ABD'li askeri ve siyasi düşünce kuruluşları Critical Threats Project ve Institute For The Study of War'ın hazırladığı son raporda, ABD yönetiminin El-Kaide'ye karşı uygulaması gereken yeni stratejiler sıralanıyor. Raporun özeti Wall Street Journal'de geçtiğimiz günlerde yayımlandı.
Amerika’nın Suriye’de Yeni Yolu
Trump yönetimi, bölgeye daha fazla askeri güç göndererek ve askerlerinin sıcak çatışmaya katılmadaki kısıtlamalarını da ortadan kaldırırak, Başkan Obama’nın İslam Devleti’ni yenmek için oluşturduğu stratejiyi genişletmeye hazırlanıyor.
Ancak bu yolla elde edilen her zafer geçici olacaktır. ABD’nin bölgedeki müttefikleri, IŞİD’i Rakka ve Musul’dan uzaklaştırabilse bile bu kalıcı bir sonuç olmayacaktır.
En büyük hatalardan ilki, El Kaide’ye karşı verilen ciddi mücadeleye olan ağırlığı biraz olsun hafifletebilecek şekilde İslam Devleti’ne fazlasıyla odaklanmış olmak.
IŞİD’i yoketmek gereklidir ancak yeterli değildir.
Obama yönetimi tüm dikkatini IŞİD’e vermişken, bu sırada El Kaide hatalarından ders çıkarmayı başardı. Küresel ölçekteki sansayonel büyük operasyonlarını geçici olarak askıya aldı, uzun vadede hareket alanını rahatlatacak ve genişletecek daha güçlü askeri bir güç oluşturmak amacıyla Suriye, Yemen, Kuzey Afrika ve diğer bölgelerdeki sünni halkla kaynaşma yoluna gitmiştir.
El Kaide ayrıca Şeriat’ın radikal versiyonunu dayatmada daha temkinli davranıyor. İslami hükümleri anında dayatmak yerine artık yıllar içerisinde halklara öğretme ve telkin etme yoluna gitmiştir. Savaşçıların resmi olarak kendilerine bağlanmasını da zorunlu kılmıyor.
Suriye’de El Kaide’ye yakınlığı ile bilinen gruplar dahi ortak düşman ile birlikte mücadele ettikleri sürece diğer gruplardan aynı ideolojiye sahip olmaları konusunda ısrar da etmiyor.
Bugün El Kaide inançlarını özenli bir şekilde yavaş yavaş akıllara sokuyor, ve IŞİD’den daha ılımlı olduğu yalanı dünyada yankılanıyor.
Amerika’nın Sünni IŞİD’e karşı olan stratejisindeki ikinci büyük hatası ise Sünni ve Arap olmayan ortaklara olan bağımlılığıdır. Bu durum, terör grubunun söylemlerini güçlendiriyor. Irak’ta ABD, geçmişte Sünni halka uyguladığı baskı ve zulüm ile IŞİD’in bu kadar yükselmesine zemin hazırlayan Şii hükümeti ile çalışıyor.
Bu sırada, Amerika’nın Irak ve Suriye’deki Kürt ortakları çoğu Arap için kabul edilemez olan bağımsız bir Kürdistan hedefiyle hareket ediyor.
IŞİD ve El Kaide’nın Irak ve Suriye’de Sünni Arap aşiretler üzerindeki etkisi kadar ABD’nin etkisi bulunmuyor.
Bu durum, El Kaide’nin Sünni halkları bir araya toplanmış dünya güçlerinin saldırılarından korumak için mücadele eden en önemli gücün kendilerini olduğu iddiasını doğrular niteliktedir.
Washington, yaklaşımını hızlı bir şekilde değiştirmezse bu mesaj gerçekten hedefine varacak, başarılı olacaktır.
Mevcut strateji, IŞİD ile savaşmak için fazla birşey yapmamış olan İran ve Rusya’nın elini güçlendiriyor.
IŞİD ile savaşmak yerine, Beşar Esed rejimini tehdit eden ılımlı Suriyeli muhalifleri yok etmek üzerinde yoğunlaştılar.
Aralık ayında Esed’in Halep’i ele geçirmesine yardımcı olan İran ve Rusya, bu yönde büyük ilerleme kaydettiler.
ABD, İran’ın Suriye ve Irak’taki artan askeri faaliyetlerini kontrol altına almak için hiçbir şey yapmadı. Tahran, Suriye’de savaşmak için Devrimci Muhafız ordusundan kuvvetler gönderdi.
Ayrıca binlerce Afgan ve Pakistanlıyı işe aldı, Lübnan Hizbullah’ından savaşçılar görevlendirdi ve Iraklı Şii milisleri de sahaya getirdi. İran, Suriye’ye o kadar girdi ki geri çekilirse Esed rejiminin hayatta kalması mümkün değil.
ABD kısa sürede harekete geçmemesi durumunda, Tahran’ın bölgedeki askeri varlığının genişlemesi kalıcı hale gelmiş olacaktır.
Amerika’nn desteklediği Kürt grupların Rakka operasyonuna dahil edilmesi, çok az kazanç sağladığı gibi varolan sorunları daha da karmaşık hale getirecek.
Rakka’nın ele geçirilmesi, Deir Zur şehrinden Irak sınırına kadar Güneydoğu Suriye’nin denetimini elinde tutan IŞİD’i yok etmeyecek. Rakka’nın düşüşü sadece bir taktik zaferi temsil edecek ve sonrasında El Kaide, İran, Esed rejimi ve Kürtler boşluğu doldurmak için yarışacak.
Bu durumda kaybedenler Sünniler olacak, IŞİD ve El Kaide’ye karşı güçlü bir Sünni grup oluşturma şansı da böylelikle azalmış olacak.
İhtiyacımız olan şey yeni bir yaklaşımdır. Meseleyi çözecek olan anahtar, yeni Sünni ortaklar bulmak ve savaşı yeni alanlara özellikle IŞİD liderlerinin sığındığı Güneydoğu Suriye’ye taşımaktır. Amerikan askeri güçler bu aşamada sahada gerekli olacaktır.
ABD, onların toprağında yan yana onlarla birlikte savaşarak yeni Sünni Arap ortaklar edinebilir. İlk aşamada amaç IŞİD’e karşı olmalı çünkü şu anda Suriye’de El-Kaide’nin etkisi altına fazla girmemiş ve Sünni müttefikler edinebileceğimiz son alanları onlar kontrol ediyor.
IŞİD’i bölgeden çıkardıktan sonra amaç El Kaide’yi yenebilecek ve savaşa çözüm olabilecek Sünni Arap ordusunu yetiştirmek olmalıdır.
Sonrasında ABD, Sünni Arapların da kabul edebileceği şartlarla çatışmaları sona erdirmek için Esed rejimini, İran ve Rusya’ya baskı yapması gerekecektir.
Suriye içinde güvenli ve caydırıcı bir üssün oluşturulması ile bu daha kolay olacaktır. Ayrıca Amerika, Türkiye’ye olan sıkıntılı bağımlılığından kurtularak operasyonel üssünü güneye Selefilere karşı savaşmaya daha kararlı görünen ve güvenilir bir müttefik olan Ürdün’e taşımalıdır.
Bu iki hamle, Washington’a El Kaide’nin fazla sızamadığı Sünni ortaklara erişimi kolaylaştıracaktır.
Suriye’de zafere ulaşmak tek bir askeri operasyon ile elde edilmesi mümkün değil. Ancak, sorunlu ortakların sebep olduğu hareket alanı kısıtlamalarından kurtularak, düşmanın kalbine gerçekleştirilen böyle bir operasyon, Amerika’nın dostlarının ve düşmanlarının tüm planlarını değiştirecektir.
Başkan Trump kendisinden önce uygulanmış olan kusurlu mantığı ve yetersiz planlamayı aşmalıdır. Bu mücadelenin gidişatını ancak Amerika’nın yaklaşımını değiştirerek başarıya ulaştırabilir.
Al Malhama / Çeviri
