Allah-u Teâlâ’nın Ezelî İlmi:
Ezelî ve ebedî ilmi ile olmuş ve olacak herşeyi en iyi bilen O’dur.
Âyet-i kerime’lerinde şöyle buyurmaktadir:
“Göklerde de yerde de Allah O’dur. Gizlinizi ve açığınızı bilir, ne kazandığınızı da bilir.” (En’am: 3)
Dolayısıyla yaptıklarınızdan dolayı sizi sorguya çekecektir. İyiliklerinize karşı sizi mükâfatlandıracak, kötülüklerinize karşı da cezalandıracaktır.
“Göklerde ve yerde olanları bilir. Gizlediklerinizi ve açığa vurduklarınızı da bilir. Allah göğüslerin özünü bilendir.” (Teğâbün: 4)
Onun içindir ki insan bâtıl düşüncelerden, münafıkça kuruntulardan, kötü işlerden son derece kaçınmalı; kâinatın bütün esrarını bilen Allah-u Teâlâ’nın ilminin ve kudretinin azametini tefekkür ederek rızâ-i Bâri’sine uymayan şeylerden çekinmelidir. Nimetlerini yerinde sarfetmeli, hamdini ve şükrünü yerine getirmeli, huzuruna yüz akiyla gitmeli, küfür ve nifak, isyan ve tugyan ile yüz karasi içinde gidip de ilâhî azaba atilmamalidir.
“Bana şükredin, nankörlük etmeyin.” (Bakara: 152)
Sizin ebedî saâdet ve selâmetiniz bununla kâimdir.
“Allah’tan korkun ve iyi bilin ki Allah her şeyi bilendir.” (Bakara: 231)
O bakımdan siz O’nun nimetlerini unutur, hukukuna saygılı olmaz, hükümlerini gözetmezseniz, düşünemeyeceğiniz her türlü cezanın başınıza geleceğini bilmelisiniz.
“Eğer siz şükreder, iman ederseniz, Allah size ne diye azap etsin? Allah şükrün karşılığını veren ve her şeyi bilendir.” (Nisâ: 147)
Kişi şükür ve imanla cehennemden kurtulur. Aksi halde kendini azaba maruz birakir.
“Biliniz ki Allah’ın azabı pek şiddetlidir ve şüphesiz ki Allah çok bağışlayan ve merhamet edendir.” (Mâide: 98)
Bunun içindir ki ilâhî hükümlere çok dikkat etmeli, bunları hem yüksek bir haşyet, hem de yüksek bir bağışlama ümidi ile tatbik ve icrâ etmelidir.
“Şüphesiz ki Allah göklerin ve yerin gaybini bilendir. Şüphesiz ki O gögüslerin özünü bilendir.” (Fâtır: 38)
Allah-u Teâlâ daha ruh verilmeden önce, cenin halinde iken kişinin bütün mukadderatını biliyordu. Çünkü O yazdırıyor, nasıl bilmesin?
Âyet-i kerime’sinde buyurur ki:
“Kullarının işlediklerini ve işleyeceklerini bilir.” (Bakara: 255)
O’nun sonsuz ve sınırsız ilminden gizli kalan hiçbir şey yoktur. Bir insanın yüz sene ömrü olsa, en son nefesinde söyleyeceği sözden, yapacağı işten haberi vardır. İnsanlar ise bundan habersizdirler.
“O’nun dilediğinden başka, insanlar O’nun ilminden hiçbir şeyi kavrayamazlar.” (Bakara: 255)
İnsanların bilgisi sınırlıdır, ancak Allah-u Teâlâ’nın dilediği kadar kavrayabilirler. İnsana bilmediğini öğreten O’dur.
Dolayısıyla Allah-u Teâlâ Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimize sadece kıyamete kadar olacak olan işleri değil, kıyametten sonra olacak işleri de bildirmiş, haber vermişti.
