Mina'da Bayram Ve
Cuma Namazları
METİN
Hayızlı kadın
temizlenir de dört şavt tavaf edecek kadar zaman geçer ve yapmazsa, ceza kurbanı
lâzım gelir. Aksi takdirde bir şey lâzım gelmez.
Sonra Mina'ya gelir
ve şeytan taşlamak için orada geceler. Bayramın ikinci günü zevâlden sonra üç
cemrenin taşlarını atar.
İZAH
«Dört şavt tavaf
edecek kadar zaman geçerse» Yani kurban günlerinin üçüncüsünde, güneşin
batmasına tavafın dört şavtı sığacak kadar kalırsa, yapmadığı takdirde ceza
kurbanı lâzım gelir. Zâhire bakılırsa. bununla beraber elbisesini çıkarıp
yıkanacak kadar vakit de şarttır. Araştırılmalıdır. H. Halebî'nin incelemesine
kıyasen, kadın evinde ise, tavaf yerine gelmek için geçireceği zaman bulunması
dahi şart kılınmalıdır. T.
Ben derim ki: Bu
son şartı Lübab şarihi açıklamıştır. Bütün bunlar Bahır sahibinin Muhit'ten
naklettiği şu ibareden anlaşılmaktadır: «Kadın kurban günlerinin sonunda
temizlenir de güneş batmadan tavaf imkânını bulduğu halde tavaf etmezse,
geciktirdiğinden dolayı ceza kurbanı lâzım gelir. Dört şavt tavaf imkânını
bulamazsa, ona bir şey lâzım gelmez.» Çünkü tavaf imkânı ancak yıkandıktan ve
yürümesi lâzım gelen mesafeyi yürüdükten sonra hâsıl olur. Bahır'da dahi şöyle
denilmiştir: «Kadın tavafa imkân bulduktan sonra hayzını görür de tavaf etmeden
vakıt geçerse, kendisine ceza kurbanı tâzım gelir. Çünkü tefriti ile kusur
işlemiştir.» Yani dört şavt tavaf imkânı varken bunu yapmamakla kusur
işle-miştir. Lübab'da şu da ziyade edilmiştir. UIemanın, "tavafı geciktirdiği
için ona bir şey lâzım gelmez" sözleri, "tavafın ekserisini yapamayacak bir
vakitte hayız görürse" diye kayıtlıdır. Yahut kurban günlerinden önce hayız
görmüş de ancak o günler geçtikten sonra temizlenmişse kaydıyla mukayyettir.
Lâkin vaktinde hayız görüp de tavafa imkân bulması halinde ceza kurbanı vâciptir
demek müşkildir. Çünkü tavafı vaktinin evvelinde yapması, kadına lâzım değildir.
Evet kadın hayzının vaktini bilir de tavafı ondan sonraya bırakırsa, o zaman
zâhirdir.
TEMBİH : Haşiye
yazarlarından birinin, İbn-i Emir Hâcc'ın Mensik'inden naklettiğine göre, kafile
dönmeye hazırlanır da kadın hâlâ temizlenmezse; "Tavaf edeyim mi, etmeyeyim mi?"
diye sorduğunda ulema demişlerdir ki: «Kendisine, "Sana mescide girmek helâl
değildir. Girer de tavaf edersen günahkâr olursun. Ama tavafın sahih olur. Bir
deve kesmen icabeder" denilir. Bu mesele çok vuku bulur. Kadınlar bunda şaşırıp
kalırlar. Hayzını şaşıran kadının tavafının hükmü, hayız bâbında geçmişti. Oraya
müracaat et.
«Sonra Mina'ya
gelîr.» Yani iki rekat tavaf namazını kıldıktan sonra Mina'ya gelir. Hidâye
sahibi ile İbn-i Kemâl'in yaptıkları gibi, musannıfın da bunu açık söylemesi
gerekirdi. Şurunbulâliyye.
TEMBİH: Lübab'da
beyan olunduğuna göre. hacı Mina'ya dön-dükten sonra öğle namazını kılar. Bu,
Müslim'in Sahih'inde rivayet olunmuştur. Lâkin Kütüb-ü Sitte'de, "Peygamber
(s.a.v.) öğleyi Mekke'de kıldı." denilmektedir. Fetih sahibi de buna
meyletmiştir. Lübab şarihi bunun naklen ve aklen daha zâhir olduğunu
söylemiştir. Tamamı
o şerhtedir.
Cuma namazına
gelince: Lübab'da şöyle denilmiştir: «Mekke veya Hicaz emiri yahut halife
Mina'da olursa, hacı cumayı orada kılar. Hacc emirinin ise buna hakkı yoktur.
Meğer ki Mekke'ye de emir olsun.» Bayram namazı hakkında ise Mürşidî'nin Menâsik
şerhinde Muhit, Zahire ve diğer kitaplardan naklen şöyle denilmektedir: «Mina'da
bayram namazını kılmaz, cuma bunun hilâfınadır. Halebî'nin Münye şerhinde,
"Mina'da bilittifak bayram namazını kılmaz. Çünkü orada hacc işleriyle
meşguldür"
denilmektedir.»
Yani bayram namazının vakti birçok hacc işlerinin de vaktidir. Cumanın vakti
böyle değildir. Bir de cuma o güne nadiren tesadüf eder. Bayram bunun
hilâfınadır. Lübab şarihi diyor ki: «Münye şarihi 'bilittifak' sözüyle icmâ'ı
kasdetmiştir. Çünkü bu meselede ümmetin uleması orasında hilâf yoktur.» Bîrî'nin
Eşbâh şerhinde Av bahsinde şöyle denilmektedir: «Mina öyle bir yerdir ki orada
bayram namazı sahihtir. Ancak hacılardan sâkıttır. Bunca araştırmamıza rağmen
biz bu hususta bir nakil göremedik. Kurban bayramı günü Mekke'de bayram namazı
hakkında dahi bir şey bulamadık. Çünkü biz ve kendilerine yetiştiğimiz
üstadlarımız. Mekke'de bayram namazı kılmadık. Bundaki sebebin ne olduğunu Allah
bilir.»
Ben derim ki:
Mina'da bayram kılınmamasının naklî delilini gördün.
Mekke'de
kılınmamasına gelince: İhtimal onun sebebi, bayram kılacak olan kimsenin hacı
olarak Mina'da bulunmasıdır. Allahu a'lem.
«Şeytan taşlamak
için orada geceler.» Yani şeytan taşladığı günlerin gecelerini orada geçirir. Bu
sünnettir. Başka yerde gecelemek mekruhtur. Ama bir şey tâzım gelmez. Lübab.
«Bayramın ikinci
günü zevâlden sonra ilh...» Lübab'da şöyle denilmiştir: «Onbirinci gün gelince
-ki bu kurban günlerinin ikincisidir- öğle namazından sonra imam bir hutbe okur.
Hutbe esnasında yedinci günün hutbesinde olduğu gibi oturmaz. Cemaata şeytan
taşlamanın hükümlerini ve kalan Menâsik işlerini öğretir. Bu hutbe sünnettir.
Terki büyük gaflettir.
