SARI GELİN TÜRKÜSÜ VE HİKAYESİ

 

Türkünün Hikayesi

Sarı Gelin, eski çağlardan beri Çoruh ırmağı boyunda yaşayan Hıristiyan Kıpçak beyinin kızıdır. Zaten türkü adını da bey kızının sarışın olmasından alır.
Erzurumlu bir delikanlı sarısın Kıpçak beyinin kızına aşık olur ve Erzurumlu delikanlı ile sarışın Kıpçak kızının arasında büyük bir aşk başlar.
Günümüzde türkünün hem Ermenice hem Türkçe versiyonları mevcut olmakla beraber, türkünün Anadolu'nun bağrından çıkan Türkçe bir türkü olduğu yönünde görüşler ağır basmaktadır.
Bu iddia ise, Türk kültüründen etkilenen Ermeniler arasında birçok şifahî halk edebiyatı ürünümüzün yasıyor olmasından kaynaklanmaktadır.
Sarışın kıpçak kızına aşık olan delikanlının ailesi kız ile evlenmesine karşı çıkar
Delikanlı ise kıza deli gibi aşık olur ve askını şiirle mırıldanarak söyler. Kız bey kızıdır. Kıpçak beyi kızını bu delikanlıya vermez.
Delikanlı sarışın güzel kızı kaçırmağa karar verir ve nihayet kaçırır. Kıpçak beyinin adamları iki kaçak asığın peşine düşer ve uzun bir takipten sonra bulurlar ve delikanlıyı öldürürler.
Aslında bu hikâyeye konu olan kızın Gürcü olduğu yönünde de iddialar vardır.
Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gürsoy Solmaz, Sarı Gelin türküsünün kahramanı olan genç kızın 1130'lu yıllarda yörede hüküm süren Gürcü Penek Kralı’nın kızı olduğunu ileri sürmektedir.
Solmaz, ''Türkünün kahramanı kız ne Türk ne de Ermeni'dir. Sarı Gelin aslında Gürcü kızıdır'' demiştir.
Ancak Sarı Gelin türküsünün dilden dile dolaşmasının, acılı ve hüzünlü bir askın hikâyesi olmasından kaynaklandığı muhakkaktır…

Erzurum çarşı pazar
Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin

İçinde bir kız gezer
Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim

Elinde divit kalem
Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin

Katlime ferman yazar
Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim

Palandöken yüce dağ
Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin

Altı mor sümbüllü bağ
Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim

Seni vermem yadlara
Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin

Nice ki bu canım sağ
Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim

___________________________
Önce insan olmalı, insan...