- MARİFETNÂME’DEN SEĞİRMELERİN ANLAMLARI
Başın ön tarafının seğirmesi : İyi bir devlet bulmaya işarettir.
Başın yan tarafının seğirmesi : Sağı ve solu hayırlı eyler.
Alnın seğirmesi : Sağda ise eğlence — Solda ise habere işarettir.
Kaşın seğirmesinden : Sağ ve sol her yer dostlukla dolar.
Kaşın ortası seğirirse : Sağı zevk — solu kederdir.
Dil seğirirse : sağı hüzün — solu coşkunluktur.
Gözün dışı seğirirse : Sağda kötüleme — Solda ziynettir.
Gözbebeğinin seğirmesi : sağ gözde olursa sıkıntı — solda sevinçtir.
Göz kuyruğunun seğirmesinde : sağ göz için sevinç — solda maldır.
Gözün altı seğirirse : Sağdaki iyiliğe — soldaki mevkiye alamettir.
Yanağın seğirmesi : sağda olursa hayır — solda olursa mala işarettir.
Burundaki seğirme : sağ tarafta kahır — sol taraftaki mevkiye alamettir.
Dudağın üst kısmındaki seğirme : Sağda olursa rızık — solda şenliktir.
Dudağın uç kısmının seğirmesi : Sağda zarar — solda esenliktir.
Dudak altının seğirmesi : Sağda ve solda daima güzellik alametidir.
Seğiren çene sağda eğlence — solda güzellik işaretidir.
Kulağın seğirmesi : Sağda ve solda güzel habere işarettir.
Boğazın seğirmesi : sağda mala — solda üzüntüye işarettir.
Arka omuzların seğirmesi : Sağda üzün — solda keder alametidir.
Kol pazularının seğirmesi : Sağda olursa rızık — solda olursa mala çıkar.
Bilek seğirirse : Sağda ve solda iyi habere işarettir.
Kolların seğirmesi : Sağda kötüleme — solda ayıptır.
Elin bilekleri seğirirse : Sağda mala — solda meşakkate delildir.
Elin sırtı seğirirse : Sağdaki üzüntüye soldaki şerefe alamettir.
Avucun seğirmesi her ikisinde de rızık ve mala işarettir.
Başparmak seğirmesi sağda yük — solda üzüntüdür.
Şahadet parmağı titreyip seğirirse : Sağ ve solda yeni sebeplere çıkar.
Ortak parmak seğirirse : Sağda olursa üzüntü — solda olursa neşedir.
Serçe parmak seğirirse : Sağda makam — solda gam işaretidir.
Yüzük parmağının seğirmesi : Sağda mal — solda hayır.
Göğüs seğirmesi : Sağda hüzün — solda sevinç olur.
Meme seğirmesi : Sağda makam — solda sevinç işarettir.
Karnın seğirmesi : Sağda kavuşma — solda neşedir.
Göbek seğirmesi : Sağda üzüntü — solda esenliktir.
Böğür seğirmesi : Sağda mevki — solda rızık alametidir.
Oyluğun seğirmesi : Sağda güzellik — solda oğul işarettir.
Kasık seğirmesi : Sağda olursa cima — solda yolculuktur.
Husyelerin seğirmesi : Sağda çocuk doğumuna — solda kedere işarettir.
Makatın seğirmesi : Sağda mal — solda yola işarettir.
Baldır seğirmesi : Sağda olursa eğlence — solda yolculuk işaretidir.
Diz seğirmesi : Sağda üzüntü — solda sevinç alametidir.
Diz altı seğirmesi : Sağda yola — solda kedere çıkar.
Bacak seğirmesinden : Sağda mal — solda mevki görünür.
Sırtın ortasının seğirmesi : Sağda yol — solda erzak işaretidir.
Karın arkasının seğirmesi : Sağda mal — solda ayrılık alametidir.
Topuğun seğirmesi : Sağda mal — solda yolculuk alametidir.
Ayak arkasının seğirmesi : sağda hüzün — solda esenliğe çıkar.
Elin kemiği seğirmesi : Sağda yolculuk — solda mal demektir.
Avuç seğirirse : Sağda yola — solda şeref kazanmaya delildir.
Başparmak seğirmesi : Sağda mal — solda murada çıkar.
İkinci parmak seğirmesi : Sağda ve solda iyi habere işarettir.
Ortak parmaklar seğirirse : Sağda ve solda çekişmeye sebep olur.
Yüzük parmağı seğirirse : Sağda çekişme — solda sevinç vardır.
Küçük parmak seğirirse : Sağda ve solda rızık ve mal demektir.
Eğer bir yerin seğirirse bak ve bu söylediklerimizi hatırla ve şüpheye düşmeden inan. Bir damar yerinden oynuyorsa onu hareket ettiren mutlaka ALLAHU Teâlâ’dır. Damarın sana vermek istediği işareti anla ve arkasından gelecek olanı bekle.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri (Kuddise sirruhu)
Erzurumlu İbrahim Hakkı ve Marifetnamesi
İbrahim Hakkının gerçekten bir abide olan eserinde ağırlıklı olarak ele alınan konu; büyük filozofların "Bilgi nazariyesi" dedikleri saha ile alakalıdır. Filozof İbrahim Hakkı, insanın varlığının asıl gayesini teşkil eden "bilgi/marifet"i önce "Marifet-i nefs/Nefs bilgisi"ne bağlıyor. Fakat bundan evvel bir başka marifete ihtiyacımız vardır: "Marifetullah." Yalnız şu var ki, müessire eserden başlayarak gitmek gerekir. O hâlde "Marifet-i âlem"i bize verecek müspet ilimlere başvurmaya mecburuz. İbrahim Hakkı, bu ilimleri şöyle sıralamaktadır: 1. İlm-i heyet (Astronomi). 2. İlm-i hikmet (Fizik). 3. İlm-i teşrih (Biyoloji - Anatomi). Bu üç ana müspet ilmin yanına bir manevî ilim daha ilave edilmelidir: 4. İlm-i irfan.
Ancak bu ilimlerin marifetinden sonradır ki, "Marifet-i âlem"den "Marifet-i Mevlâ"ya giden yola girilmiş olacaktır.
İbrahim Hakkının âlim tarafını anlamakla kalmayan, onun sözlerini hâlleri ile mezcetmesini bilen Cemaleddin Server Revnakoğlunun yazmış olduğu bu eser sayesinde, Erzurumlu İbrahim Hakkının şahsiyetinin tüm yönlerini, formasyonunu, feyiz aldığı kaynakları yakından takip ederken, aynı zamanda Marifetname hakkında da derin bir bilgi sahibi oluyoruz.
VÜCUDUNUZ VE KARAKTERİNİZ (MARİFETNAME)
VÜCUDUNUZA GÖRE KARAKTERİNİZ
Mârifetname isimli kitaptan alınmış olan bu yazı, insanların dış görünüşüne göre karakter analizi yapılan İlmi-Simyâ'nın kullanmış olduğu bazı kriterlerdir...
18. yüzyılda yaşamış ünlü bilim adamı ve mutasavvıf Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın (1705-1771) Marifetname'si ansiklopedik bir kitap olması İtibariyle, fizyognomiye de büyük yer vermiştir. Olgun bir mutasavvıf olan İbrahim Hakkı, çok sayıda (bazı araştırmalarda bu sayı 15, 30, 50 ve hatta 70 olarak geçmektedir) eser yazmıştır. Bu eserler arasında en meşhur olanı ise Marifetname olmuştur.
Örneğin, kalın dudaklı insanların zevkine düşkün, ince ve normalde sıkça kapalı duran dudaklara sahip olanların sıkı ağızlı oldukları belirtilmiştir, insanlarda küçük baş, aklın azlığına ve sır sakla-mamaya, büyük baş akla ve zekaya, yassı tepe baş lakaytlık ve gamsızlığa, yanlardan basık baş huyu ve tabiatı dar ve hiddetli olmaya işarettir.
Gaga burunlu insanlarda egemenlik ruhunun, kalkık burunlularda ise asiliğin olduğu ifade edilmiştir. Yüzün belirgin organları olan gözler, burun, ağız, çene, kulakların yanı sıra kaşlar, kirpikler, göz kapakları, gözleri rengi, derinin rengi, kırışıklar vs. ele alınan özellikler arasındadır.
Marifetname, "Mukaddime" ile üç "Fen" ve bir "Hatime" olmak üzere beş ayrı bölümden oluşmaktadır. Bu kısımlar da kendi içlerinde "Bab, Fasıl, Nevi" olarak ayrılmıştır (Bunların dışında başta ve sonda, birkaç sayfalık yazılar vardır). Marifetname'de, fizyognomi ile ilgili bilgiler 4. babın 5 faslının 3. ve 4. nevilerinde yer almaktadır.
1. Boyu uzun olan saf akıllı olur.
2. Boyu kısa olanın hilesi çoktur.
3. Orta boylu olan kişi akıllı ve güzel huylu olur.
4. Saçı sert olan keskin zekâlı olur.
5. Saçı yumuşak olan ebleh ve arsız olur.
6. Saçı sarı olanın işi gücü kibir ve gazaptır.
7. Saçı kara olanda sabır vardır. Böyleleri ile yakınlık kurmaya bak.
8. Saçı kumral olan ise güzel, huyca eşsizdir.
9. Saçı seyrek olan ârif ve zarif bir kişidir.
10. Saçı çok olan kadının anlayışı kıt olur.
11. Başı küçük olan kişinin aklı da az olur. Böylelerine sakın sırrını söyleme.
12. Başı büyük olanın aklı çok olur.
13. Başının üstü yassı olan keder çekmez.
14. Başının cildi sağlam olan hayır işler; şer işlemez.
15. Başı kel olana yakın olma. Böylesinden sakın ki, kötü huylu olur.
16. Alnı dar olanın ahlakı da dar olur.
17. Alnı yumru olan kötü ve aldatıcı olur.
18. Alnı enli olanın kötü huyluluğu hastalık gibidir(ondan gitmez).
19. Alnı düzgün olan kişiyi emniyetli bil.
20. Alnı kırışıksız olan şüphesiz tembel olur.
21. Alnındaki kırışıklar uzun olan anlayışlı olur. Kırışığı az olan cömert olur.
22. Kaşları arası kıvrımlı (kırışık) olan kişi baştan sona gam yüklüdür.
23. Kulağı büyük ve enli olan cahil ve tembel olur.
24. Kulağı küçük olan hırsızdır. Kulağı orta büyüklükte olan ise dürüsttür.
25. Kaş ucu ince olanın işi gücü fitnedir.
26. Kaşı çok kıllı olan gönlü kırık ve kederli olur.
27. Kaşı açık olan dürüsttür. Kaşı çatma ise hırsız olur.
28. İnce kaş güzeldir ama bunun da uzunu kibirlilerde bulunur.
29. Kaşı kavisli olan her zaman dilber olur.
30. Gözün çukur ve eğik olması kibirlilik alâmetidir.
31. Kara gözlü olanlar itaatkâr olur. Gözün kanlı olması ise yiğitlik alametidir.
32. Gözleri gök olan zekîdir. Ela gözlü ise edebli olur.
33. Gözü küçük olan hafif bir kişiliğe, gözü büyük olan ise zarif bir kişiliğe sahiptir.
34. Gözü yumru olan hasetçi olur. Gözü orta büyüklükte olan gerçek dosttur.
35. Kıpık gözlü olan yaramaz ve çirkin olur.Bakışı gevşek olan ise süslü olur.
36. Noktalı göz ok gibidir. Böylesinin gözü başkasına çok değer (nazarı dokunur).
37. Tek gözlüye yakın olma; sık bakan ise emniyetli sayılmaz.
38. Şaşıya hiç bakma ki sana eğri (kötü düşünerek) bakar.
39. Gözü güleç olan güzel olur. Kirpiği sık olan ise eşsizdir.
40. Yüzü büyük olan hastalıklıdır. Küçük yüzlü olmak ise kibir alametidir.
41. Yüzü yumru olan ahmak; yassı olan güzel olur.
42. Yüzü arık olan borcuna sâdık değildir. Yüzü etli olan ise sakil olur.
43. Yüzü hayli uzun olan konuşurken yalan konuşur.
44. Yüzü sert olanın genellikle sözü acı olur.
45. Yüz, değirmi gerekir. Dolunaydan parlak olmalıdır.
46. Tebessüm eden bir yüze bakanlar rahatlık bulup kam alır.
47. Benzi kızıl olan edeblidir.
48. Benzi sarı olan hastalıklı; siyaha çalan ise tevekkel olur.
49. Gözleri gök veya mâvi olursa ondan uzak olmaya bak.
50. Rengi ortada olan yüz hem ak hem kızıl olur (yanak ve alın).
51. Burun biraz uzun ise sâhibinin anlayışında biraz kıtlık vardır.
52. Burnu kısa olanın içinde korkusu çok olur.
53. Burnunun ucu top olan kişi neşeli olur.
54. Burnunun ucu ağzına yakın olan adamdan kendini sakın.
55. Burun delikleri geniş olursa, kibir ve haset alametidir.
56. Burnunun iki kanadı hareketli olan kişide kahır ve inat bir aradadır.
57. Burnu geniş olan kişide şehvet hastalık halini almıştır.
58. Burnu eğri olan kişi himmette bulunmayı düşünür.
59. Ağzın küçük olması güzelliktendir ama böyle kişi korkak olur.
60. Ağzı büyük olan yiğit eğri olan ise kötüdür.
61. ----Bu madde sansürlendi.---
62. Burnundan konuşan kişinin bu özeliği kibrine dalâlet eder.
63. İnce sesli erkeğin işi gücü şehvettir.
64. Erkek sesli kadın ise çoğunlukla yalan söyler.
65. Sözü hızlı söyleyenin anlayışı yüksektir.
66. Sesi kaba olanın himmeti de vardır, merhabâya değer.
67. Sesi çatal olan kişi halka fazlasıyla kötülükte bulunur.
68. Gülüşü çok olan kişiden hayâ beklenemez.
69. Yüzü güleç ve sözü tatlı olan kişi ne aziz kişidir.
70. Yufka ve kırmızı dudaklı kişi iyi ilim tahsil eder.
71. Dudak etli olursa sahibi kızgın ve sakil olur.
72. Dişleri iri olan kişi çoğunlukla kötülük yapar.
73. Dişi orta irilikte olanın işi doğruluk ve esenliktir.
74. Kokusu güzel olanın huyu da hoş olur.
75. İnce çeneli erkekte akıl az olur.
76. Çenesi enli olan kişi sert ve kaba olur.
77. Çenesi orta halli olan akıllı ve güzel olur.
78. Sakalı uzun olan kişi hünersiz olur.
79. Sakalı sık olan sakil olur. Böyleleri sözü uzatır da uzatır.
80. Kara ve seyrek sakal zekaya delildir.
81. Hiç sakalı olmayan kösenin hilesi pek çok olur.
82. Sakalı değirmi olan kişi olgunluklarla doludur.
83. Kafası geniş olan ahmak olur.
84. Boynu çok uzun olan kişide olgunluk az olur.
85. Gerdanı ince olan ise câhil olur.
86. Boynu kalın olan kimse gece gündüz tıkınır oburlaşır.
87. Boynu kısa olanın hîlesi çoktur.
88. Boynu orta uzunlukta olan kişi hayırlı işler ile uğraşır.
89. Her yeri orta halli olan kişi şüphesiz bir dilber olur.
5. nevide ise bedenin diğer uzuvlarının (omuz, kol, parmak, tırnak, göğüs vs.) insan karakteri ile ilişkisi ele alınmıştır. Marifetnamenin bir çok konuları gibi, fizyognomiyle ilgili kısmı da ayrı bir araştırma gerektirmektedir.
marifetname'den seğirmeler...
SEĞİRMELER
İnsan vücûdunda dolaşan kanın hareketlerine bağlı olarak uzuvlar, titreme tarzında seğirme dediğimiz bir takım hareketler yapar. İşte bu seğirmelerin nelere delâlet ettiğinin açıklanması:
BAŞ: Başın tepesinin seğirmesi makamdan haber verir. Önünün seğirmesi devlet, yan tarafının seğirmesi gerek sağ ve gerek sol yan olsun hayırdır.
ALIN: Alnın sağının seğirmesi iyi yaşam, solunun seğirmesi haberdir.
KAŞ: Kaş seğirmesinde sağ ve sol dostluktur. Kaşların ortasının seğirmesinde sağ zevk, sol kederdir.
DİL: Dilin sağı seğrirse hüzün, solu şen’liktir.
GÖZ: Gözün dışının seğirmesinde sağda kötüleme solda zînettir. Gözbebeği seğirmesinde sağı ağrı, solu sevinçtir. Göz kuyruğu seğirmesinde sağda sevinç, solda maldır. Göz altı seğirmesinde sağda sevinç, solda hışım (kızgınlık)tır.
YANAK: Yanak seğirmesi, sağda hayır, solda mal’dır.
BURUN: Sağda kahır (fazlaca üzüntü), solda mevkî’dir.
DUDAK: Dudak üstü seğirmesinde sağda rızık, solda şen’liktir. Dudak ucu seğirmesinde sağda zarar, solda şenliktir. Dudak altı seğirmesi sağ ve sol’da yahşî (iyi)dir.
ÇENE: Seğriyen çene sağda iyi yaşayış, solda güzelliktir.
KULAK: Seğirmesi sağ ve solda hoş haberdir.
BOĞAZ: Boğaz da kulakla seğirirse sağda mal, solda gam (keder)dir.
DÖŞ: Seğirmesi sağda rızık, solda mal’dır.
DİRSEK: Seğirmesi sağda ve solda hoş haberdir.
KOL: Kolların seğirmesi sağda kötüleme, solda mânevî ayıptır.
BİLEK: Seğirmesi sağda mal, solda meşakkat (sıkıntı, zorluk)tur.
EL ÜSTÜ: Seğirmesi sağda hüzün, solda şereftir.
Başparmak: Seğirmesi sağda yük, solda kâm (istek, arzu, lezzet)dir.
Şehâdet Parmağı: Titrerse sağda ve solda sebeplerdir.
Orta Parmak: Sağda hüzün, solda şen’liktir.
Serçe Parmağı: Sağda mevki (makam), solda gam (keder)dir.
Yüzük Parmağı: Seğirmesi solda hayır, sağda mal’dır.
GÖĞÜS: Seğirmesi sağı hüzün, solu sürûr (sevinç)dir.
MEME: Seğirmesi sağda mevki (makam), solda şen’liktir.
KARIN: Tam seğirmesi sağda birleşme, solda kâm (istek, lezzet)dir.
GÖBEK: Seğirmesi sağda hüzün, solda sürûrdur.
BEDEN: Bedenin bir yanının seğirmesi sağı sevinç, solu mal’dır.
BÖĞÜR: Seğirmesi solu rızık, sağı mevkîdir.
OYLUK: Seğirmesi sağı mihr (şefkat, muhabbet), solu oğul’dur.
KASIK: Seğirmesi sağda cima’, solda sefer (yolculuk)tur.
HUSYE: Seğirmesi sağda çocuk, solda gam’dır.
MAK’AD: Seğirmesi solda yol, sağda mal’dır.
BALDIR: Seğirmesi sağda iyi yaşam, solda seferdir.
DİZ: Seğirmesi sağda hüzün, solda sürûrdur.
DİZALTI: Seğirmesi sağda yol, solda kederdir.
BACAK: Seğirmesi sağda mal, solda mevkîdir ve yolculuktur.
BACAK DIŞI: Seğirmesi sağda yol, solda erzaktır.
BACAK İÇİ: Seğirmesi sağda mal, solda ayrılıktır.
TOPUK: Seğirmesi sağda kavuşma, solda sefer’dir.
AYAK ARKASI: Seğirmesi sağda hüzün, solda sâfâ (gönül şen’liği)dir.
TOPUK VE EL: Seğirmesi sağda yürüme, solda şereftir.
TABAN: Seğirmesi sağda yürüme, solda şereftir.
Baş Parmak: Seğirmesi sağda mal, solda kâm (arzu, lezzet)dir.
Orta Parmak: Seğirmesi sağda ve solda hoş haberdir.
Serçe Parmak: Seğirmesi sağda cidal (kavga), solda sürûrdur. Serçe parmak yanındakinin seğirmesi sağ ve solda rızk ve maldır.
Eğer bir yerin seğirirse bak; buradaki hükümleri hatırla ve şüphesiz îtimat et! Damar neden oynar? Hak’dır onu oynatan. O an işâretlerini anla ve müjdelerini bekle!...
Erzurumlu İbrâhim Hakkı
(Kaddesallâhü sirrehul-azîz)
(Mârifetnâme’den)
