Moğol İmparatorluğu

Moğol İmparatorluğu Vikipedi, özgür ansiklopedi 

 Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına bakabilirsiniz. Maddeye uygun biçimde kaynaklar ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Moğol İmparatorluğu Moğolca Их Монгол Улс Mongolyn Ezent Güren
↓ 1206-1368 ↓
İmparatorluğun genişlemesi
Başkent	1206–35  Avarga 1235–60  Karakurum 1260–1368  Hanbalık
Dil(ler)	Moğolca, Göktürkçe,Uygurca
Din	Şamanizm, Tengricilik, Budizm Taoizm, Mani dini
Yönetim	Monarşi
Büyük Han
- 1206-1227	Cengiz Han
- 1260-1294	Kubilay Han
Yasama organı	Kurultay
Öncelleri Ardılları Kara Hıtay Harezmşahlar Jin Hanedanı (1115-1234) Batı Xia Hanedanı Abbasiler Anadolu Selçuklu Devleti Gürcistan Krallığı Kiev Knezliği Kubilay Hanlığı Altın Orda Devleti Çağatay Hanlığı İlhanlılar Anadolu Beylikleri

Moğol tarihi

Moğol İmparatorluğu[göster] Hanlıklar Günümüzde Moğollar

g   t   d

Moğol İmparatorluğu (Moğolca: Их Монгол Улс / İh Mongol Uls, Türkçe: Büyük Moğol Ulusu), 1206–1294 yılları arası Orta Asya'da kurulmuş eski bir imparatorluk. İmparatorluk kurulma döneminde Asya'daki Cengiz Han idaresine boyun eğmiş Moğol ve Türk boylarının birleşiminden oluşuyordu.^[1]

1206 yılında Cengiz Han tarafından kuruldu. Kısa zamanda her yönde genişleyerek dünyanın %22'sine yayılmış, 34 milyon km²den fazla bir alanı kapsayan ve tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük imparatorluğu oldular. ^[2]En geniş döneminde 100 milyondan fazla kişiyi^[2] topraklarında barındırıyordu. İmparatorluğun bu denli geniş olması batı ile doğuyu birleştirmiş bu sayede İpek ve Baharat yollarında ticaret yapmak güvenli olmuş ve Pax Mongolica denilen barış dönemini başlatmıştır.^[3]

1260 yılında Memlukler tarafından Filistin'de Ayn Calut Muharebesi'nde ilk kez bozguna uğratıldılar. Bundan sonra İlhanlılardöneminde 1299'da Vadi El Hazandar Savaşı'nda Memlukler yenildi. Ancak İlhanlılar, coğrafi sebeplerden ötürü geri çekildiler.^[4]

Cengiz Han'ın ölümüyle birlikte devlete Ögeday liderlik etmiş ve babasının fetihlerinin tamamlamıştır. 1294'te son Han Kubilay'ın da ölümüyle ülke bölündü. Altın Ordu hanlığı (Cuci'nin Devleti), Çağatay Hanlığı (Çağatay'ın Devleti), İlhanlılar (Hülagû'nun Devleti), Kubilay Hanlığı (Tului ve oğlu Kubilay'ın Devleti) olmak üzere dört parçaya ayrıldı.

Moğol egemenliğinin sonu Kubilay Han'ın kurduğu Yuan Hanedanı'nın, Çinli Ming Hanedanı tarafından 1368'de yenilmesiyle olmuştur.^[4]

İçindekiler

  [gizle] 

• 1 Moğol İmparatorluğu'nun hükümdarları
  • 1.1 Nâibler
  • 1.2 Büyük Han ve Yuan Hanedanı'nın imparatorları
• 2 Soyağacı
• 3 Ardılları
• 4 Kaynakça
• 5 İlgili filmler

Moğol İmparatorluğu'nun hükümdarları[değiştir | kaynağı değiştir]

Moğol İmparatorluğu'nun en geniş sınırları.

Moğol askerleri (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)

1. Cengiz (1205 - 1227)
2. Ögeday (1229 - 1241)
3. Güyük (1246 - 1248)
4. Möngke (1251 - 1259)
5. Kubilay (1260 - 1294)

Nâibler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Töregene (1241-1246)
• Oğul Keymiş (1249-1251)

Büyük Han ve Yuan Hanedanı'nın imparatorları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Temûr Olcaytu Han 1294-1307
• Kaysan Külük Han 1307-1311
• Buyantu Han 1311-1320
• Kegen Han 1320-1323
• Yesün Temür Han 1323-1328
• Arigaba Han 1328-1328
• Tok-Temür 1328-1329
• Kutugtu Han 1329-1332
• R.İnçendpar Han 1332-1332
• Toğan Temür 1332-1370

Soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hoelun

Yesügei

-

Temüjin

Kasar

Kaçiun

Temüge

Berktay

Kulan

Cengiz Han

Börte

Gelejian

Cüci

Çağatay

Ögeday

Tuluy

Orda

Batu

Berke

Güyük

Küçü

-

Möngke

Kubilay

Hülagû

Arık Böke

Altın Orda

Çağatay Hanlığı

Kaidu

Yuan Hanedanı

İlhanlılar

Ardılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Cuci'nin Devletinden doğan ülkeler

• Altın Orda Hanlığı

• Toka Temür sülalesi
  • Kırım Hanlığı
  • Kazan Hanlığı
    • Kasım Hanlığı
  • Astrahan Hanlığı
  • Kazak Hanlığı

• • Nogay Orda - Cuci ailesine hizmet eden Mangitler
  • Sufi Hanedanı - Cuci ailesine hizmet eden Kongiratlar

• Şiban sülalesi
  • Sibir Hanlığı
  • Şeybani Hanlığı
  • Buhara Hanlığı
  • Hive Hanlığı

• • Kokand Hanlığı
  • Buhara Emirliği

Çağatay'ın Devletinden doğan ülkeler

• Çağatay Hanlığı
  • Doğu Çağatay Hanlığı
    • Moğolistan Hanlığı - Çağatay'ın sülalesinden Tuğluk Timur'un oğulları
    • Kaşgar Hanlığı - Moğolistan Hanı'nın sülalesinden
  • Batı Çağatay Hanlığı
    • Timur İmparatorluğu - Çağatay ailesine hizmet eden Barlaslar
      • Babür İmparatorluğu

Tului'nin Devletinden doğan ülkeler

• Yuan Hanedanı、Kuzey Yuan - Tului'nin ikinci oğlu Kubilay'ın oğulları
  • Oyrat - Tului ailesine hizmet eden Oyratlar
    • Cungar - Oyratların Cungar kolu
• İlhanlılar - Tului'nin üçüncü oğlu Hülagû'nun oğulları
  • Celayir Hanedanı - Tului ailesinin hizmet eden Calayirler

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281 by Reuven Amitai-Preiss
2. ^ ^a b (pdf)
3. ^ Pax Mongolica - Prof. Daniel C. Waugh, University of Washington, Seattle
4. ^ ^a b İngilizce Vikipedi'de Mongol Empire maddesi.

rus tilinde Rustan Abdrahmanov `istoriya turkov` napisano- po nekotorym avtoram- ubiystvo 500 kupcov-poslov v Otrare,s udachnim pobegom azh do stavki Chingizhana, bilo otlichnoy pravokaciyey organizovannoy lichno Chingizhanom.

İlgili filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 'Монгол' (2007) Resmî site Fragman

Wikimedia Commons'taMoğol İmparatorluğu ile ilgili medyaları bulabilirsiniz.

Moğolistan ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Tarih ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Kategoriler: 

Moğolistan taslakları
• Tarih taslakları
• Moğol İmparatorluğu