Bidat nedir ki bu kadar çirkin sayılıyor?
Pazar
İmam Rabbanî denince akla sünneti ihya, bidatleri imhargelir.
Ve daha önce gördüğümüz gibi, ona göre bidatin iyisi kötüsü, güzeli çirkini olmaz.
Bunları açmalıyız, ama önce bidati tanıyalım. Kısaca bidat:
Dinde sonradan ortaya çıkan her türlü ekleme ve çıkarmalardır.
Burada din kavramı ve kapsamı önemlidir.
Daha önce söylediğimiz gibi, dinin sabite sayılan alanına "din" ve bu alandaki hükümlere de "usulü"d-din" diyebiliriz.
Akide ve ibadetler dinin sabite alanıdır. Sabite olması demek, sabit kalması demektir. Bunlarda hiçbir değişme ve değiştirme olmaz. Allah Rasulü zamanında nasıl idiyseler kıyamete kadar da hep öyle kalacaklardır.
Namaz o zaman nasılsa şimdi de öyledir, öyle olmalıdır. Melek o zaman ne idiyse şimdi de odur
Kemal Paşazade"nin dediği gibi:
Şerîat kim serây-ı Kibriyâ"dır / Hakîkat mülküdür muhkem binâdır.
Anun taşını kim oynadursa / Yerine başını koymak revâdır…
Dünyayı öteye geçmeyen, ibadet ve sevap kastıyla yapılmayan her uygulama, teknik ve düzenleme ise dünyevi işlerdir. Bu sebeple Allah Rasulü meşhur "hurma aşılama" olayında, "Siz dünya işlerinizi iyi bilirsiniz" demiş ve dünyaya ilişkin konularda bilimin önünü açmış, değişimi onaylamış, düşünme ve üretmeye fırsat hazırlamıştır.
O halde bu alandaki yenilikler bidat sayılmaz. Elektrik, araba, minare gibi araçlar bidat olmazlar. Biz de bidat değiliz.
Bidat sadece ibadet ve akide alanında olur. Allah Rasulü"nün hiç yapmadığı ve yapılmasına izin vermediği her inanç ve ibadet türü, ya da ibadetlerdeki her ekleme ve çıkarma bidattir.
O nafile namaz kılmış ve dileyen kılabildiği kadar kılsın demiş. O halde kişi günde bin rekât nafile namaz kılsa bidat işlemiş olmaz. Ama mesela "filan gece yüz rekât namaz kılmalıyız" derse bidat işlemiş olur.
Bunun için fıkıhçılar şöyle bir kural zikrederler:
"Eşyada aslolan ibahadır, ibadetlerde aslolan ise haramlıktır".
Yani hakkında şeri yasak bulunmayan şeyler ve fiiller helaldir, ama yapılabileceğine dair şeri izin bulunmayan ibadetler ise yasaktır.
Bir fiil ki dünyaya bir faydası yoktur, sadece sevap almak için yapılır, işte bu durum onun ibadet olarak yapıldığını gösterir.
Bir ibadet dinde varsa vardır, yoksa sonradan ihdas edilemez.
Buna bağlı olarak:
"İbadetlerde şekil, sayı, zaman ve mekân belirleme Şariin/Din koyucunun hakkıdır".
Kimse ibadetlerde sayı koyamaz, ibadetin zaman ve mekânlarıyla oynayamaz. Mesela tespihi 33 değil de 43 kez yapalım diyemez. Derse sevap değil günah almış olur. Haccı Zilhicce"de değil de başka günlerde yapalım diyemez.
Bidat, bağlamına göre farklı anlamlarda kullanılmış olabilir.
Mesela inanca ilişkin konularda bidat deyince; Allah"ın sıfatları, ahiret, imamet ve sahabe gibi konularda ehlisünnet gibi inanmayan Haricîler, Şia, Kaderiyye, Mutezile vb. batıl fırkaların inançları akla gelir.
Kayıtlamaksızın sadece bidat deyince ilk akla gelen de bu itikadi bidattir.
Bu tür bidatin bir kısmı küfürle eş anlamlıdır. Geri kalanı küfür değilse de katil ve zina gibi büyük günahlardan daha büyük günahtır.
Fıkıhta bidat; her çeşidiyle sünnete ve sahabe uygulamasına karşıt olan anlamında kullanılır.
Sonuçta bu da öncekiyle aynı kapıya çıkar.
Bidati dar anlamda sünnetin, geniş anlamda dinin karşıtı olarak görünce dinde yerilen ve yok edilmesi için savaşılması istenen bir şey olduğu kendiliğinden anlaşılmış olur.
"İşte benim dosdoğru yolum budur, bunu izleyin, diğer yollara girmeyin yoksa bu sizi O"nun yolundan saptırır" (6/153) anlamındaki ayette yer alan "diğer yollar"a, bidatler de dâhildir.
"Kim şu dinimizde, onda olmayan bir şey ihdas ederse bu reddedilir".
"Kim, yolumuza uymayan bir iş yaparsa o makbul olmaz".
"Sözlerin en iyisi Allah"ın kitabı, yolların en iyisi Muhammed"in yolu, işin en kötüsü de sonradan ortaya çıkarılanlardır ve her bidat sapıklıktır"
"Allah bidatçiya, bidatini terk edinceye dek tövbe kapısını kapatmıştır".
Peki İmam Rabbanî"ye göre bidatin güzeli çirkini neden olmaz. Onu da Cuma günü görelim.
