OSMANLI DEVLETİ'NİN DURAKLAMA DÖNEMİ DURAKLAMANIN SEBEPLERİ
A- İÇ NEDENLER
1)-Devlet idaresinin bozulması
2)-Askeri teşkilatın bozulması
3)-İlmiyenin(eğitimin) bozulması
4)-Maliyenin(Ekonomi) bozulması
5)-Toplum yapısının bozulması
B- DIŞ NEDENLER
1)-Devletin doğal sınırlarına ulaşması(Doğuda İran, Kuzeyde Rusya,Batıda Avusturya)
2)-Avrupada merkezi krallıkların kurulması(Topun kullanılması,Feodalitenin çözülmesi)
3)-Avrupada Rönesans ve Reform sonucu bilim ve tekniğin gelişmesi
4)-Avrupanın coğrafi keşiflerle zenginleşmesi(Altınve gümüş Avrupayı zenginleştirdi)
5)-Coğrafi keşifler sonucu Osmanlı ticaret gelirlerinin azalması,Avrupaki altının çoğalmasıyla Akçenin değer kaybetmesi
1)-DEVLET İDARESİNİN BOZULMASI(Merkez yönetiminin bozulması)
a)- Kanuni'den sonra gelen Osmanlı padişahları devlet yönetiminden uzaklaşmışlardı, seferlere katılmıyorlardı. Böylelikle sadrazamlar padişah adına devleti yönetmeye başladılar. Sokullu Mehmet Paşanın yeteneği ve Köprülü Sülalesi'nin başarıları padişahları gölgede bırakmıştı.
b)- Kanunlara uyulmamış,saray kadınları,ocak ağaları ve ulema devlet işlerine karışınca devlet yönetimi bozulmuştu.
c)- III. Mehmetten sonra şehzadelerin "Sancağa Çıkma" usulü kaldırılınca, Şehzadeler devlet yönetiminde tecrübe kazanmaktan yoksun kaldılar. (Şehzadeler sarayda Kafes Hayatı yaşadılar.)
d)- Osmanlı Veraset sisteminin etkisi
OSMANLI VERASET SİSTEMİDEKİ DEĞİŞMELER:
* Osman ve Orhan Beyler zamanında ülke hükümdar ailesinin ortak malı idi.
* I.Murat'tan itibaren ülke sadece padişah ve oğullarının sayıldı.
* Fatih Sultan Mehmet en güçü olanın tahta geçme anlayışını getirdi. (Kardeş katliyle amaç ülkenin birliğini sağlayarak bölünmesini önlemek ve en güçlü olanın başa geçmesini sağlamaktı).
* I. Ahmet(Duraklama Devri) döneminde yapılan değişiklikle Osmanlı Hanedanı içinde en yaşlı ve akıllı olanın (Ekber ve Erşed) padişah olması esası benimsendi.
2)-ASKERİ TEŞKİLATIN (SEYFİYENİN) BOZULMASI:
a)- Tımarların ( Dirlik topraklar) dağıtımındaki adaletsizlik Tımarlı ordusunun bozulmasına, Tımarlı sipahilerin sayısının azalmasına, buna karşılık devletin daha fazla maaşlı asker(kapıkulu) almasına sebep oldu.
Açıklama: Bu durum sadece ordunun bozulmasına değil, ekonomik, sosyal ve idari alanda bir çok problemin doğmasına sebeb olmuştur.
b)- III. Murat'tan itibaren devşirme kanununa aykırı olarak yeniçeri ocağına asker alınmaya başlanmış, maaşlı askerlerin artması devletin ulufe ve cülus bahsişlerini ödemede sıkıntı çekmesine ve kapıkulu ocaklarının bozulmasına yol açmıştır.
Açıklama: Yeniçeri teşkilatında "Ocak Devlet İçindir" ilkesi yerini "Devlet Ocak İçindir" ilkesine bırakmaya başlamıştır.
c)-Donanmanın başına denizcilikten anlamayan kişiler getirilmiş, donanma daha 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ihmal edilmeye başlanmıştır.
3)-İLMİYE(EĞİTİM) SINIFINDAKİ BOZULMALAR:
a)- İlmiye sınıfının bozulması, bu sınıfın denetimindeki adalet, eğitim ve belediye işlerinin de bozulmasına yol açmıştır. Kadılar rüşvetsiz iş yapmamaya başlamıştır.
b)- Medreselerde okutulan pozitif bilimlerin ihmal edilmesi bilim ve teknik alanında Avrupa'nın gerisinde kalınmasına sebep olmuştur.
c)- Rüşvet verenlerin, çocuk yaştaki kimselerin (beşik uleması) müderris olarak(profesör) atanması medreselerde verilen eğitimin kalitesinin düşmesine neden olmuştur.
Açıklama: 17.Yüzyıl bilgini Katip Çelebi medreselerdeki bu durumu eserlerinde acı bir dille anlatmaktadır.
4)- MALİYENİN(EKONOMİNİN) BOZULMASI:
a)- Osmanlı Devleti'nin en önemli gelir ve giderleri orduyla ilgiliydi. (Savaş ganimetleri, bağlı devletlerden alınan vergiler, ordu ve donanmanın maaş ve masrafları)Ordu ve donanmanın bozulması savaşların kaybedilmesine, ganimet elde edilmemesine, ordunun masraflarının daha da artmasına, bağlı devletlerin vergilerini vermemesine neden oldu.Kısaca gelirler azalırken,giderler arttı.
b)- Ulufe ve Cülus bahşişinin artması
Ulufe:Yeniçeri ve diğer kapıkulu askerine 3 ayda bir verilen maaş
Açıklama: Kapıkulu askerinin artması hazineden ödenen ulufe miktarının da artmasına sebep olmuştur.
Cülus: Tahta çıkmak demektir.Padişahlar tahta geçtiklerinde kaapıkulu aaskerlerine Cülus bahşişi dağıtırlardı.
Açıklama: Duraklama ve gerileme dönemlerinde sık sık padişah değişikliği Cülus bahşişinin de sık sık dağıtılmasına sebep olmuştur.
c)- Yeni ticaret yollarının bulunması(Ümit Burnu) ve kapitülasyonlar ticaret ve gümrük gelirlerinin azalmasına sebep oldu.
d)- Avrupalıların Osmanlı piyasasına sürdükleri altın ve gümüş Osmanlı parasının değer kaybına neden oldu.
5)- TOPLUM YAPISINDAKİ BOZULMALAR:
a)- Nüfusun artışı ile işşiz ve topraksız insanların ortaya çıkmıştır.
b)- Yönetim, ekonomi adaletteki bozulmalar Anadolu, Rumeli ve diğer eyaletlerde iç isyanların çıkmasına neden olmuştur.
c)- Osmanlı toplumunun değişik din, mezhep ve uluslardan oluşması nedeniyle bu unsurlar merkezi otoritenin bozulmasıyla dağılma eğilimi içine girmişlerdir
| 
