BÜTÜN DİNLERDE ADEM A.S.
Sümer mitolojisinde yaratılmış ilk insan ve ilk kral olan Adapa diğer bazı unsurların yanında isimsel olarak ta Âdem inancının kökenini oluşturmuş gözüküyor. Âdemin çamurdan, kaburga kemiğinden eşinin yaratılması, cennetten kovuluş, yasak meyve, yılan,[1] Âdem’in bin yıla yakın yaşaması temaları Sümer efsaneleri ile örtüşen motiflerdir.
YAHUDİLİKTE ADEM A.S.
Yahudi inancına göre Âdem (İbr. Adam), yaradılışın altıncı gününde topraktan yaratılmıştır. 1. bâbda erkek ve dişi olarak yaratıldıkları söylenirken 2. bâbda dişinin erkeğin kaburga kemiğinden yaratıldığından bahsedilmesi, birinci bölümdeki kadının Lilith, ikinci bölümdekinin ise Havva olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.
Gök ve yer bütün öğeleriyle tamamlandı. 2. Yedinci güne gelindiğinde Tanrı yapmakta olduğu işi bitirdi. Yaptığı işten o gün dinlendi. 3. ... 4. … RAB Tanrı göğü ve yeri yarattığında, 5. Yeryüzünde yabanıl bir fidan, bir ot bile bitmemişti. Çünkü RAB Tanrı henüz yeryüzüne yağmur göndermemişti. Toprağı işleyecek insan da yoktu. 6. Yerden yükselen buhar bütün toprakları suluyordu.
7. RAB Tanrı Âdem’i topraktan yarattı ve burnuna yaşam soluğunu üfledi. Böylece Âdem yaşayan varlık oldu. 8. RAB Tanrı doğuda, Aden’de bir bahçe dikti. Yarattığı Âdem’i oraya koydu. 9. Bahçede iyi meyve veren türlü türlü güzel ağaç yetiştirdi. Bahçenin ortasında yaşam ağacıyla iyiyle kötüyü bilme ağacı vardı.
10. Aden’den bir ırmak doğuyor, bahçeyi sulayıp orada dört kola ayrılıyordu. 11. İlk ırmağın adı Pişon’dur. Altın kaynakları olan Havila sınırları boyunca akar. 12. … 13. İkinci ırmağın adı Gihon’dur, Kûş sınırları boyunca akar. 14. Üçüncü ırmağın adı Dicle’dir, Asur’un doğusundan akar. Dördüncü ırmak ise Fırat’tır. 15. RAB Tanrı Aden bahçesine bakması, onu işlemesi için Âdem’i oraya koydu. 16. Ona, “Bahçede istediğin ağacın meyvesini yiyebilirsin” diye buyurdu, 17. “Ama iyiyle kötüyü bilme ağacından yeme. Çünkü ondan yediğin gün kesinlikle ölürsün.”
18. Sonra, “Âdem’in yalnız kalması iyi değil” dedi, “Ona uygun bir yardımcı yaratacağım.” 19. ... 20. … 21. RAB Tanrı Âdem’e derin bir uyku verdi. Âdem uyurken, RAB Tanrı onun kaburga kemiklerinden birini alıp yerini etle kapadı. 22. Âdem’den aldığı kaburga kemiğinden bir kadın yaratarak onu Âdem’e getirdi. 23. Âdem, “İşte, bu benim kemiklerimden alınmış kemik, etimden alınmış ettir” dedi, “Ona ‘Kadın’ denilecek, çünkü o adamdan alındı.”[2]
"Adem soyunun öyküsü: Tanrı insanı yarattığında onu kendine benzer kıldı. Onları erkek ve dişi olarak yarattı ve kutsadı. Yaratıldıkları gün onlara "İnsan" adını verdi. ... Adem toplam 930 yıl yaşadıktan sonra öldü."[3]
HİRİSTİYANLIKTA ADEM A.S
Âdem kıssası Tevrat'tın Tekvin (Yaradılış) bölümünde anlatılır. Hıristiyanlık'ta Âdem'in Cennet'te işlediği o ilk günah, büyük bir öneme sâhiptir. Hırıstiyan inanışına göre Âdem'in günahı tüm insanlığa geçmiştir ve Îsâ, bu günahı kaldırmak için gelen 'Tanrı Kuzusu'dur, kendisini bu günâh için fedâ etmiştir.
İSLAM'DA ADEM A.S.
Müslümanlar, Âdem'in yaratılmış ilk insan ve ilk peygamber olduğuna inanırlar. İnanışa göre Allah O’nu kendine benzer şekilde (Rahman suretinde) [4] [5] yaratmış ve O’na kendi ruhundan üflemiştir. Âdem’in 1000 veya 2000 yıl yaşadığı kabul edilir.[6] Âdem'den İslam dîninin kutsal kitabı Kuran'da toplam yedi ayrı yerde bahsedilir. Kur'an dışı anlatımlarda kıssa, mitolojik bir hâle sokulmuştur. Buhari ve Müslim gibi güvenilen hadis kaynaklarına göre Âdem'in boyu 60 zira' (yaklaşık 35-48 metre) dir.[7][8]
İslam'da Âdem'in topraktan yaratıldığına, Allah'ın ona diğer varlıklara öğretmediği isim koymayı, manalarını bulmayı öğrettiğine inanılır. Allah, meleklerin ona karşı secde etmesini istemiş, fakat İblis kibrinden ötürü ona secde etmemiştir. İblisbu yüzden Cennet'ten kovulur. Kur'an'da Kehf Suresi'nin 50. ayetinde İblis'in melek değil cin olduğu ifade edilir.
Kıssanın devamında Âdem'e, kendi nefsinden, bir eş olarak -ilk kadın olan- Havva'nın yaratıldığı belirtilir. Âdem ve Havva Cennette Tanrı'nın kendilerine yaklaşmalarını yasakladığı yasaklanmış bir ağaçtan İblis'in onlara yalan söyleyerek kandırmasıyla meyve yerler. Bunun üzerine cennetten kovulurlar. Yaşamakta oldukları Adn (Tevrat’ta Aden) cennetinden Âdem Serendip adasına (Srilanka [9], Havva ise Etiyopya’ya indirilir. Daha sonra Mekke'de Arafat dağında buluşurlar.
Bu kıssa, Kur'an'da detaylı bir biçimde geçmektedir. İslam kültüründe önemli bir yer kaplayan kıssa, daha sonra çeşitli kültürel ve dini akımlardan etkilenmiş, özellikle sûfîliğin de etkisiyle Kur'an'dakinden bir miktar farklı şekilde yorumlanmıştır. Müslümanlara, Cennet'ten çıkış kıssasına inanmak -Kur'an'da geçtiğinden ötürü- farzdır.
| Adem | Havva | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kayin | Evel | Seth | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enoh | Enoş | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İrad | Kenan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mehuyael | Mahalalel | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Metuşael | Yared | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Adah | Lameh | Tsillah | Enoh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yaval | Yuval | Tuval-Kayin | Naamah | Metuselah | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lameh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nuh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sam | Ham | Yafes | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
