirmek, onu bizzat sevmemiz ve bilmemizle mümkündür. Goethe Vazife şuurunun bir desteği, bir temeli vardır ki o da-sonradan kazanılmış bir temayül olmakla birlikte-vazifeyi sadakatle yapmak temayülüdür. G. Kerschensteiner Kötü bir işin en güçlü (gizli) şâhidi, vicdanımızdır. Hz. Ömer İnsanlar, kötülüğü istediği için değil, vicdanları zayıf olduğu için yapar. John Stuart Mill Vicdan, adaletin en iyi vekilidir. Lady Mary Montagu En mükemmel adalet, vicdandır. Victor Hugo İnsanlar tuhaftır; fena bir şey yapmakta olduklarını hissedecek olurlarsa, mutlaka en evvel vicdanlarını susturacak bir sebep bulurlar. H. Z. Uşaklıgil Vicdan, kalp penceresinden bakar. Akıl, gözünü kapasa da vicdanın gözü daima açıktır. Said Nursi Gerçeği her zaman savun, anlayan olmasa bile vicdanına karşı hesap vermekten kurtulursun. H. George Wells Gerçeği söylese bile, yalancıya inanılmaz. Çiçeron Günah işlemenin birçok vasıtaları vardır, fakat yalan bunların hepsine uyan bir saptır. Oliver Wendell Holmes Abartma, dürüst insanların yalanıdır. J. De Maistre Yalancı, Allah’a karşı kafa tutan, fakat insanlardan korkan bir serseridir. Francis Bacon Yalan söylemek, kılıç yarasına benzer, ki iyi de olsa nişanı kalır. Şeyh Sâdi Sevilmeyen bir insan, her yerde ve her şeyde yalnızdır. George Sand Yalnızlık, kötü arkadaştan hayırlıdır. Sühreverdi İnsanlar, köprü kuracakları yerde, duvar ördükleri için yalnız kalırlar. J. Newton İnsanlar, birbirlerine yardımdan el çektikleri gün, insanlık yok olur, karşılıklı dayanışma olmazsa toplumlar olmaz. Walter Scott Dostuna da, düşmanına da yardım et, çünkü o zaman dostunla daha yakın dost, düşmanınla da dost olursun. Cledbul Hak yoluna yardım, bir şereftir. Şerefli insanlar, doğruya yardım ederler. Boş, bâtıl, faydasız işlerle oyalanmazlar. Şehabeddin Ahmed Herhangi bir ihtiyacı için kapısına gelen din kardeşinin yardımına koşmayan ve kendisinin bu işe selâhiyettar görmeyen kimseye şaşarım. Sevap ve günah korkusu olmasa bile, yine insanlık ve güzel ahlâk adına yardımına koşmalıdır, zira kurtuluş yolu budur. Hz. Ali Kahramanlık, ruhun bedene karşı kazandığı zaferdir. H. F. Amile Savaşırken ölenleri kahraman yapan, ölümleri değil; ölümlerinin sebepleridir. Napoléon Yolsuzluk, usulsüzlük, şahsiyetsizlik, ilkesizlik, basiretsizlik, insafsızlık, bunların hepsi, ölçüsüzlüğün ve fikirsizliğin mecburî türevleridir. Ahmet Selim Malının zekâtını çıkar, ver. Çünkü bağcı üzüm çubuğunun fazlasını keser, çubuk daha çok üzüm verir. Şeyh Sâdi Şahsınıza kötülük eden bir düşmanı affediniz. Lâkin, vatanınıza ve milletinize kötülük eden bir kimseyi, asla affetmeyiniz. Hz. Ali Affın en güzeli, hasmını ezmeğe muktedir iken yapılanıdır. Ömer bin Abdülaziz Affetmek güçlüyü daha güçlü yapar. Publilius Syrus Affetmenin ne olduğunu yalnız cesurlar bilir. Korkakların tabiatında af diye bir şey yoktur Laurence Sterne Zalimleri affetmek, mazlumlara zulümdür. Şeyh Sâdî Eğitimin insanı bozmaması yetmez, daha iyiden yana değiştirmesi gerekir. Montaigne Eğitim görmüş halkı bir yöne sevk etmek kolay, sürüklemek güçtür, idare etmek kolay, köleleştirmek imkânsızdır. Lord Brougham Eğer bir ülkede düşünceyi açıklama özgürlüğü tam anlamıyla kurulmamışsa, o ülkede ahlâk olmaz. Herkes maske takar ve gittikçe ahlâk düşmeye başlar. Sami Selçuk İyi insan, güzel söz söyleyen değil, söylediğini yapan ve yapabileceklerini söyleyen adamdır. Confucius En faziletli insan, rûhen yükselmeye çalışan, en mutlu insan da yükseldiğini duyandır. Socrates İyi ahlâklı insan, başkalarını haset ettirmemek için, kendisinde birkaç kusur bırakır. Benjamin Franklin Dünyada en zengin adam namusu çok, en kuvvetli adam vicdanı sağlam, en iyi adam hayır işlemeye meyili çok olandır. Şemseddin Sami Yöneticiler, işleri doğru yapar; liderler, doğru işleri yapar. Bennis ve Nanus İnanıyorum ki, bir liderin en önemli vazifesi, umudu yaymaktır. Bob Galvin Liderler, insanlarda muhteşem bir vizyon uyandırmalıdırlar. Henry Kissinger Padişah, kerim olmalıdır, tâ ki, halk onun etrafına toplansın. Merhametli olmalıdır ki, herkes onun sâyesinde emin, müsterih olarak yaşasın. Şey Sâdi. Elinden geldiği kadar bir gönlü perişan etmemeğe çalış. Çünkü, bir “ah” cihanı altüst eder. Şey Sâdi. Koyun, çoban için değildir. Belki çoban, koyunlara hizmet içindir. Şey Sâdi. Fakirin kapısını çalan ve bunun hâlini hatırını soran emîr, ne güzel emîrdir. Şey Sâdi. Alay, çoğu zaman akıl yoksulluğundan gelir. La Bruyére Aşk, gözle değil, ruhla görülür. Shakespeare Sevgilinin hayali, kendinden daha güzeldir. Cemil Sana Aşk, öyle bir istemek ki...kavuşmak mecbur kalsın. Murat Başaran Aşk, şiddetli bir muhabbettir. Fânî mahbublara müteveccih olduğu vakit, ya o aşk kendi sahibini dâima bir azap ve elemde bırakır; veyahut o mecazî mahbub (sevgili), o şiddetli muhabbetin fiyatına değmediği için, bâkî mahbubu arattırır, aşk-ı mecazî, aşk-ı hakikîye inkılâp eder. Said Nursi Aşk, ücret ister ve mukabele talep eder. Aşkın ağlamaları, bir nevi taleptir, bir ücret istemektir. Said Nursi İlim, servetten daha kıymetlidir. Çünkü, serveti sen korursun, halbuki ilim seni korur. Hz. Ali Ahlâksızlar ilim öğretmek, kaplana kanat takmak gibidir. Hz. Ali Bilim, gerçeklerden kuruludur, tıpkı evin tuğlalardan kurulu olması gibi. Ancak, gerçeklerin toplanması, bilim değildir. Tıpkı bir küme tuğlanın ev anlamına gelmemesi gibi. Henri Poincaré Eğer servet, ilim ile artsaydı, câhilden daha fakir kimse olmazdı. Halbuki câhillere öyle rızıklar erişiyor ki, yüz âlim onlara şaşa kalıyor . Şeyh Sâdi Şu ümmet üzerine en çok korktuğum şey, dili ve sözleri ile âlim, kalbi ile cahil olan kimselerdir. Hz. Ömer Kıyâmet gününde insanların en çok nâdim (pişman) olanı, ilmi ile büyüklük taslayan âlimler olacaktır. İbrahim bin Utbe Âlim ol ki ölmeyesin, çünkü insanlar ölür, fakat âlimler diridirler. Hz. Ali Ümmetimin helâki, fena âlimler ve cahil âbidlerdendir. Dârimi Nice âlimler vardır ki, hakikî bilgiden, hakikî irfandan nasipleri yoktur. Bunlar, bilgi hâfızıdır, bilgi sevgilisi değil. Hz. Mevlana Züht ve takvâ meziyetlerine sahip olmayan bir bilim adamı, zamanının insanları için cidden bir azâp ve fitnedir. Yahya bin Muaz Bilgi ve ahlâkı bir arada yoğurup olgunlaşan insan, sermayeden daha önemli bir zenginliğe sahip demektir. Gasson İnsan, hediyesini kalbiyle beraber vermezse, onun ne değeri vardır. Charles Tschopp Ne verildiği değil, nasıl verildiği önemlidir. Corneille Ne ve nasıl verildiği değil, belki de hangi niyetle verildiği önemlidir. Ali Seyyar Küçük hediyeler dostluk, büyük hediyeler sevgi meydana getirir. Lichterberg Tasadduk malda olduğu gibi, ilimde, fikirde, fiilde de olur. Said Nursi Bir âlim, ilmiyle âmil değilse, söylediği zaman kimseye tesir etmez. Şeyh Sâdi Malını kaybeden bir şey kaybetmiştir. Şerefini kaybeden birçok şey kaybetmiştir. Cesaretini kaybeden her şeyini kaybetmiştir. Goethe Tehlike ile karşılaşmamış adam, cesaret hakkındaki sorulara cevap veremez. La Rouchefoucauld Hiçbir şeye cesaret etmeyen, hiçbir şeye ümit beslemesin. Schiller Yalnız topla tüfekle değil, iradenle de cesur olacaksın. Fena şeyleri yapmamak için cesur; inandığın, doğru bildiğin şeyi yapmak için, öldürseler bile, cesur olacaksın. H. Edibe Adıvar Cesur olmak için de cesur imiş gibi hareket etmek, bütün irâdenizi bu gâye için kullanmak lâzımdır. Neticede, korku hissi yerini cesarete bırakır. William James Dünyada birçok kabiliyetli kişi, küçük bir cesaretsizlik yüzünden kaybolurlar. Sydney Smith Dalkavuktan sakınınız. Çünkü o insanı boş kaşıkla besler. Cosino de Gregrio Dalkavukluk, devlet adamlarının çevresini sarmış bir çemberdir. Montesquieu Canavar bir hayvana karşı zayıf göstermek, onu hücuma teşçî ettiği (cesaretlendirdiği) gibi; canavar vicdanı taşıyanlara karşı dalkavukluk etmekle zaaf göstermek, onları tecavüze sevk eder. Said Nursi Bir vasıta olmadıkça beyin, sultanın kapısının etrafında dolaşma. Zira köpek ile kapıcı (bekçi-koruyucu) bir soydandır. Bir garibi görünce, köpek onun eteğine, kapıcı da yakasına yapışır. Şeyh Sâdi Kendi ekmeğini yiyip oturmak, altın kemer bağlayıp, hizmet için bir mahlukun karşısında ayakta durmaktan hayırlıdır. Şeyh Sâdi GENCLER, Türkiye' de âdet hâline gelmiş göstermelik işlerden kaçının. Sırf üniversite bitirdi desinler diye, ananız, babanız Amerika’da mastır yaptı diye öğünebilsin diye yüksek öğrenime gitmeyin. Sonunda ancak kendinizi kandırırsınız. Temel gayeleriniz, kendinizin ufak çıkarları ötesinde, kendiniz dışında, bu ülke, bu ulus, Türk dünyası, Avrasya, insanlık için olsun. Yüksek hedefleriniz için çalışın. O zaman, kendi durumunuz da kendiliğinden düzelecektir. Maddiyat ile maneviyatı dengeleyin. Formülünüz “BİLİM + GÖNÜL”dür. Bu iki kanadın biri eksik olursa ne kendinize, ne de insanlığa hayrınız dokunur. Prof. Dr. Oktay SinanoğluKültür genleri, ırk genlerinden daha önemlidir. Vatanı, milleti için her türlü fedakarlığa hazır bir taban gerekiyor. Bu taban, son elli yılda hayli eritilmiş, kafası, gönlü karıştırılmış, birbirine düsen kesimler, dışa bağımlı, sahte aydınlar, içinde vatanın geleceğini düşünmeyen, daha da acısı vurdum-duymazlaşmış kalabalıklar oluşturulmuştur. Bu durumda gerçek bir önder çıkabilse bile başarılı olması pek azdır. Şimdi yapılacak iş, hızla bu toplumun yeniden kaynaşmasına, bilinçleşmesine, vatanını, milletini kendisinden önce düşünen insanların çoğalmasına önayak olmaktır. Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu Ey oğul (Osman Gazi), beysin; Bundan sonra öfke bize, uysallık sana; Güceniklik bize, gönül almak sana. Suçlamak bize, katlanmak sana; Acizlik bize, yanılgı bize, hoş görmek sana. Geçimsizlikler, çatışmalar, anlaşmazlıklar bize, adalet sana; Kötü söz, şom ağız, haksız yorum bize, bağışlama sana. Şeyh EdebalıEy oğul; Bundan sonra bölmek bize bütünlemek sana; Üşengeçlik bize, uyarmak gayretlendirmek, şekillendirmek sana. Ey oğul; Sabretmesini bil, vaktinden önce çiçek açmaz. Şunu da unutma; İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın. Ey oğul; Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı. Allah yardımcın olsun. Şeyh EdebalıAkıl sadece anahtar. Anahtara takılmayasın. Aslolan anahtarın açacağı kapılardır. Kapıların ardında hazineler, kapıların ardında sırlar vardır. Sırlar ki, ebedî muştuları koynunda barındırır; sonsuza kavuşturur. Aklını kullanıp dünyadayken cennetin kapılarını aralayasın oğul. Şeyh EdebalıBizler nefreti eritmek için, muhabbetin asaletini dünyaya yeniden hâkim kılmak için çıktık yola. Bu yolda utanacak bir şeyimiz yoktur. Muhabbet yolunun gizlisi saklısı yoktur oğul. Şeyh EdebalıGönül adamı ömrünü boşa harcamaz, yüreğini ucuza satmaz, edep tacını başından almaz. Gönül erinin her zaman yüzü yerde, gönlü göktedir. Haklı olduğunda kavga vermesini bilir. Kavgayı sadece bileği ile değil, ilmiyle ve yüreğiyle yapmasını da bilir. Şeyh Edebalı600 yıllık bir İmparatorluğun nasıl ayakta kaldığı bu felsefeden (Şeyh Edebali’ni Osman Gazi’ye yaptığı vasiyetinden) şimdi daha iyi anlaşılıyor. Kamu sorumluluğu üstlenen herkesin bu vasiyeti dikkate alması gerekir. Bunlar, ders almasını bilen herkese yol gösterici, uyarıcı ve ufuk açıcı öğütler. Deniz Baykalİnsanları sev ve kimseyi kendinden alçak görme. Tevazu sahibi ol, zira en halis ziynet alçakgönüllülüktür. Mütevazi olan kimse, en güzel ziyneti takınmıştır. Süleyman Hilmi TunahanSenden daha iyi hizmet edecek olan varsa, makamını ona ver. İşte vatanperverlik budur. Süleyman Hilmi TunahanEvladım, ağzın laf ediyorsa dilinle doğru ol, sözünle doğru ol. Elinle doğru ol. Kolunu muzırda değil yardım işinde kullan. Tartıyla iş yapıyorsan terazinde, ölçüyle iş yapıyorsan metrende ve litrende doğru ol. Doğrunun doğruluğu bütün sülalesine akseder, hepsini hayra götürür. Süleyman Hilmi TunahanAçgözlülükten sakınınız; çünkü o, yoksulluktur. Hz. ÖmerÇalışma zahmetse, boş durma mahvolmadır. Hz. Ömerİşsizliğin kötü sonuçlarından sakınınız. Şüphesiz o, sarhoşluktan daha zararlı olan kötülükleri kendisinde barındırır. Hz. ÖmerGeçimizi sağlayacak bir sanat, dilenmeden daha iyidir. Hz. ÖmerMuhtaç kördür, ancak ihtiyacı karşılanınca doğruyu görür. Hz. ÖmerServetin esiri olmayınız. Yoksa o, sizi isyana sevk eder. Hz. ÖmerEn cömert insan, muhtaçken verebilendir. Hz. ÖmerDikkat ediniz: Allah, güçsüzlerin ihtiyaçlarını dile getiren yüce insanlar yaratmıştır. Onlara saygı gösteriniz. Hz. ÖmerHer insanı seviyesine göre değerlendiriniz. Hz. ÖmerZenginlerin yanına girmek, yoksullar için bir imtihandır. Hz. Ömerİnsanların en ağırbaşlı ve sakini, kendisine kötülük edeni affedendir. Hz. ÖmerAllah’ın affına mazhar olan bir günahı, yüzüme vurarak beni utandırmaya çalışmayın. Hz. OsmanYüzüme karşı bana yağcılık yapmaya, arkamdan düşmanlık etmeye çalışan nice kişiler var. Hz. OsmanSen sevinçli iken haset edenin üzülmesi (intikam olarak) sana yeter. Hz. OsmanUmutlarınız yok olup, kötü amellerinizle baş başa kalmadan önce ömrünüzü değerlendirin. Hz. Ebu BekirKendini düzelt, yoksa halk seni düzeltir. Hz. Ebu Bekirİyi yönetirsem bana yardımcı olunuz. Kötü yönetirsem beni uyarınız ve düzeltiniz. Hz. Ebu BekirÖlümü çok iste ki, sana hayat bağışlansın. Hz. Ebu BekirAkıllılığın en üst derecesi, Allah’a karşı sorumluluk şuurunda olmaktır. Şüphesiz acizliğin en aşağısı ise, doğru yoldan sapmadır. Hz. Ebu BekirDevlet başkanı halkın önderidir. O ne yaparsa, halk da onu yapar. Hz. Ebu BekirMazlumun bedduasından sakınınız. Hz. Ebu BekirDanışmana doğruyu söyle ki doğru görüş ortaya koysun. Hz. Ebu BekirSevmen aşırı, sevmemen yıpratıcı olmasın. Hz. Ebu Bekirİyi ameller, sahibini kötülüğe düşmekten korur. Hz. Ebu BekirKendini bilen, başkasını daha iyi bilir. Hz. AliKendini bilmeyen, başkasını hiç bilmez. Hz. AliKalıcıya inanan, geçiciye önem vermez. Hz. AliYetmiş yaşına gelen insan, hasta olmasa bile şikayet eder. Hz. AliBir şeyi ayıplayan, o şey ile imtihan edilir. Hz. AliDüşüncesi güzel olanın cevabı da güzel olur. Hz. AliDilediğini yapan, dilemediği ile karşılaşır. Hz. AliBitmez tükenmez isteklere sahip olanın ameli kötü olur. Hz. AliKendini aldatan, başkasına doğru yolu göstermez. Hz. AliKazaya rızası güzel olanın, belâya sabrı da güzel olur. Hz. AliAklı ile yetinen sapıtır. Hz. AliAhlâkı güzel olanın sonu da güzel olur. Hz. AliÜzüntüsü çok olanın, bedeni hasta olur. Hz. AliNeticeyi çok düşünen, cesaretli ve yiğit olamaz. Hz. AliBilgisini gizleyen, sanki cahildir. Hz. AliSıkı çalışmaya katlanamayan, iflasa katlanır. Hz. AliNiyeti kötü olanın attığı ok, kendine döner. Hz. AliBilgisi sağlam olan, şüphe etmez. Hz. AliHak etmeksizin yücelmek isteyen, alçalır. Hz. AliZulmeden zulmedilir. Hz. AliBelâlar, ödülün anahtarıdır. Hz. Aliİnsanın değeri dilindedir, sarığında değil. Hz. AliMeziyet, doğrunun güzelliği iledir; elbisenin güzelliği ile değil. Hz. Aliİyi insanlarla arkadaş olmak, şerefli olmaya sebep olur. Hz. AliÖfkeyi, öfkesizlikle önlemek, bilginin ürünüdür. Hz. AliGören, bazen maksadında yanılır, kör ise doğru yolu görür. Hz. AliDostu (Sevgiliyi) görmek, gözün (gönlün) cilâsıdır. Hz. AliFitnelerin sebebi, kin tutmaktır. Hz. AliDostluğun şartı, zorluk çıkarmamaktır. Hz. AliHak etmeksizin övgü istemek, ahmaklıktır. Hz. Aliİhtiyarlığın ağırbaşlılığı, gençliğin güzelliğinden saha güzeldir. Hz. Aliİyi insanlara zulüm edenin vay haline. Hz. AliCömertlik, törelerin en üstünüdür. Hz. AliŞu üç şeyle insanların akılları denenir. Mal; Kefillik; Musibet. Hz. AliŞu üç şey insanı mahveder: Cimrilik; Nefse düşkünlük; Kendini beğenmişlik. Hz. AliŞu üç şeyden utanılmaz: İnsanın misafirine hizmet etmesi; Babası ve hocası için ayağa kalkması; Az bile olsa hakkını istemek. Hz. AliŞu üç şey sevgiye sebep olur: Dindarlık; Gönüllülük; Cömertlik. Hz. AliKazanılan doğru bilgiler, doğru düşüncelerle pekiştirilmez ise, bir gün gelir, tesirinde kaldığımız yanlış düşünce, sizi o doğru bilgiden de eder. Ahmet SelimElinden geleni yapmak, vazifedir. Elinden daha fazla şey gelmesi için çalışmak ise, fazilettir. Ahmet SelimGeçmişin güzelliklerine hasret duymayan, geleceğini güzelleştiremez. Ahmet SelimDeğişmez ölçüler, değişim ölçülerinin hayatiyetidir. Değişim ölçüleri de, değişmez ölçülerin süreklilik teminatıdır. Ahmet SelimToplumun maddî-mânevî ihtiyaçları bir bütündür. Geçim sıkıntısında olan bir insana mânevî tesellilerle yetinmesini söyleyemezsiniz. Manevî tekâmül bile asgarî geçim rahatlılığına (bir ölçüde) bağlıdır. Ahmet Selim