Isevilikten hiristiyanliga Kürsü hitabeleri

Isevilikten hiristiyanliga 
Kürsü hitabeleri

• Hz. İsa sonrası Hıristiyan Düşüncesi’nin Ortaya Çıkış Süreci - Genel Hatlarıyla -{Havariler, Hiristiyan Kutsal Metinleri, Konsiller, Hiristiyan Teolojoisi, Mezhepler }
• Qur’ân İlimleriRiwâyet İlimleri IMedenî Düşünce Târih’iRiwâyet İlimleri IIGenel Düşünce Târih’iBilim Târih’i ve Bilim Felsefe’siDil Bilimler’i ve Dil Felsefe’si
• I- METİNLERA – Şeriat (Eski Ahid)B - Şefaat (Yeni Ahid)
• II- UYGARLIK (Kitabî Düşünce Tarihi)A - Quran Öncesi YahudilikB - Büyük KopuşC - Quran Öncesi HıristiyanlıkD - Quran’ın Muasır’ı Ehl-i KitapE - Quran Sonrası HıristiyanlıkF - Mesihî FilozofiG - Roma Kilisesi ve Ortodoksi
• H - İç AydınlanmaI - Krist-Anti Krist KarşılaşmasıK - Protesto HareketleriL - Seküler MesihilikM - Son KonularL - Savaş ya da Cennet
• A – Şeriat (Eski Ahid)01- Tewrat (İbrâhim ve Musanın Sahifeleri)-Torah02- Yahudi Tarih Kitapları (Esâtir/Esfâr)03- Yahudi Dini Kitapları (Zubur-i Ewwelin)04- Beni İsrail Nebileri05- Quranda Yahudi Tarih Eleştirisi
• B - Şefaat (Yeni Ahid)01- Mesih İnancı02- İsa Siyerleri a. Sinoptik İnciller Matta Markos Lukas b. Yuhanna İncili c. Apokrif İnciller d. Geç Barnabas İncili03-Lukas’ın Tarihi04-Mektuplar
• A - Quran Öncesi Yahudilik01- Filon (Yahudi Felsefesi)02- Mişna(Yahudi Riwayetleri)03- Yahudi Mistitizmi (Kabbala)B - Büyük Kopuş01- İsa’nın Ref’i01- Barnabas
• C - Quran Öncesi Hristiyanlık01- Muwahhid Direniş01- KonsillerD - Quran’ın Muasır’ı Ehl-i Kitap01- Mekke’de Ehli Kitap02- Medine’de Hristiyanlar03- Medine’de YahudilerE - Quran Sonrası Hristiyanlık01- Katolik Konsilleri (Pre Prostestanlık)02- Katolik Konsilleri (Post Prostestanlık)
• F - Mesihi Filozofi01- Patristik Felsefe (Reformasyon Öncesi)02- Skolastik (Reformasyon Öncesi)03- Reformasyon SonrasıG - Roma Kilisesi ve Ortodoksi01- Katoliklik Teşkilat02- Katoliklik İmanı03- Papalar04-Ortodoksi (Hristiyan Sünniliği)
• H - İç Aydınlanma01-Mistisizm/Ruhaniyet (Kristçi Sufiyye)I - Krist-Anti Krist Karşılaşması01-Haçlı Seferleri K - Protesto Hareketleri01- Luther/Calvin Reformları02-Amerikan Protestanlığı(Yahovalar/Mormonlar/Metodistler)
• L - Seküler Mesihilik01-Siyasal Yahudilik (Siyonizm/Masonluk)01-Evanjelizm (Siyasal Hriistiyanlık)M - Son Konular01-II. Vatikan Konsili (1962 Diyalogu)02-Arkeoloji’nin Süprizleri (Kumran Yazmaları)03-Müslüman Mesihciler (Ahmediye Cemaati:Qadıyaniler)L - Savaş ya da Cennet01-Qudüste Buluşma
• Kutsal Kitap (Kitabı Mukaddes) Bibel; Bible {biblia βιβλίον = Papirüs Tomarı; Kitaplar} A-Eski Ahid Kitapları [72/73 (66)] {Şeriat, Yasa}Altes Testament; Old Testament [TaNaKh = 24 Kitap] B-Yeni Ahid Kitapları (27 Kitap) {Şefaat}Neues Testament; New Testament
• Hıristiyanların Wahy Telakkisi (Esin/Esinleme) Hıristiyan Teolojisi’ne göre kutsal metinlerin yazarı, Ruhul-Kudsden gelen ilham ile Tanrı’dır. O, insan yazarları yazmaya teşvik etti, ifşa etmek istediğini, onlara bunu yazacak şekilde yardım etti. Harfî/Lafzî Wahy Verbalinspiration
• T N KhTanach - Torah Neviîm Ketûvîm TaNaKh Şabat (Sebt) Günlerinde Sinagoglar’da okunur Miqra ( : ”okuma”; „Lesung“
• Tanach - 1. Tora [„des Unterrichtens“] (Tevrât): Şeriat, Yasa (Gesetz) veya Pentateuk (Pentateuch, „fünf Rollen“), (Chumash ) „fünfteilig“ 2. Neviim (Peygamberler; Prophete) 3. Ketuvim (Yazılar) (Schreiben, Schriften)
• 1. Tora Be-reşît (‘Başlangıçta’) Bereschit (Im Anfang schuf ...)Tekwin (Genesis) Şemot (‘İsimler’) Schemot (Dies sind die Namen ...)Çıkış (Exodus) Ve yiqra (‘Seslendi’) Wajikra (Und es rief JHWH ...)Levililer (Levitikus) Be-midbâr (‘Çölde’) Bemidbar (Und es redete JHWH in derWüste ...)Sayılar (Numeri) Devarîm (‘Sözler’) Devarim(Dies sind die Worte ...)Tesniye (Deuteronomium)
• 2. Neviim 6. Joshua [ /Yhoshua] Yeşu 7. Richter [ /Shophtim] Hakimler 8. Samuel (I U. II) [ /Shmuel] Samuel 9. Könige (I U. II) [ /Mlakhim] Krallar 10. Jesaja [ /Yshayahu] Yeşaya 11. Jeremias [ /Yirmiyahu] Yeremya 12. Ezekiel [ /Ykhezqel] Hezekiel 13. Die zwölf Propheten [ ]
• 13. Die zwölf Prophete [ ]a. Hosea [ /Hoshea] Hoşeab. Joel [ /Yoel] Yoelc. Amos [ /Amos] Amosd. Obadiah [ /Ovadyah] Obadya (Ovadya)e. Jonah [ /Yonah] Yunusf. Micah [ /Mikhah] Mikag. Nahum [ /Nakhum] Nahumh. Habakkuk [ /Khavaquq] Habakkuki. Zephaniah [ /Tsphanyah] Tsefanya (Sefanya)j. Haggai [ /Khagai] Hagayk. Zechariah [ /Zkharyah] Zekeriyal. Malachi [ /Malakhi] Malaki
• 3. KetuvimDas „Sifrei Emet,“ „Bücher der Wahrheit“:14. Psalms [ /Thilim] Mezmurlar (Zebur)15. Sprichwörter [ /Mishlei] Süleyman’ın Özdeyişleri16. Job [ /Iyov] EyüpDie „fünf Megilot“ oder „fünf Rollen“:17. Lied von Lieden [ /Shir Hashirim] Ezgiler Ezgisi18. Ruth [ /Furche] Rut19. Wehklagen [ /Eikhah] Yeremya’nın Mersiyeleri (Ağıtlar)20. Ecclesiastes [ /Qohelet] Vaiz21. Esther [ /Est (h) äh] EsterDer Rest der „Schreiben“:22. Daniel [ /Daniel] Daniel23. Ezra-Nehemiah [ /Ezra wuNekhemya] Ezra (Üzeyir)-Nehemya24. Chroniken (I U. II) [ /Divrey Hayamim] Tarihler
• Şifahi gelenekten yazılı geleneğe Rivayet silsilesi/Şifahi aktarım İsa Havariler İncil Yazarları 27-30 30-70 65-100 Şifahi aktarım Yazılı aktarım
• Tarihî Kitaplar: (5)İnciller: (4) Matta Markos Luka YuhannaHavarilerin İşleriTalimî Kitaplar: (22) Paulus’un Mektupları (13) Diğer Mektuplar (8) Apokalips (Yuhanna’nın Vahyi)
• Tarihî Kitaplar: İnciller Havarilerin (Resullerin) İşleriTalimî Kitaplar:Paulus’un Mektupları:Romalılara, Korintliler 1, Korintlilere 2, Galatyalılara,Efeslilere, Filipililere, Koleselilere, Selaneklilere 1, Selaniklilere2, Timoteus’a 1, Timoteus’a 2, Titus’a, Filemun’aDiğer Mektuplar:İbranilere, Yakup, Petrus 1, Petrus 2, Yuhanna 1, Yuhanna 2,Yuhanna 3, YahudaApokalips (Yuhanna’nın Vahyi)
• İncillerin kanonizasyonu Yeni Ahid in kilisece tespiti (kanonizasyonu) uzun bir süreyi kapsamaktadır. Yeni Ahid külliyati ile ilgili ilk liste (Kanon) çalışmasını M.S. 150 lerde Marcion yapmıştır. 3. yüzyılın başlarına doğru Yeni Ahid e dair liste oluşmaya başlamıştı. Bu arada tartışmalar sürüp gitmekteydi. 4. yüzyılın başlarında Hıristiyanların ellerinde yüzlerce Kutsal Metin bulunmaktaydı. Gerçekleştirilen Konsiller sonucu bu metinlerin çoğu apokrif olarak görüldü.
• Dört İncil Kilise dört İncil sıralamasını şöyle yapar: Matta, Markos, Luka, Yuhanna. Dört İncil’in bu yazarlara izafe edilmesi daha sonraki dönemlerde olmuştur. Bu yazarlara 4. asırdan itibaren ‘Evangelist’ (İncil yazarı) denilmiştir. Hıristiyan geleneği Matta ve Yuhanna’yı havarilerden, Markos ve Luka’yı ise havari öğrencisi sayar. Metinlerin kaleme alınış tarihlerinde bir ittifak sözkonusu değildir. M.S. 65 ile 105 arasında değişen tarihler sözkonusudur.
• İki Kaynak TeorisiMarkos Q İnciliMatta Luka
• Dört Kaynak Teorisi M Markos Q L Matta’nın özel Luka’nın özel kaynağı kaynağı Matta Luka
• İsa’ (a.s.) nın mesajı neydi?Nasıralı İsa dönemi Yahudi Fırkaları Sadukiler Ferisiler Esseniler ZelotlarGöğün melekûtu/Allah’ın melekûtu (İlahi hakimiyet)En önemli buyruk: Tevhid
• Allah Rasulü Meryemoğlu İsa’dantanrılaştırılan, mitleştirilen İsa’yaİsa nın tanrılaştırılmasıQur an da kullanılan "Ruh" ve "Kelime" ninanlamlarıİsa nın çarmıha gerilme olayıTeslis inancı
• Pavlus: Hıristiyanlığın kurucusuPavlusçu düşüncenin mahiyeti ve zaferiPavlus’un hayatı ve yetiştiği çevrePavlus’un teolojisiPavlus’ Tanrı anlayışıPavlus’un İsa anlayışıSiyasi düşüncesi ve otorite anlayışıPavlus un mektupları
• Qur’an öncesi HırisitiyanlıkTeslis akidesi üzerine yapılan tartışmalar ve erken dönemHıristiyan tevhidçileriPavlusçu öğretinin karşıtları ve teslis tartışmaları: İsa’nınuluhiyyetinin İnkarıİsa’nın yaratılmışlığını savunarak Kiliseyi uzun yıllaruğraştıran adam: AriusKonsiller ve Doğu Kiliseleri (İlk 6 yüzyıl)
• İlk dönem KonsilleriQur’an Öncesi Konsiller ve Tartışılan Konularİznik Konsili (325)1. İstanbul Konsili (381)Efes Konsili (431)Kadıköy Konsili (451)2. İstanbul Konsili (553)
• Eski Doğu KiliseleriMonofizit KiliselerHabeş (Etiyopya) KilisesiKıpti (Mısır) KilisesiErmeni (Arakelagan/Apostolik) KilisesiSüryani Kadim KilisesiNasturi Kiliseler
• Qur’an sonrası Hıristiyanlık (OrtaçağdaHıristiyanlık)Qur’an sonrası Reform öncesi dönemi Konsilleriİkon tartışmaları/çatışmalarıDoğu-Batı Kiliselerinin ayrılması (Schisma)Ortaçağda toplumsal-siyasî durumEngizisyonHaçlı Seferleri
• Reform öncesi dönem, Luther reformunu hazırlayansebeplerReform öncesi döneme genel bir bakışLuther öncesi Reform düşünürleri: John Wyclif ve Jan HusJohn WyclifJan HusKutsal Kitab’ın ulus dillere çevirisiLuther reformuna ortam hazırlayan diğer hareket ve kişilerDönemin düşünce hayatına kısa bakışMartin Luther ve Reformasyon
• Allah Rasulü Meryemoğlu İsa’dan tanrılaştırılan, mitleştirilen İsa’yaAllah İsa yı Tevrat ı destekleyici olarak kendilerini Musa nındinine nisbet edenlere göndermesine ra­ğmen onların çoğu,ölüleri bile dirilten bu ruhla hayat bulmadılar. Toplumu ıslahaçalışan Allah Rasulü İsa çok sert tepkilerle karşılaştı. Muarızlarıonu hep karalamaya ve zor duruma düşürmeye çalıştılar.İsa yı asamayanlar O nun dinini çarmıha germenin yolunuaradılar. Muvahhid öğrenci Barnabas ın onurlu mücadelesinerağmen dönme Pavlus başarılı oldu ve İsa nın Tanrılığı teziniher yerde savundu.
• Uzun yıllar onun kılıcı altında can veren mü minler bundansonra onun kalemi ile zehirlenmek istendi.Onlarca mektup yazdı Pavlus ve bunların Allah ınkontrolü ile yazılan kutsal metinler olduğunu söyledi.İsa insanların günahları yüzünden çarmıha gerilmişti..Pavlus İsa nın tanrılığı fikrinin tohumunu attı.Hıristiyanlığın en büyük ilahiyatçısı (teolog) diyenitelendirilen Pavlus, bugünkü Hıristiyanlığın kurucusu olarakgörülmektedir.
• Günümüz Kitab-ı Mukaddes bilginlerinin geneline görebugünkü Hıristiyanlik İsa nın getirdiği prensiplerden çok,Pavlus un yorumlarıdır.Pavlus un telkinleri Tanrı yı değil, İsa Mesih i merkezalmıştır.Nitekim Pavlus un İsa nın doğumu, hayatı ve faaliyetleriyleilgilenmediği yazmış olduğu mektuplarda görülmektedir.Pavlusçu inancın odak noktası İsa nın haça gerilmesi vetekrar dirilmesidir.
• Teslis inancı Dinin temelini, özünü teşkil eden bir mesele hakkında isa nın bir şeyler söylememesi doğrusu garipsenecek bir durumdur. Teslis (Trinity, Dreienigkeit) Hıristiyanlık inancı içerisinde Baba, oğul ve Ruhu l-Kudüs olmak üzere meydana gelmiş üçlü bir Tanrı inancıdır. Yani üç kişili, uknumlu tek Tanrı.. Hıristiyanlar üçlü birlikten(=Teslis) bahsederken, Tanrının tek olduğunu kasdettiklerini söylerler.
• Teslis terimini Hıristiyan tarihinde, 2. asrın sonlarına doğru,ilk kez kullanan Antakyalı Theophilus olmuştur. TeslisinHıristiyan akidesine girmesi ise hayli sonraları olmuştur.Teslisin Hıristiyanlığa girmesinde helenistik dünyanın etkisibüyüktür. Nitekim eski Yunan daki Zeus-Hera-Apollo üçlüsüdikkati çekmek-tedir.Teslis inancı 4. yüzyıldaki konsillerde tesbit edilmiştir. Teslisinancının bir esasa bağlanmaya çalışılması Hıristiyanmezhepleri arasında bir takım görüş ayrılıkla­rına yol açmıştır.Uluhiyyeti Teslis ile tanıtmak gerekseydi bunu İsa nın bizzatkendisi yapması gerekir, sonrakilere bırakmaması gerekirdi.
• Pavlus’un Teolojisi İsanın teolojisi a Teosentrik (Tanrı merkezli) Pavlusun teolojisi a Kristosentrik (Mesih merkezli) İsanın yaptığı çağrının özünde, insanları Tanrıya iman edip, kötülükten uzak durmak suretiyle Tanrının egemenliğine girmeye davet bulunur. Pavlusun öğretilerinin temelini ise “Mesih” kavramı teşkil eder. İsanın yaşamına dair ayrıntılar yerine ölümü ve dirilişi üzerinde yoğunlaştı (bu durumun İsanın işlerinden, yaptıklarından haberdar olmayışından kaynaklandığı, bu nedenle bu kısma değinmediği iddiası sözkonusudur)
• Pavlus’çu düşüncesinin ağırlık merkezini oluşturan hususTanrı’nın insanları inayeti ile kurtardığıdır. Kişi yaptığı iyiişler sayesinde değil, Tanrı’nın karşılıksız inayeti sayesindekurtuluşa kavuştuğunu vurgular.Pavlusçu inanışın vermek istediği mesaj İnsanları kurtaracakolanın tanrı inayeti olduğu, Yahudi Şeriatine (Töre, Yasa)bağlılık olmadığıdır.Kurtuluş Tanrının karşılıksız lutfu iledir, insan gücü ile eldeedilmez. Ve İsa’yı ölülerden dirilten Tanrı’ya iman ise, kurtarmasağlayan inayetin önde gelen başlıca gereğidir
• İnsan Kutsal Yasa ile değil İsa Mesih’e olan imanla kurtulur.Tarihsel İsa Pavlus tarafından İsa Mesih yapılınca ve insanlığıngünahına keffaret olarak çarmıhta öldürülünce; bunun sonucuolarak ona inanan kurtulmuş olacaktı.Tarihsel İsa hiç bir zaman Yasa’nın içeriğini ve geçerliliğinitartışma konusu yapmamışken, dağdaki vaazında önemiyetinivurgulamışken Pavlus tam tersine Yasa’nın önemsizliğinibelirtmeye çalışıyor.Pavlus’a göre Yasa ile insan kurtulacaksa kurtarıcı (Mesih) İsahaçta boş yere ölmüş olmayacak mıydı?
• Pavlus İsa’nın insanların kurtuluşu için feda edildiğinidüşünmektedir. Pavlus’a göre İsa çarmıhta boşuna canvermiştir.O insanların aslî günahı için bir kurban gibi kanı akıtılarakhaçta insanlığın esenliği için ölmüştür.“Tanrı, Mesihi, kanıyla günahları bağışlatan ve imanlabenimsenen kurban olarak sundu. Böylece adaletini gösterdi.Çünkü sabrederek, daha önce işlenmiş günahları cezasız bıraktı.Bunu, adil kalmak ve İsaya iman edeni aklamak için şimdikizamanda kendi adaletini göstermek amacıyla yaptı.“ (Rom3:25-26)
• Qur’an Öncesi Hıristiyanlık Teslis akidesi üzerine yapılan tartışmalar ve erken dönem Hıristiyan Tevhidçileri Yapılan tartışmalar teslis’in uknumlarından biri olan Oğul üzerinedir. Tartışılan İsa’nın (Oğul) nasûtiliği (insani yanı) ve lahûtiliği (ilahi yanı) mevzusudur. Pavlusçu öğreti İsa’nın gerçek bir Tanrı olduğunu savunur. Hıristiyanlık içerisinde tevhidçiler diye adlandırabileceğimiz kişiler ise Oğul’un ilahlığını tartışma konusu yapmışlardır. Buradaki tartışmalar çok çeşitlidir. Oğul’un insaniliğini önplana çıkartanların yanında onu yarı bir ilah konumunda görenlerde vardır.
• Pavluscu anlayışın karşısına Yahudi-Hıristiyanlar olarakbilinen Ebionitler cemaatı (varlıklarını 7. yüzyıla kadar devamettirmişlerdir) dikildi.Onlar İsa’nın yalnızca bir peygamber olduğuna inanıyorlardı. Bucemaatın reisi İsa’nın üvey kardeşi Yakub idi. (Mar 6:3). İsa’nınmesajını sürdürmeye çalıştı. Pavlus ve düşüncelerine karşı aktifbir mücadele yürüttü.İsa’nın Yaratılmışlığını Savunarak Pavluscu Kiliseyi Uzun YıllarUğraştıran Adam: AriusDostuna yazdığı mektupda şöyle der "Bize Allah’ın birbaşlangıcı olmadığı, ama İsa’nın bir başlangıcı olduğunusöylediğimizden dolayı zulmediyorlar."
• Teslis terimini Hıristiyan tarihinde, 2. asrın sonlarına doğru,ilk kez kullanan Antakyalı Theophilus olmuştur. TeslisinHıristiyan akidesine girmesi ise hayli sonraları olmuştur.Teslisin Hıristiyanlığa girmesinde helenistik dünyanın etkisibüyüktür. Nitekim eski Yunan daki Zeus-Hera-Apollo üçlüsüdikkati çekmek-tedir.Teslis inancı 4. yüzyıldaki konsillerde tesbit edilmiştir. Teslisinancının bir esasa bağlanmaya çalışılması Hıristiyanmezhepleri arasında bir takım görüş ayrılıklarına yol açmıştır.Uluhiyyeti Teslis ile tanıtmak gerekseydi bunu İsa nın bizzatkendisi yapardı, sonrakilere bırakmazdı.