IRAK İSLAM ŞAM DEVLETİ..
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| İslam DevletiIrak ve Şam İslam Devleti | |
|---|---|
| الدولة الاسلامية في العراق والشام (Arapça) ad-Dawla al-Islāmiyya fi al-'Iraq wa-sh-Sham | |
 İslâm Devleti bayrağı | |
| Aktif | 2003-günümüz |
| İdeoloji | Selefiyye Selefi cihat Anti-Şiilik Pan-İslâmizm Vahhabilik |
| Liderler | Ebu Bekir Bağdâdî (2010–günümüz) Ebu Eyüp Masrî (2006–2010) Ebu Ömer Bağdâdî (2006–2010) Ebu Musab Zerkāvî (2003–2006) |
| Merkezleri | Bakuba (Irak) Rakka (Suriye) |
| Operasyon sahası |
 |
| Kuvveti | 10.000'den fazla[1] |
| Bölümleri |  El Kaide (2003'ten beri) |
| Kökeni |  Cemaat el-Tevhid vel-Cihad Irak El Kaidesi Mücahidîn Şûrâ Konseyi |
| Müttefikler | Ensar el İslâm Cemaat Ensar el Sunna |
| Rakipler |  Suriye Silahlı Kuvvetleri Suriye Ulusal Savunma Güçleri Irak Silahlı Kuvvetleri Çok Uluslu Güç - IrakIrak Uyanış Konseyi Şia milisleri  Türk Silahlı Kuvvetleri (sınır çatışmaları)Hizbullah  Suriye Devrimciler Cephesi Mücahidîn Ordusu Özgür Suriye Ordusu |
| Savaşlar(ı) | Irak Savaşı Irak direnişi Suriye İç Savaşı 2014 Kuzey Irak Taarruzu |
Irak ve Şam İslâm Devleti ya da Irak ve Levant İslâm Devleti, kısaca ILİD ya da IŞİD (Arapça الدولة الاسلامية في العراق والشام (ad-davlat-ul-isla:miyya fi-l-ʕira:q waʃ-ʃa:m)), Irak ve Suriye'de aktif isyancı bir grup. IŞİD, aynı zamanda, Dünya'nın en zengin terör grupları arasında sayılmaktadır.[2][3] Irak Savaşı'nın ilk yıllarında kurulan ve 2004 yılında El Kaide'ye bağlılığını ilan eden grup bir süre sonra Irak El-Kaidesi adını aldı. Grup genelde Sünnî topluluklar olmak üzere Mücahidîn Şûra Konseyi, el-Kaide, Jaysh el-Fatiheen, Jund el-Sahaba, Katbiyan Ansar el-Tevhid vel Sunnah, Jeish el-Taiifa el-Mansoura gibi farklı isyancı gruplardan oluşur ve onların desteğini alır. Irak ve Levant'te Sünnî nüfusun yoğun olduğu bölgelerde halifeliği kurma hedefi vardır. Şubat 2014'te, sekiz aylık uzun bir güç mücadelesinden sonra, el-Kaide IŞİD ile bütün bağlarını kestiğini duyurdu.
Irak Savaşı'nın yoğun olarak yaşandığı dönemlerde Irak'ın Anbar, Nineve, Diyala, Babil, Kerkük ve Selahaddin illerinde çok büyük etkinlik gösterdi. Bakuba'yı başkent ilan etti. Halen devam eden Suriye İç Savaşı'nda Suriye'nin İdlip, Rakka ve Halepbölgelerinde varlık göstermektedir.
IŞİD, binlerce sivil Iraklı, Irak hükümet üyeleri ve onların uluslararası müttefiklerinin ölümlerinden sorumlu tutulmaktadır. Irak Savaşı'nın son evrelerine doğru grup gerilemeye başladıysa da, ABD'nin Irak'tan çekilmesiyle 2012'de gücünü tekrar yenilediği ve üye sayısını iki katından fazla arttırdığı öne sürülür.
2013 yılında El-Cezire'ye sızdırılan bir mektup ve ses kaydıyla El-Kaide lideri Aymen el Zevâhiri, bu grubun Suriye kanadını tasfiye ettiğini açıkladıysa da IŞİD emiri Ebu Bekir Bağdâdî, bu tasfiye kararını reddetiğini ve grubun Suriye'deki operasyonlarına devam edeceğini açıkladı. Nisan 2013 ile birlikte IŞİD, Suriye'nin kuzeyinde hızlı bir şekilde askerî güç kazanmaya başladı. Suriye'nin kuzeyindeki en güçlü gruplardan biri oldu. Grup Suriye'de etkin olduğu bölgelerde şeriat kanunlarını icraya başladı ve rakip gördükleri askerleri, yabancı gazetecileri, yardım kuruluşlarına üye insanları sürgüne gönderdiler veya hapsettiler.
Türk istihbarat birimlerinin son değerlendirme raporlarına göre, şu an IŞİD'in içinde 600-700 Türk olduğu tahmin edilmektedir.[4] Muhafazakar nüfusun yoğun olduğu Bağcılar'da açılan bir mağazada IŞİD bayrağının bulunduğu tişörtler "Peygamber Efendimizin mührü" adıyla satılmaktadır.[5]
Konu başlıkları
[gizle]İsim ve isim değişiklikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Grup kuruluşundan itibaren pek çok kez ismini değiştirdi. İlk kurulduğu yıllarda ismi "Cemaat el-Tevhid vel-Cihad" idi. Ekim 2004'te "Tanzim Kāidāt el-Cihād fî Bilâd el-Rafidayn" ya da daha çok bilinen "Irak el-Kaidesi" adını aldı. Ocak 2006'da birkaç küçük grupla birleşerek "Mücahidîn Şûrâ Konseyi" adını, Ekim 2006'da da "Irak İslâm Devleti" adını aldı. Nisan 2013'ten beri "Irak ve Şam İslâm Devleti" adını kullanmaktadır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Cema'at el-Tevhid vel-Cihad Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Köken[değiştir | kaynağı değiştir]
Cema'at el-Tevhid vel-Cihad (Ar. جَمَعَةُ التَّوْحِيدْ وَالْجِحَادُ (d͡ʒamaʕat ut-tauħi:d wal-d͡ʒiħa:d)) Ebu Musab Zerkāvî tarafından kuruldu. Yerli ve yabancı İslâmcılardan oluşuyordu. Ürdünlü bir selefî olan Zerkāvî, Sovyet-Afgan Savaşı'na katılmak için Afganistan'a seyahat etmiş, fakat Sovyetlerin askerlerini çekmesiyle o da ülkesine geri dönmüştü. Daha sonra tekrar Afganistan'a geri dönen Zerkāvî, Herat yakınlarında İslâmî militan bir kamp kurarak eğitim vermeye başladı. Başlangıçta gerçek anlamda Müslüman olmadığını düşündüğüÜrdün Krallığı'nı yıkma amaçlı çıktığı yolda başka ülkelere de yayılan bütün bir ağını bu düşünce ve ideal üzerine kurdu. İçinde bulunduğu şebekenin 1999 yılında milenyum saldırılarının da sorumlusu olduğu iddia edilmekte. 2002 yılında Ürdün'de öldürülen ABD'li bir diplomatın da sorumluluğunu örgütü üstlendi.
ABD'nin Afganistan'ı işgaliyle Zerkāvî Irak'a gitti. Burada yara aldığı ayağı için tıbbi destek aldı. Irak'ın kuzeydoğusunda etkin Kürt İslâmcı militan bir grup olan Ansar al-İslâm ile geniş bir ilişki ağı kurdu. Ansar örgütünün Irak istihbaratı ile birlikte çalıştığı, Saddam Hüseyin'in bu grubu Kürdistan'ın bağımsızlığı için savaşan seküler Kürt gruplara karşı kullandığı da iddia edilir. Ocak 2003'te Ansar'ın kurucusu Molla Krekar Saddam Hüseyin rejimiyle herhangi bir bağlantıları olmadığını açıkladı. İstihbarat birimlerinin raporlarına göre Zerkāvî ve Saddam arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı, Saddam'ın Ansar grubunu rejime bir tehdit olarak gördüğü ve bu yüzden örgüt içine istihbaratın sızmış olabileceği öne sürüldü. ABD senatosunun 2006 yılında hazırladığı Irak raporunda "savaş sonrası edinilen bilgiye göre Saddam Hüseyin Zerkāvî'yi yakalamaya çalıştı, fakat bunda başarısız oldu" denildi.
ABD'nin Irak'ı işgalinden sonra Cema'at el-Tevhid vel-Cihad al-Ansar ve diğer yabancı örgüt üyelerini de içine katarak ağın daha da genişletti ve Irak işgaline katılan güçlere karşı mücadeleye girişti. Irak'a savaşmak için giden pek çok savaşçı bir şekilde Zerkāvî grubunun içinde kendini buldu. Mayıs 2004'te Cema'at el-Tevhid vel-Cihad bir başka aşırı İslâmist militan grup olan Salafiah al-Mujahidiah ile birleşti.
Hedef ve taktikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Cema'at el-Tevhid vel-Cihad grubunun amacı Irak'taki koalisyon güçlerinin geri çekilmesini sağlamak, Irak hükumetini düşürmek, işgal kuvvetleriyle birlikte çalışanları öldürmek, Şia nüfusu marjinalize edip askerî gücünü kırmak ve tamamen şeriat kanunlarıyla yönetilen bir İslâm devleti kurmak.
Cema'at el-Tevhid vel-Cihad'ı Irak'taki diğer isyancı gruplardan ayıran en önemli özellik taktikleriydi. ABD ve koalisyon güçlerine karşı alışılagelmiş silahlarla ve gerilla taktikleriyle saldırmak yerine daha çok bomba yüklü araçlar kullanılarak gerçekleştirilen intihar bombası eylemlerini yaptılar.
Grubun ruhânî önder kabul ettiği ve genel başkan yardımcılığı da yapmış olan Filistinli imam Ebu Enes el-Şâmî taktiklerinin ve yöntemlerinin Kur'an ve sünnet kaynaklı olduğunu yine bu kaynaklardan verdiği örneklerle açıklamıştır. İslâm peygamberi Muhammed'in "Her kim Allah yolunda bir Gayrimüslimi öldürürse Allah ona Cehennem'i yasak eder" sözünü ve Enfâl Suresi 12. ayette geçen "O anda Rabbin meleklere şu vahyi veriyordu: Ben sizinle beraberim. Haydi imanı sağlamlaştırın! Kâfirlerin yüreklerine dehşet bırakacağım, hemen boyunlarının üstüne vurun, vurun onların parmaklarına!”[6] benzeri vahiyleri temel prensiplerden biri edindi.
Tanzim Kaidat el-Cihad fi Bilâd el-Rafidayn dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
(İki Nehir Topraklarında Cihad Organizasyonunun Tanzim ve Kaidesi)
Hedef ve şemsiye organizasyonları[değiştir | kaynağı değiştir]
Temmuz 2005'te Ebu Musab Zerkāvî, Aymen el Zevâhirî'ye yazdığı mektupta Irak Savaşı'nı genişletmek için ABD'nin Irak'tan çıkarılması, halifeliğin kurulması, çatışmaların Irak'ın seküler bölgelerine yayılması ve Arap-İsrail çatışmasında etkin rol alınmasını da kapsayan dört aşamalı bir plândan bahseder. Irak'ın dışındaki bağlantılı gruplar da bu planın uygulanmasında rol aldı, örneğin 2005'te Mısır'da meydana gelen ve çoğu turist olan 88 kişinin öldüğü patlama gibi.
Ocak 2006'da Irak el-Kaidesi Irak'ta savaşmakta olan Sünnî grupları bir çatı altında toplamak için Mücahidîn Şûrâ Konseyi adı altında şemsiye bir organizasyon kurdu. Sivillere karşı acımasız şiddet uygulamalarından ve radikal İslâmî doktrinlerinden dolayı Iraklı Sünnî milliyetçilerin ve seküler grupların bu şemsiye organizasyona katılımı zayıf kaldı. Bu sebeplerden ötürü bu çaba başarısızlıkla sonuçlandı.
Irak el-Kaidesi saldırılarını ve eylemlerini Ekim 2006'ya kadar Mücahidîn Şûrâ Konseyi'ne atfetti. Ebu Eyüp el Masrî'nin Irak İslâm Devleti'ni ilan etmesiyle bu son bulmuş oldu. Bu tarihten itibaren örgüt eylemlerini Irak İslâm Devleti'ne atfetmeye başladı. Amerikan istihbaratına göre Irak İslâm Devleti'nin ülkeyi Sünnî bir halife devletine dönüştürme hedefi vardır.
Gücü ve eylemleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Örgütün gücü tam olarak bilinmemekle birlikte binlerce savaşçıya sahip olduğu tahmin edilmekte. 2006'da ABD istihbaratının hazırladığı raporda Irak El Kaidesi'nin kurucu ve üst düzey üye sayısının 1000'den fazla olduğu belirtildi. Grubunun intihar saldırılarından dolayı çok sayıda üyesini kaybettiği bildirildi fakat bunun grubun gücü üzerinde çok az etkisi olduğu belirtildi. ABD'nin Irak'tan çekilmesiyle örgütün üye sayısı ikiye katlanarak 1000'den 2500'e çıktı.
El Kaide'nin Irak'ta yükselişi ve gerilemesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Terörizme mezhep kavgasının katılması[değiştir | kaynağı değiştir]
Irak dışındaki operasyon ve eylemleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Diğer gruplarla çatışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Dönüşümü[değiştir | kaynağı değiştir]
2003-2006[değiştir | kaynağı değiştir]
Grup 2003 yılında Ebu Musab Zerkāvî tarafından ABD'nin Irak'ı işgaline bir tepki olarak kuruldu ve daha sonra 17 Ekim 2004'te el-Kaide'ye bağlılığını ilan etti. Irak'ın dışından gelen yabancı savaşçılar örgüt ağının genişlemesinde büyük rol oynadı.
Grup Irak hükumetinin ve onun yabancı destekçilerinin ana hedefi haline geldi ve 2004 ile 2010 yılları arasında bu gruplar arasında gerçekleşen çatışmalarda 6000'e yakın insan öldü.
IŞİD sivil halka karşı yapılan saldırıların tamamen kabul edilebilir bir strateji olduğuna dair inançlarını açıkça dile getirdi ve 2004'ten bu yana binlerce sivilin ölümüne sebep oldu. Eylül 2005'te örgüt lideri Ebu Musab Zerkāvî Şia Müslümanlarına karşı savaş ilan etti ve bu tarihten itibaren örgütün Şia yoğunluklara bölgelere saldırıları arttı.
2007 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
2006-2007 Mayıs'ı arasında örgüt Bağdat yakınlarındaki Dora'nın kontrolünü ele geçirdi. Pek çok Hıristiyan aile cizye ödememek için bölgeyi terk etmek zorunda kaldı. ABD'nin de yoğun çabalarıyla Ekim 2007'de örgüt Dora'dan çıkarıldı ve Süryânî kiliseleri yeniden açıldı. Sadece 2007 yılında örgüt yaklaşık 2000 sivil öldürerek Irak'ta büyük bir katliam gerçekleştirdi.
9 Mart 2007'de Irak içişleri Bakanı örgüt lideri Ebu Ömer el-Bağdâdî'nin Bağdat'ta yakalandığını açıkladı fakat sonrasında yakalanan kişinin o olmadığı söylendi.
19 Nisan 2007'de örgüt bölgesel yönetim kurduğunu ve ilk İslâmî yönetimin temellerinin atıldığını duyurdu. Kurulan emirliğin Ebu Ömer el-Bağdâdî ve 10 Bakanı tarafından yönetileceği ilan edildi.
Kurulan emirlikte görev alan isimler: Ebu Ömer el-Bağdâdî (Emir), Abu Abdullah al-Hussainî al-Quraishi al-Bağdâdî (Emir yardımcısı), Abu Abdul Rahman al-Falahî (Başbakan), Abu Ayyub al-Masrî (Savaş Bakanı), Abu Uthman al-Tamîmî (Şeriat kanunları), Abu Bakr al-Jabourî (Halkla İlişkiler), Abu Abdul Jabar al-Janabî (Millî Güvenlik bakanı), Abu Muhammad al-Mashadani (Bilgi dairesi), Abu Abdul Qadir al-Eissâwî (Şehit ve mahkûmlardan sorumlu bakan), Abu Ahmed al-Janabî (Petrol bakanı), Mustafa al-A'arajî (Tarım ve balıkçılık bakanı), Abu Abdullah al-Zabadî (Sağlık bakanı), Mohammed Khalil al-Badrîa (Eğitim bakanı) şeklinde oldu.
3 Mayıs'ta Irak hükumet kaynakları Ebu Ömer el-Bağdâdî ve Ebu Ayyub el-Masrî'nin öldürüldüğünü açıkladı, fakat herhangi bir kanıt ortaya konmadı. Örgüt, bunun üzerine yayınladığı bir açıklamayla bu haberi yalanladı. Daha sonra Taji yakınlarında Irak devlet güçleri ile örgüt arasında çatışma yaşandığı ve örgütün halkla ilişkiler bakanı al-Jabourî'nin öldürüldüğü ortaya çıktı.
Örgüt 12 Mayıs'ta Babil yakınlarında bir Iraklı asker ve dört ABD'li askerin ölümüyle sonuçlanan, üç ABD'li askerin de canlı ele geçirildiği saldırıyı üstlendi. Askerlerden biri 11 gün sonra Fırat nehri yakınlarında ölü bulundu. Diğer iki ABD askerininse örgüt tarafından yayınlanan bir videoda infaz edildiği görüntüleri ortaya çıktı. ABD bu askerleri bulmak için 4000'den fazla asker ile arama yapmıştı. Askerlerin cesetleri bir yıl sonra bulundu.
ABD el-Kaide'yi Irak'tan silmek için 18 Haziran'da örgütün başkenti Bakuba'da bir operasyon başlattı.
25 Haziran'da örgüt, Bağdat'ta Mansur otelinde al-Anbar örgüt liderleriyle bir araya gelen resmî yetkililere karşı bir intihar saldırısı gerçekleştirdi. Saldırıda altısı Sünnî şeyhi olmak üzere 13 kişi öldü. Örgüt, saldırıyı Iraklı bir asker tarafından tecavüz edilen Sünnî bir kadının intikamını almak için gerçekleştirdiğini açıkladı.
Temmuz ayında Ebu Ömer el-Bağdâdî, yayınladığı ses kaydıyla İran'a ültimatom verdi. Ses kaydında "İran'a ve onun yöneticilerine Irak Şia hükümetine destek olmayı bırakmaları için iki ay süre veriyoruz" dendi. Ayrıca Arap ülkelerini İran'la iş yapmamaları konusunda uyardı.
İran'ın anti-Sünnî gözüken Irak Hükümeti'ni desteklediği, hatta Sünnî örgütlerle çarpışan Şia grupları eğittiği iddia edildi.
ABD'nin Bakuba'ya başlattığı operasyon neticesinde örgütün pek çok kadrosu başka bölgelere kaçmak zorunda kaldı.
2009 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
25 Ekim 2009'da Bağdat'ta gerçekleştirilen bombalı saldırıda 155 kişi öldü, 721 kişi yaralandı. 8 Aralık 2009'da yine Bağdat'ta gerçekleştirilen bombalı saldırıda 127 kişi öldü, 448 kişi yaralandı. Her iki saldırıyı da örgüt üstlendi.
2010 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
Örgüt 25 Ocak 2010'da Bağdat'ta meydana gelen ve 41 kişinin ölümüne sebep olan saldırıları ve 4 Nisan 2010'da yine Bağdat'ta meydana gelen ve 42 kişinin ölümü, 224 kişinin de yaralanmasına sebep olan saldırıları da üstlendi.
17 Haziran 2010'da Irak Merkez Bankası'na yapılan saldırıda 18 kişi öldü, 55 kişi yaralandı. 31 Ekim 2010'da Bağdat kilise saldırısını da grup üstlendi.
2012 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
23 Temmuz 2012'de Irak'ın farklı bölgelerinde yaklaşık 32 saldırı gerçekleşti ve neticesinde 116 kişi öldü, 299 kişi yaralandı. IŞİD saldırıları üstlendi.
Mısır protestolarına destek[değiştir | kaynağı değiştir]
2011 Arap Baharı hareketiyle Mısır'da meydana gelen protestolara el-Kaide bağlantılı örgütler arasından ilk destek IŞİD'den geldi. Bir İnternet sitesinde yayınlanan mesajda protestoculara seslenen IŞİD; Mısır'da cihat marketi ve şehadet kapılarının açıldığını ve imkânı olan herkesin bu savaşa katılması gerektiği bildirildi. Ayrıca Mısırlıların sekülerizm, demokrasi ve milliyetçilik gibi cehalet yollarını reddetmeleri gerektiği mesajı iletildi.
Suriye'deki varlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Raporlarda IŞİD'in Suriye'de devam edegelen iç şavaşın yönünü Nisan 2013'ten itibaren değiştirdiği yazıldı. Örgüt, şeriat kanunlarını da tatbik ettiği Kuzey Suriye'de güçlü bir varlık göstermekte. Amnesty International'ın raporlarına göre örgütün gizli işkence merkezleri bu bölgelerde bulunuyor. Örgüt, güçlü olduğu bölgelerdeki Suriye halkını sigara içme, zina, örgüt kanunlarına karşı gelme veya düşman birliklerine mensup olma gibi suçlamalarla alıkoyuyor, hapsedip işkence ediyor ya da öldürüyor. Yine raporlara göre düzinelerce yabancı gazeteci ve gönüllüler esir tutuldu. Aralık 2013 itibariyle örgüt Atmeh, al-Bab, Azaz ve Jarablus sınır kentlerini kontrolü altında tutarak Türkiye'den Suriye'ye ve Suriye'den Türkiye'ye çıkışları sağlamaktadır.
Ayrıca Suriye'de savaşan bâzı diğer isyancı gruplar IŞİD'in karşısında yer aldı.
2013 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
Nisan 2013'de örgüt lideri Ebu Bekr el-Bağdâdî, yayınladığı bir ses kaydında El Nusra Cephesi'nin Irak İslâm Devleti tarafından kurulduğunu, finanse edildiğini ve desteklendiğini açıkladı. El-Bağdâdî bu iki grubun resmî olarak Irak ve Şam İslâm Devleti adı altında birleştiğini duyurdu. Bunun üzerine El Nusra Cephesi lideri Ebu Muhammad al-Jawlânî, böyle bir birleşmenin söz konusu olmadığını ve kendileriyle bu konunun istişare edilmediğini yaptığı açıklamayla duyurdu. Haziran 2013'te el-Kaide lideri Aymen el Zevâhirî, yazılı bir açıklamayla her iki lidere hitap ederek birleşmenin karşısında olduğunu ve iki grup arasındaki tansiyonu düşürmek ve sorunu çözmek için bir elçi tayin ettiğini duyurdu. Aynı ay içerisinde Ebu Bekr el-Bağdâdî, sesli bir mesaj yayınlayarak Zevâhirî'nin emrine karşı çıktığını ve birleşmenin gerçekleşeceğini ilan etti.
Gazeteci Sarah Birke göre El Nusra Cephesi ile Irak ve Şam İslâm Devleti örgütleri arasında çok büyük farklılıklar var. IŞİD, Beşar Esad güçleriyle savaşmak yerine daha çok kendi kontrolüne geçirdiği bölgelerde kendi kanunlarıyla bir devlet kurma eğiliminde. IŞİD, İslâmî bir devlet kurup şeriatı tatbik etme yolunda çok daha fazla acımasız yöntemler kullanmakta. El Nusra Cephesi ise çok fazla yabancı savaşçıya sahip olsa bile Suriyeli mülteciler tarafından gerçek Suriyeli bir örgüt olarak görülürken IŞİD, "yabancı işgalciler" olarak görülmektedir.
Temmuz 2013'te Özgür Suriye Ordusu komutanlarından Ebu Bassir El-Jeblâwî, IŞİD tarafından Lazkiye'de konvoyu durdurulup öldürüldü.
11 Mayıs 2013'te Hatay'ın Reyhanlı kentinde iki bomba yüklü araç patladı. Saldırıda 51 kişi öldü, 140 kişi yaralandı. Saldırı, Türkiye topraklarında gerçekleştirilmiş tarihinin en ölümcül terör saldırısıydı.
12 Mayıs 2013'te Suriye istihbaratıyla bağlantıları olduğu iddia edilen dokuz Türk vatandaşı gözaltına alındı. Tutuklananların Suriye rejimi destekli olduğu iddia edildi.
30 Eylül 2013'te bâzı İnternet sitelerinde yayınlanan açıklamalarda IŞİD, Reyhanlı'daki saldırıyı üstlendiğini ve ilerde de devam edeceğini duyurdu.
Temmuz 2013'te grup, Irak'taki Ebu Gureyb Hapishanesi'ne bir operasyon düzenleyerek burada yatmakta olan çok sayıda örgüt üyesi mahkûmu serbest bıraktı. Raporlara göre grubun üst düzey kadroları da dahil olmak üzere 500'den fazla mahkûm kaçtı. Grup, yaptığı açıklamada operasyonu üstlendi. Operasyonun bir yıl öncesinden Ebu Bekir Bağdâdî tarafından "Duvarları yıkmak" kod adıyla düzenlendiği ve planlandığı açıklandı.
Ağustos 2013'te örgüt, Halep'in kuzeyindeki Menagh Hava Üssü'ne saldırdı.
Eylül 2013'te Ahrar el Şam komutanı Ebu Übeyde el Binnişi, Malezya'lı İslâmi bir derneğe üye elemanların korunması olayına karıştığı için kaçırılıp öldürüldü. Örgüt üyelerinin Malezya bayrağı ile ABD bayrağını karıştırdığı açıklandı.
Eylül 2013'te örgüt, Halep'e bağlı A'zâz'ı Özgür Suriye Ordusu güçlerinden aldı. A'zâz'da görev yapan bir Alman doktoru kaçırmaya çalıştılar.
Ekim 2013'te Türk istihbaratının örgütün Türkiye'de büyük şehirlerde intihar saldırısı yapacağına dair edindiği bilgilerden dolayı yüksek alarmda olduğu rapor edildi.
Ekim 2013'te Suriye İnsan Hakları Örgütü, "IŞİD Kuzey Suriye'deki en güçlü gruptur ve size bunun dışından bir şey söyleyen yalan söylüyordur" şeklinde bir açıklama yaptı.
Aralık 2013'te Halep'in Maskana kasabasında IŞİD ve başka bir İslâmî örgüt olan Ahrar el Şam arasında çatışmaların yaşandığı rapor edildi.
2014 olayları[değiştir | kaynağı değiştir]
Ocak 2014'te Anbar'daki çatışmalarda örgüt Felluce'yi ve Ramâdî'nin bir kısmını kontrolü altında aldı. 3 Ocak 2014'te IŞİD Felluce'de bağımsız bir İslâm devleti ilan etti.
Halep'te ise İslâmi Cephe ve Özgür Suriye Ordusu, IŞİD'e karşı birlikte bir saldırı başlattı.
25 Ocak 2014'te IŞİD, Lübnan'da Şii Hizbullah'a karşı savaşmak üzere yeni bir milis kanat kurulduğunu açıkladı.
29 Ocak 2014'te Türk Ordusu'nun Suriye sınırına yakın bir yerdeki IŞİD konvoyunu vurduğu açıklandı.
18 Şubat 2014'te Irak Süleymanbeg'de polis merkezine düzenlenen IŞİD saldırısında üç kişi ölmüş, 11 kişi de yaralanmıştır.[7]
1 Mart 2014'te örgüt, hakim olduğu Türkiye sınırındaki A'zâz kasabasını Özgür Suriye Ordusu güçleriyle yapılan yoğun çatışmalar sonucunda terk etti.
17 Mart 2014'te Halep'in Sarin kasabasında YPG'yle çıkan çatışmalar sonucu bölgeyi kontrol altına aldı. Bölgede Süleyman Şah Türbesi de bulunuyor. Bu bölge Türk toprağı sayılıyor ve IŞİD, bir video yayınlayarak Türk Ordusu'na bölgeden çekilmesi için üç gün süre tanıdı. 20 Mart 2014'te Niğde'nin Ulukışla ilçesinde uygulama yapan güvenlik güçlerine ateş açılması sonucu ilk belirlemelere göre iki asker ve bir polis öldü, saldırıyı yapanların IŞİD üyesi olduğu bildirildi. Saldırganlar yakalandı.
27 Nisan 2014'te Irak ordusuna ait helikopterler, Suriye sınırları içindeki sekiz araçlık bir IŞİD konvoyuna saldırdı. Bu Irak ordusunun Körfez Savaşı'ndan sonraki ilk yurtdışı operasyonu oldu.
10 Haziran 2014'te IŞİD, Irak'ın ikinci büyük kenti Musul'da ve Musul'un başkenti olduğu Ninova vilayetinde kontrolü tamamen ele geçirdi.[8]
11 Haziran 2014'te IŞİD, Türkiye'nin Musul Başkonsolosluğu'nu ele geçirdi. Başkonsolos ile birlikte 49 kişinin alıkonduğu bildirildi.[9]
Musul’da IŞİD’in Başkonsolosluk ve elektrik santrali baskınlarında toplam 80 Türk vatandaşı rehin alındı. Türkiye, Birleşmiş Milletler ve NATO nezdinde girişimde bulunurken Güvenlik Zirvesi Çankaya Köşkü’nde toplandı.[10]
11 Haziran 2014'te Musul Valisi, IŞİD’in Musul’daki Merkez Bankası şubesini yağmaladığını doğruladı. Örgütün buradan 420 milyon dolar aldığı söyleniyor. IŞİD, kendisini âit twitterhesabından merkez bankası şubesindeki para ve altına el koyduğunu doğruladı. Bu, IŞİD’i Dünya'nın en zengin örgütlerinden biri haline getiriyor..[2] Bu, IŞİD’in artık uluslararası kamuoyu tarafından illegal kabul edilen örgütlerin hepsinden daha fazla paraya hükmettiği anlamına geliyor.[11]
Film[değiştir | kaynağı değiştir]
John F. Burns tarafından yazılmış "Uncovering Iraq's Horrors in Desert Graves"[12] başlıklı The New York Times makalesi ile ilgili 2014 filmi The Blue Man (Mavi Adam)[13], aynı zamanda 2003-2006 arasındaki Irak İslam Devleti tarafından Şii Müslümanların toplu katliamlarından bahsetmektedir.
Önemli üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Liderler
- Ebu Musab Zerkāvî (2006'da öldürüldü)
- Ebu Ayyub el-Masrî (2010'da öldürüldü)
- Ebu Abdullah el-Rashid Bağdâdî (2010'da öldürüldü)
- Ebu Ömer Bağdâdî
- Ebu Bekir Bağdâdî
- Diğer personel
- Abu Anas al-Shami (2004'te öldürüldü)
- Abu Azzam (2005'te öldürüldü)
- Abu Omar al-Kurdî (2005'te yakalandı)
- Abu Omar al-Shishânî
- Abdul Hadi al-Iraqî (2006'da yakalandı)
- Abu Yaqub al-Masrî (2007'de öldürüldü)
- Haitham al-Badrî (2007'de öldürüldü)
- Hamid Juma Faris Jouri al-Saeedî (2006'da yakalandı)
- Huthaifa al-Batâwî (2011'de öldürüldü)
- Khaled al-Mashhadanî (2007'de yakalandı)
- Mahir al-Zubaydî (2008'de öldürüldü)
- Mohamed Moumou (2008'de öldürüldü)
- Sheik Abd-Al-Rahman (2006'da öldürüldü)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ ROGGIO, BILL (2014-06-11). "ISIS takes control of Bayji, Tikrit in lightning southward advance [IŞİD, Bayji, Tikrit'i güneye doğru ilerlerken kontrolü altına alıyor]" (İngilizce) (HTML). The Long War Journal. 2014-06-11 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ a b "Iraq crisis: The rise of ISIS, the 'world's richest terror group' in 60 seconds". The Telegraph. 16 Haziran 2014.
- ^ "Dünyanın en zengin terör örgütü IŞİD" (Türkçe) (HTML). Milliyet Gazetesi. 2014-06-11. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ Kızılkaya, Fevzi (27 Haziran 2014). "Aileler IŞİD'e katılan çocuklarının peşinde". Hurriyet.com.tr.
- ^ Kızılkaya, Fevzi (24 Haziran 2014). "İstanbul'da IŞİD ürünleri satan mağaza açıldı". T24.com.tr.
- ^ "Kur'ân-ı Kerim » 8 / ENFÂL - 12" (Türkçe) (HTML). Kur'an Meâli.org. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ "IŞİD Selahaddin kentinde saldırdı" (Türkçe) (HTML). Aljazeera Turk. 2014-02-18. 2014-02-18 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ "IŞİD Musul'da kontrolü ele geçirdi" (Türkçe) (HTML). Hürriyet. 2014-06-10. 2014-06-10 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ "IŞİD Türk Konsolosluğu'na saldırıp çalışanları kaçırdı" (Türkçe) (HTML). Hürriyet. 2014-06-11. 2014-06-11 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ "Dünya: Musul’da 80 Türk rehine" (Türkçe) (HTML). Deutsche Welle. 2014-06-11. 2014-06-11 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
- ^ http://www.milliyet.com.tr/News/Article?ID=1895787
- ^ Burns, John F. (June 6, 2006). "Uncovering Iraq's Horrors in Desert Graves". The New York Times.
- ^ http://www.imdb.com/title/tt3261304/?ref_=fn_al_tt_1
