Bir Ayet Bir Açıklama:
(Hümeze Suresi, 1)
"Arkadan çekiştirip duran, kaş göz hareketleriyle alay eden her kişinin vay haline." (Hümeze Suresi, 1)
Ayette arkadan çekiştirenler ve kaş göz işaretleriyle alay edenler hakkında Allah’ın büyük bir uyarısı yer almaktadır. Bu uyarı gıybetin ve alaycılığın Allah Katında ne kadar büyük bir suç olduğunun açık bir delilidir.
Gıybet “bir kişinin arkasından onun hoşuna gitmeyecek şeyleri söylemek” olarak tarif edilebilir. Genelde kişiyi arkasından çekiştirenler bir savunma olarak söylediklerinin doğru olduğunu, yalan söylemediklerini ve bunun gıybet olmadığını ifade etseler de, söz konusu kişilerin yaptıkları gıybettir. Eğer kişinin arkasından söylenen şeyler doğru değilse –ki bu iftira olur- bu sözleri söyleyen kişi yalan söyleyerek büyük bir günah daha işlemiş olur.
Haset ve çekememezlikten kaynaklanan gıybet gibi davranışları şeytan müminlere makul gösterebilmek için din adına yaptırmaya çalışabilir. Örneğin hata ve eksiklikleri olan bir müminin, arkasından çekiştirmeyi onun iyiliği ya da dinin menfaati için yapılması gereken bir hareketmiş gibi göstermeye çalışabilir. Oysa Allah Kuran'da müminleri bu davranıştan kesin olarak menetmiştir.
Gıybet eden, yani bir mümini arkasından çekiştiren kişi, onun hakkında birtakım kötü zanlar da besliyor demektir. Eğer mümin gereken titizliği göstermeyip gaflete dalarsa, ayette günah sayılan birçok kötü zanda bulunabilir. Dolayısıyla müminin yalnızca tavırlarında değil; niyetinde, duygu ve düşüncelerinde de hep salih olmaya özen göstermesi gerekmektedir.
Müminin diğer iman eden kardeşleri hakkındaki düşünceleri hep hüsn-ü zan (güzel zan) çizgisi içinde olmalıdır. Bu da müminlerin birbirleri hakkında her zaman olumlu düşünmeleri anlamına gelir. Böylece iman edenlerin tesanüdünü engelleyebilecek faaliyetlere karşı da çok güçlü bir manevi engel sağlanmış olur.
Bu kötü ahlak özelliklerinin müminlerin çok dikkat etmeleri gereken Kuran’a uygun olmayan davranışlar olduğu açıktır. Samimi bir niyetle gıybetin ve alaycılığın terk edilmesi, insanın ahiret yaşamı için de yapabileceği en doğru davranıştır. Samimi olarak iman eden bir kimsenin davranışları örnek, kalbi ise tertemiz olmalıdır. Müminin aklından geçirdikleri ve hissettikleri Allah'ın sınırlarını aşmamalıdır. Kuran'ın ve Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in sünnetinin rehberliğinde duygu ve düşüncelerini terbiye eden insan ise şüphesiz Allah’ın izniyle en doğru yola ulaşır.
