DEDİKODU EN BÜYÜK GÜNAHTIR
Sayın okurlarım. Biz müslümanların en fazla işlediği günah ; Üstelik günah olarak görmediğimiz. En büyük günah dedikodu. O kadar büyük bir günah ki , Kuran-ı Kerimde Allahın hiç bir günah için kullanmadığı , dahası Kuran-ı kerimin tamamı olan 6666 ayetin 6665 ayetinin hiçbirinde olmayan bir uslupla ve aşağılama ile yasaklanan bir günah.Korkunç bir günah ve en önemlisi kul hakkı ve dahada önemlisi Hacısının,hocasının,ihtiyarın,gencin,çocuğun,büyüğün,kadının,erkeğin,herkesin istisnasız hepimizin her yerde ve her zaman işlediği ve en çok işlediği bir günah.Müslümanların en fazla ve işlediği günah nedir? diye soran olursa cevabı kesinlikle şeksiz ve şüphesiz. dedikodudur. Müslümanların sorumlu oldukları yedikleri en büyük kul hakkı hangisidir? diye sorulacak olursa kesinlikle dedikodudur. Müslümanların günah olarak görmediği günah hangisidir? diye sorarsanız kesinlikle dedikodudur.Hocam biraz abartmıyormusun? diyebilirsiniz, abartıp abartmadığımı yasacağım ayette anlayacaksınız.
İşte korkunç ayet.(Huccurat.12)”Ey iman edenler.Zandan kaçının zira zannın çoğu haramdır.Birbirlerinizin kusurlarını araştırmayınız. Birbirinizi başkasının arkasından çekiştirmeyin .Kim ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır.Tiksindiniz öyle değilmi?..” Aman Allahım bu ne büyük uyarı (vela yeğtab bağzukum bağza eyuhibbu ehedukum eyyekule lehme ehihih)Birbirinizi arkadan çekiştirmeyin bunu yapmak arkasından dedikodusunu yaptığın kişinin ölüsünün etini yemektir.Yani ha adam öldü gittin adamın ölüsünün etini çiğ çiğ ısırdun yedin hada arkasundan konuştun aynı şety diyor Allah(cc) ve ekliyor bu size çok çirkin geldi tiksindiniz öyle değilmi.? o halde dedikodu yapmaktan da öyle tiskinin.Bu çok çirkin çok korkunç günahtan vazgeçin .İnsan eti yiyen yamyam olmayın diyor biz insanlara bu günahın çirkinliğini daha nasıl anlatılır. Sayın okurlarım kanınız dondu. Şaşırdınız öyle değilmi? Ama siz şimdi şöyle söylüyorsunuz. Ki çoğumuz böyle söylüyor iyi ama ben yalan konuşmuyorum ki onun yaptıklarını söylüyorum. Evet onun duyduğu zaman hoşuna gitmyecek şeyi arkasından söylemendir dedikodu. Zaten eğer söylediğin o kişide yoksa o zaman iftira atmış olursun.Ki ikinci bir günah işlemiş olursun.Evet sayın okurlarım artık ayrıntılara girelim.
GIYBET:Bir kimsenin arkasında(gıyabında) hoşalanmayacağı bir söz söylemek,arkadan çekiştirmek, Başaka bir ifade ile kendimize söylenmesini istemediğimzi duyduğumuzda üzüleceğimiz,rahatsız olacağımız bir şeyi başkalarının arkasından söylemektir.Gıybet sadece söz ile olmaz.orada olmayan kişinin bedeni ,soyu,sülalesi,nesebi,ahlakı,işi,dini,dünyası,elbisesi,evi,bineği,v.b şahsa ait herhangi birşey dedikodu konusu olabilir.mesela gözün şaşılığı,saçların döküklüğü,uzun veya kısa boyluluk,siyah veya sarı renkte olmak,topal veya herhangi bir sakatlığı olmak,saf, iyiniyetli olmak,sert, veya ciddi olmak,çüpçü veya amele olmak,köylü olmak,bilgisiz olmak,cahil olmak,anlayışsız olmak,güzel yürümemek,yemeğine veya elbisesini kınamak gibi . kısacası duyduğu zaman kişinin üzüleceği herşey dedikodur. Peygamberimiz(sav) böyle tarif etmiştir.
HADİS’:'Gıybet kardeşini hoşuna gitmeyecek şekilde anmandır.(tirmizi.birr.23)Sayın okurlarım gıybet sedece dil ile olmaz. kaş göz işareti ile ima veyazı ile hareketle yapılan şeyde gıybettir.Peki ama neden Cenabı hak hiçbir günah için bu kadar ağı rifadeler kullnmıyorda mesela adam öldürne,zina,kumar,içki hangi günahı aklınıza getirirseniz getirin . hiçbir günahı gıybet kadar şiddetle kınamamıştır. nedeni nedir? Elbette bunun bir nedeni vardır. Evet bunun nedeni günahların tamamından daha büyük günahtırda ondan . Ama nasıl olur demeyin . Bir düşünün dostlukların bozulması,akrabaların birbirine düşman olması,arkadaşlıkların düşmanlığa dönmesi,karı kocanın boşanması,ailede huzursuzluk olması,kin ,nefret,düşmanlık,ve hertürlü kötülüğün sebebi gıybettir.Dahası devletlerin birbiriyle savaşmasıda bundandır. Demekki bütün kötülüklrin anası gıymetmiş. evladı ana babaya ana babayı evlada,akrabayı akrabaya,arkadaşı arkadaşa,kadını erkeğe erkeği kadına düşman eden şey gıybettir.Toplumların huzurunu bozan insanların psikolojisini bozan hastanelere düşüren,ağlatan ,üzen,insanları birbirine vurduran kimini mezara kimini hapse koyan çocukları yetim, kadınları dul bırakan gıybettir.Gıybet olan toplumda ne huzur kalır ne birlik beraberlik kalır.
SÜNNET VE VACİP OLAN GIYBET
Sayın okurlarım arkadan konuşmanın yani gıybet yapmanın (farz,vacib,sünnet,müstehap,mübah,haram,caiz ve şirk) olduğu yerler vardır. Şimdi bunları görelim.
1-SÜNNET OLAN GIYBET: Facir olan,fasık olan, günahlarını açığa vurmaktan çekinmeyen, alenen günah işleyen,günahlarını gizlemeyen ve böyle tanınmaktan rahatsız olmayan, hatta bununla öğünen kişilerin şerlerinden müsl…ümanların zarar görmesini engellemek için onların gıybetini yapmak caizdir. Hatta sünnettir. Nitekim Peygamberimiz(sav) şöyle buyurur.
HADİS”:Faciri konuşmaktan korkmayınız.onun bütün hallerini ortaya çıkarıp açıklayınki herkes tarafından tanınsın. Onun yaptıklarından konuşunuzki insanlar ondan sakınsınlar.” Görüldüğü gibi böyle insanların gıybetinin yapılmasını peygamberimiz(sav) bize emrediyor. Dinimiz günahlarını gizli işleyenlerin kusurlarını ve günahlarını açığa çıkarmayı kesinlikle yasaklamıştır. işte günah olan haram olan gıybet budur. çünkü gizli günah işleyen kişi günahı duyulursa o kişi mahçup olur.Rahatsız olur. Acı duyar. Kaldıki gizli işlediği günahı nasıl olsa herkes duydu diye bu günahı açıktan işleye başlaması ve günahını çoğaltması ve başkalarına kötü örnek olması tehlikesi vardır. Halbuki açıktan günah işleyen kişinin başkalarına zarar vermesini önlemek ves akındırmak içindir. sakındırma iki türlü olur.1-Eğer arkadaşınız,dostunuz,akrabanız, o facir ve fasıktan habersiz ise ve onu iyi bir insan olarak tanıyorsa ;Arkadaşınızı,dostunuzu,akrabanızı uyararak tehlikeye atılmasını önlemiş olursunuz.2-Eğer Arkadaşınız,dostunuz,akrabanız, O kişinin facie ve fasık olduğunu bile bile onunla arkadaşlaık yapıyorsa , yaptığının yanlış olduğunu,ondan kendisine zarar geleceğinin,Kötü insanlarla arkadaş olanın toplum nazarında değerinin düşeceğini,kendisininde aynı o kişi gibi algılanacağını,ve aynı kefeye koyulacağını , ve en önemlisi kendisininde aynı günahları işlemeye başlayacağını söylemiş olursunuz. görüldüğü gibi facirlerin, fasıkların dedikodusunu yapmak dine katkı yapmaktır. Çünkü günahların çoğalması engellenmektedir.Günümüzde şunu görmekteyiz. Adam alenen toplumda günah işliyor. mesela içki içiyor,kumar oynuyor,faiz yiyor üstelik bunları yapmaktanda hiçbir rahatsızlık duymadığı gibi bununlada öğünüyor. Sonra onun arkasından içki içiyor,kumar oynuyor dediğiniz zaman sen benim dedikodumu yaptın. Günahımı aldın diyor. Yok öyle 3 kuruşa beş köfte senin günahlarını yüklenirdim bunu alenen değil gizlice yapsaydın . sapla samanı karıştırmayalım lütfen. Netice sayın okuyucularım böylelerinin gıybetini yapnak değil günah olmak sünnettir yani peygamberimizin emridir.merak edenler veya inanmayanlar. Riyazü ssalihin(900-1000) bakabilirler.(buhari ve müslimin en sahih hadislerinin toplandığı hadis kitabıdır.)Bakabilirler.
2-VACİP OLAN GIYBET: Gıybet etmek müslümanların,insanların,toplumun,malını,ırzını,canını, namusunu korumasını sağlayacaksa bu gıybeti yapmak müzlümanın üzerine vaciptir.Mesela hovardılığı ile bilinen kadınlara düşkün ,birisinin dostuna yada arkadaşına yada akrabanın evine sık sık girip çıkması halinde o kişileri uyarmak ve o kişinin kadın düşkünü olduğunu söylemek gıybetini yapmak vaciptir. Çünkü arkadaşınızın ,dostunuzun,akrabanızın namusunu ırzını korumak sizin üzerinize borçtur. veya hırsızlığı ile tanınan birinin dostunuzun evinin veya dükkanın yakınlarında olduğunda o kişinin hırsız olduğunu uyarmak senin üzerine vaciptir. Yanlız burada dikkat edilmesi gereken şey bu kşinin hırsız olduğunu veya hovarda olduğunun sizin tarafınızdan kesin bir bilgiye dayanmış olması lazımdır. yoksa yapılan dedikodulardan yola çıkarak kimseyi hırsızlıkla veya hovardalıkla suçlmamız mümkün değildir o azaman iftira atmış oluruz. bir başka dikkat edilmesi gereken hususta arkadaşınıza zarar vermesinden emin olmanızdır. Ona zarar vermeyeceğini bile bile gıybetini yapmak elbette haram olur.
MÜSTEHAP OLAN GIYBET:
Sayın okurlarım Arkadaşınızı öldürmye niyeti olduğunu bildiğiniz bir kişinin gıybetini yapmak yani arkadaşınızı uyarmak sizin üzerinize vaciptir.Dedikodu olmasın diye arkadaşınızı uyarmamak olurmu?HADİS:Kays kızı fadime demiştirki Resulullah(sav) geldim. Ebu Cehm ve Ebu Süfyanın oğlu Muaviye bana evlenme teklif ettiler.Bu ikiki hakkında ne buyurursunuz dedim. Resulullah(sav) Muaviye malı bulunmayan bir fakirdir. Ebu cehme gelincew Çomağı omuzundan indirmez. karısını çok döver buyurdu. ”(buhari-müslim9 Görüldüğü gibi peygamberimiz bu kadının istkbalini,geleceğini ,namus ve ırzını korumak için bir diyemem gıybet yapamam dememiştir.Damat adaylarının huylarını vr niteliklerini açıkca bu kadına söylemiştir.İşte müslümanların ırzını,canını,malını korumak maksadıyla yapılan gıybat caiz hatta vaciptir.
3-MÜSTEHAP OLAN GIYBET:Gıybet eden kişiyi gıybet edilenin şerrinden ,zulmunden,zararından,kurtaracaksa, bu kişinin gıybetini yapmak müstehaptır.Çünkü o zalimin zulmunden kurtulup hem kendisi rahat etmiş hemde başkalarının zulme uğramasını engellemektedir. Mesela evladı ana babasına, memuru amire,işciyi patrona, yani zulmeden kişiyi bu zulmunden vazgeçirecek kişiye gıybet edilmesi günah olmaz. Çünkü amaç hem şikayet edileni yaptığı o zulumdan kurtarmak ki bu ona iyiyliktir. hem babayı,anayı,patronu,amiri uyarmak ki hiçbir baba çocuğunun,hiçbir patron işçisinin,hiçbir amir memurunun kötü olması istemez ve bundan da son derece zarar görür ve rahatsız olur , Dolayısıyla bu kişileri de haberdar ederek zarar etmelerini engelleme çabası vardır. Hemde zararlı olan çocuk,memur,işci ve zararlının başkalarına zarar vermesini önleme çabası vardır. Tabi her zaman olduğu gibi burdada niyet önemlidir.Kızkançlıktan veya bir çıkar dolayısıyla çocuğu babaya ,memuru amire,işciyi patrona şikayet etmek en büyük günahtır çünkü bu kişiler şikayet edilene direkt zarar verme cezalandırma yetkileri olan kişidir. Haksız yere yapılan şikayet en büyük günahtır. dikkat edeilmesi gereken bir hususta şiklayet edilen babanın,patronun veya amirin şikayet edilen kişiye sözünün geçmesi olmalıdır. Yoksa babasının sözünü dinlemeyeceğini bildiğiniz ,çocuğu şikayet,amirinin sözünü dimlemeyeceğini bildiğiniz memuru şikayet caiz olmaz haram olur. çünkü sizin amacınız kötülüğü önleme değil o kişiyi babasının,amirinin,patronunun gözünden küçük düşürmektir. ve bu elbette haramdır.
HADİS:Ebu süfyanın karısı hind. peygamberimize gelerek Ebu süfyan son derece cimri bir adamdır.O kendisinin haberi yokken aldığımdan başka bana ve oğluma yetecek birşey vermiyor.Diye şikayet etti. Peygamberimiz(sav) kadına sana ve oğluna yetecek kadar alabilirsin buyurdu.” Görüldüğü gibi Peygamberimiz(sav) kadına neden kocanın gıybetini yapıyorsun demiyor. Aksine sorununa çare buluyor. Haklı olanın ,haksızlığa uğrayan hakkını almak için gıybet edebilir.
HADİS:” Haklı olan için hakkını aramak vardı.
HARAM VE ŞİRK OLAN GIYBET
4- HARAM OLAN GIYBET: Kıskançlık,kibir,düşmanlık,menfaat,alay,şaka,veya herhangi bir sebeple niyeti orda bununmayan şahsın ırzına,malına,canına,sülalesine,maddi ve manevi varlıklarına,dil uzatarak onun haysiyet ve şerefiyle oynamak, onu toplum nazarında küçük düşürmek,ona herhangi bir şekilde zarar vermek. kastıyla,ve niyetiyle,gıybet etmek haramdır.İşte Cenmabı hakkın huccurat suresi .12.ayette yasakladığı gıybet budur. Sürekli belirttiğimiz gibi Allahın haranm kılması kullarını Dünya ve Ahirette korumak içindir.Yoksa bütün insanlar sürekli gıybet etseler. Ancak kendilerine ve birbirlerine zarar verirler.
5-ŞİRKE GÖTÜREN GIYBET: Sayın okurlarım baştan beri saydığımız ve sayacığımız. haram olmayan gıybete haram demek ,veya haram olan gıybete haram değil demek, Haşa Kendini Allahın yerine koymak yani haram kılmadığını haram , haram kıldığınıda helal kılmak olurki Allah korusun insanı küfre, şirke götürür. daha önece açıkladığımız gibi yaptığı gıybete bu gıybet değil olanı söylüyorum demek gibi.
6-FARZ OLAN GIYBET:ayeti kerimelerde buyrulduğu gibi mesela şu ayet (tevbe.71) ”Mümin erkeklerde ,mümin kadınlarda ,birbirlerinin velileridir.Onlar iyiliği emreder. kötülüklerden alıkoyarlar.”ve hadisi şeriflerde
HADİS: Peygamberimiz(sav) buyurduki .Bir kötülük gördüğünüzde ona elinizle mani olun , Eğer elinizle mani olamıyorsanız, dilinizle mani olun, dilinizlede mani olamıyorsanız. Bunada gücünüz yetmiyorsa kalbinizle buğzedin.(buhari-müslim) İşte bu emirlerden dolayı müslüman olmayan bir kişinin müslüman olmadığını onu müslüman yapma ihtimali bulunan kişilere onun gıybetini yapmak farzdır. Çünkü o kişinin müsüman olmasına vesile olmak gibi son derece sevap bir ihtimal vardır. Ama herzaman söylediğimiz gibi hüsnü niyet şarttır. Niyetin halis olması gerekir. Maksat o kişiyi müslüman yapmak olmalıdır.
7-MÜBAH OLAN GIYBET: Bazen öyle olurki gıybeti yapılan kişinin gıybeti yapılmakla kalmayıp iftira atılır. Aslında dedikoduyu dinleyen kişi de onu savunmayıp susan kişide gıybete ortaktır. Bu nedenle ya gıybeti yapılan kişiyi savunmak yada oradan uzaklaşmak gerekir. Ancak oradan uzaklaşamadınız, sussanız gıybete ortak olacaksınız. onu savunsanız yalancı olacaksınız. O taktirde ona atılan iftirayı önlemek için doğrusunu söylemeniz mübah olur. mesela gece gündüz içer hiç ayık gezmez deniyorsa bu kişide böyle biri değil arasıra içen biriyse yapmayın o kadarda değil arasıra içer demelidir.
8- CAİZ OLAN GIYBET: Aslında bu madde öteki maddelerin tamamını içerir.Genel olarak tekrar edersek Yanınızda olmayan kişiye maddi ve manevi herhangi bir zarar verme kastı olmaksızın,iyi niyetle ,onun yararına veya veya onun duyduğu zaman üzülmeyeceği,gücenmeyeceği,alınmayacağı,kızmayacağı,sözleri DEDİKODU(GIYBET) ÇOK TATLIDIR
Sayın okurlarım baştanda söylediğim gibi gıybet en çok işlenen fakat içeriği en az bilinen günahtır. Her konuda olduğu gibi bu konudada önemli olan niyettir. Bu konuda da her konuda olduğu gibi tefrit ve ifrattan kaçınmalıdır. Yani bütün dedikoduları haram sayıp hiç konuşmamak hiçbir toplumda bulunmamakta yanlıştır. Her türlü iftira ve dedikoduyu severek dinlemek ve anlatmak da yanlıştır. Bütün haramlarda olduğu gibi gıybettede şeytanın ve nefsin verdiği dayanılmaz bir cazibe ve tat vardır. Kendinizi bir sınayın isterseniz. bir tarafta haram gıybet yapılan bir topluluk , öbür yandada gıybet yapılmayan bir topluluk olsun. Gıybet yapılmayan mesela dini sohbet ,dua,zikir,kuran, vaaz olan toplulukta kaç dakika isteyerek ve severek duracaksınız. Haram gıybetin işlendiği toplulukta kaç dakika severek ve isteyerek duracaksınız. Veya dedikodu proğramlarınımı seviyorsunuz. yoksa dedikodu yapılmayan faydalı proğramlarımı izliyorsunuz. Nefsinizi sınayın göreceksinizki gıybet yapılan proğramlardan asla usanmayacak büyük bir zevk ve heyecanla izleyecek hatta saatlece sürse bile bittiğine üzülecek ,Ama öbür taraftan haram olmayan sohbet ve proğramlar sizi sıkacaktır. Çünkü haramı nefis ve şeytan tatlandırmaktadır. Bir arkadaşınızla gıybet etmeden oturun en fazla 15-20 dakiaka oturursunuz. Sonra sıkılırsınız. halbuki aynı arkadaşınızla gıybet yapın onu bunu çekiştirin saatlece oturmaktan bıkmazsınız. Eskiye göre bugün gıybet hem çeşitlenmiş hemde fazlalaşmıştır. Eskiden herkes bağda bahçede çalışır yorulur gıybet yapmaya fırsatı olmazdı. Şimdi öylemi iş yok güç yok aç telefonu saatlerce gıybet yap, aç bilgisayarı saatlerce gıybet yap, Aç televizyonu saatlece gıybet dinle , aç gazateleri saatlerce gıybet oku adeta dedikodu cenneti oldu her taraf. Hiç kimsenin ne sırrı kaldı ne mahremi kaldı herşey ortaya döküldü.Eskiden bir iki kişi dedikoduyu duyar sadece o bir iki kişinin günahını yüklenirdik şimdi ise milyonlarca inasan milyonlarca gıybet kim kiminle nasıl helalleşecek .Korkunç bir durum var.Durmadan sürekli birbirimizin ölüsünün etini yiyoruz hemde büyük bir zevkle ve iştahla. Sayın okurlarım gıybet en büyük kul hakkıdır. Kıyamet günü müflis duruma düşmemek için aman dikkat edelim. Amel defterimizi elimize aldığımızda bize ait olmayan günahlarla karşılaşıp başkaları yüzünden cehennemi boylamıyalım. Aklımızca gıybetini yaptığımız kişiye zarar vereceğiz. onu küçük düşüreceğiz. Onu zor durumda bırakacağız derken ona en büyük iyiliği yaptığımızın ve kendimize en büyük kötülüğü yaptığımızın farkına varalım. Onun günahlarını sırtlandığımızı ve sevaplarımızı ona verdiğimizi unutmayalım. Kendimizi sürekli karşımızdakinin yerine koyalım yani empati yapalım. Ve başkalarının değil kendi hatalarımızı araştıralım. Haram dedikodunun yapıldığı yerde oturmayalım hemen uzaklaşalım ama uzaklaşma imkanımız yoksa mani olmaya çalışalım . Bize ne? boşver bizi ne ilgilendirir. biz ondan iyimiyiz sanki bizimde şu hatalarımız var gibi sözlerle o kişiyi savunalım. Eğer o kişinin söylediği söz ise konu yani laf taşıma varsa mesela falanca ,falanca için şöyle dedi . diyerek iki müslümanın arasının açılması ise söz konusu olan o zaman yalan söyleyelim ve o kişinin bu sözü söyelemediğini iddia edelim çünkü yalan 3 yerde caizdir.
1- Karı kocayı barıştırmak için
2- dargınları barıştırmak için.
3- din ve vatan müdafaası söz konusu olduğunda ilerde inceliyecez.
İNSANI GIYBET YAPMAYA SEVKEDEN ŞEYLER:
1-Hiddet, kızmak, başkasına kızan bir insan ona olan hırsından dolayı sürekli onu kötüler.
2- Arkadaşlarının teşvik etmesi:
3-Kendisi hakkında dedikodu yaplacağını zannedip, ondan önce davranıp kendini savunmak.
4-Kendisine atılan bir suçu başkasına yüklemek için yapılan gıybet.
5-Kendisinin bilgili ötekinin cahil olduğunu ortaya çıkarmak için yapılan gıybet.
6-Kıskançlık sebebiyle yapılan gıybet.
7-Şaka etmek, gülmek ,eğlenmek için yapılan gıybet.
8-Kibirinden dolayı ötekini küçük düşürmek için yapılan gıybet.
9-Dini kullanarak yapılan gıybet.
10-Acıyarak yapılan gıybet.
11-Allah için kızdığını söyleyerek yapılan gıybet.
Sayın okurlarım gıybetin caiz olduğu yani arkadan konuşmanın günah olmadığı sözler vardır. Her kunuda olduğu gibi bu konudada niyet önemlidir. Eğer amacınız başkasını kötülemek değil,aksine öğmekse bu günah olmaz. Mesela kısa boylular ve keller genelde zeki olur. Ahmette kısa boylu zeki,Mehmet kel zeki demek günah olmaz. çünkü burada amaç Ahmedi, Mehmedi kötülemek değil övmektir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Veya birisinden bahsederken o kimsenin ismi aklınıza gelmiyorsa veya onun Ahmet ama hangi Ahmet olduğu konusunda tarif gerekiyorsa mesela topal Ahmet,veya kör Ammet gibi niyetiniz o kişinin kusurunu söylemek değil de o kişiyi tanıtmak ise o takdirde günah olmaz. Veya bazı insanlar kendilerinin kusurlarıyla anılmasından rahatsızlık duymazlar. Kızmayacğını kesin olarak bildiğiniz bir kişiden bahsederken kusurlarıyla söylemekte bir beis yoktur. Eğer arkasından söylediğiniz sözü ,duyduğunda rahatsız olmayacağından kesinlikle emin iseniz. O kişinin arkasından o sözü söylemek günah olmaz. Bir arkadaşınızın yüzüne karşı söylediğiniz şeyi arkasından konuşmanız günah değildir.Ancak yüzüne karşı söylerken yanlızmıydınız, yoksa yanınızda başkaları varmıydı? Bu önemlidir. İkiniz yanlızken ona söylediğinizden alınmayabilr, ama başkalarının yanında aynı sözü söylememizden rahatsız olabilir. Buna dikkat etmelidir. Mesela bir toplumda topal Ahmet diyebiliyorsanız o kişiye ve o kişide bundan rahatsızlık duymuyorsa onun arkasından da topal Ahmet diyebilirsiniz. Ancak bazı insanlar dedikoduyu yaparken ben bunu onun yüzüne karşıda söylerim diyerek yalan söylüyorlar böylelikle hem dedikodu hemde yalan fiilini işlemiş oluyorlar. Halbuki onun arkasından söylediği sözleri ne söylemiştir nede söyleyebilir. Sadec yaptığı dedikoduya kılıf aramaktadır. Ki büyük günahtır. Bazende dedikodusu yapılan kişiyi savunmak için gıybet etmek gerekebilir. burada niyet savunmak olduğu için günah olmaz. Mesela hep ayyaş gezer denilen bir kişi için yok canım o kadarda değil blki bir iki kez içtiyse ayyaşmı olurmuş demek. Veya Ben onu hiç namazda görmedim camiye uğramaz denilen birinin arkasından yok canım o kadarda değil ben onu bazen cumalarda görüyorum demek günah olmaz. Çünkü burada ine bir nüans vardır. O kişide böyle bir sıfat yoktur dese yalan söylemiş olacak, üstelik karşısındakinin ikna edememiş ve karşısındakinin o kişinin hakkında daha fazla konuşmasına sebep olacak .Sussa kabullenmiş olacak Aslında en iyisi gıybet yapılan toplumdan derhal uzaklaşmaktır. Ancak uzaklaşmanın mümkün olmadığı zamanlarda böyle davranmalıdır. Eğer bir insan açıktan günah işliyorsa O kişinin gıybetini yapmak günah değildir. Çünkü burada amaç açıktan günah işleyen adamı bu huyundan vazgeçirmektir. Topluma ve insanlığa zarar veren kişilerin gıybetini yapmakta günah değildir. Çünkü amaç bu kişinin zararından insanları korumaktır. Onun zararlı olduğunu bilmeyenleri uyarmaktır.Esasında müslümanın görevi müslüman kardeşinin her türlü kötülüklerden korumak değilmidir.
GIYBET ZİNADAN DAHA BÜYÜK GÜNAHTIR
Sayın okurlarım bir şahsın hakkında hoşuna gitmeyecek yazı yazmak, televizyon,radyo,gazete,internet,dergi ve gazete gibi ; Topluma yayın yapan basın, yayın yoluyla duyurmak çok daha korkunç bir günahtır.Bugün sabahtan akşama kadar televizyonlarda kadın proğramları yapılmakta bu proğramda dinimizin yasakladığı dedikodu milyonların gözü önünde yapılmaktadır.sadece dedikoduda değil; bunun yanında dinimizin yasakladığı iftira,zan,mahremiyet ve günahların ilanı v.b birçok günah işlenmektedir.Dedikoduyu yapanla onu dinleyenin günahı aynıdır. Gıybeti dinlememi, veya gıybeti yapılan kişi savunulmalı , veya oradan uzaklaşılmalıdır.Bakın peygamberimiz(sav) ne buyuruyor.
HADİS:” Bir kimse ,yanında gıybeti yapılan bir mümini gücü yettiğince savunmazsa; Allah o kimseyi kıyamet gününde insanların içinde rezil eder.(taberani)
HADİS:”Her kim gıyabında mümin kardeşinin kusurlarının söylenmesine mani olur, örterse Kıyamet gününde Allahta onun kusurlarını örter.(ibni ebud dünya) Sayın okurlarım dirilerin gıybetini yapmak günah olduğu gibi, ölülerin gıybetini yapmakta günahtır.
HADİS:”Ölülerinizin güzel hallerini zikredin; Kötülüklerini söylemekten çekinin.”
HADİS:”Bir kişi Allahın rızasına muvafık olan bir kelimeyi konuşur. O kelime ile Allahın Allahın rızasına kavuşacağını zannetmez. Halbuki o kelime sebebiyle kıyamete kadar, o kimseyi rızsını kazanmaya muvafık kılar. Bir kimsede Allahın gazabını tahrik edecek bir kelime konuşurda o kelimeyle Allahın gzabına uğrayacağını zannetmez. halbuki yüce Allah(cc) o kelime sebebiyle ona gazab eder.(tirmizi)
HADİS:” Miraca çıkarıldığım zaman bakırdan tırnakları bulunan bir kavme rasladım.O tırnaklarla yüzlerini ve göğüslerini tırnaklıyorlardı.Ey Cebrail bunlar kimlerdir dedim.Bunlar gıybet ederek insanların ölülerinin etlerini yiyen ve onların vakar ve haysiyetine dokunanlardır.dedi.”/Ebu Davut) Sayın okurlarım müslüman kişi yaramaz bir söz işittiği zaman ondan yüz çevirmelidir.işte ayet.(kasas.55)”Bunlar(müminler) yaramaz bir lakırtı işittikleri zaman bundan yüz çevirirler.” (müminun.3)”Öyle müminlerki onlar boş lakırtılardan ve faidesiz şeylerden yüz çeviricidirler.”(isra.36)” Çünkü kulak ,göz,kalp bunların herbiri bundan mesuldur.”
HADİS:Hz Peygamber(sav) namaz kılmak için kalktığında Malik .B.Duhşum nerdedir ?diye sordu. Ashagtan bir şahıs O münafık Allahı ve resulunu sevmeyen bir adamdır. Dedi. Resulu Ekrem ona sus bir daha bunu söyleme Onu Allahın rızasını dileyerek Lailahe illallah Muhammedurresulullah derken görmüyor,duymuyormusun. buyurdu.”
HADİS:Peygamberimiz(sav) buyurduki Ey diliyle iman edip ,imanları kalplerine inmeyen topluluk. Sakın müslümanları çekiştirmeyin.Onların gizli hallerini araştırmayın.Zira kim müslümanların gizli kusurlarını araştırırsa Allahta onun gizli kusurlarını açığa çıkarır. Kiminde Allah(cc( gizli kusurlarını açığa çıkarırsa Allah(CC) onu evinin içinde rezil eder.”(ebu davut,tirmizi) Sayın okurlarım daha önce peygamberimizin(sav) Kul hakkı yiyenler müflistir. Ne kadar ibadet ederlerse etsinler. Eğer yaptıkları kul hakkı ibadetlerinden azsa hakkını yediği kişiler haklarını alınca elinde sevap kalmaz ve başkalarının günahını yüklenerek cehenneme girer. Buyrulmuştur. En büyük kul haklarının başındada gıybet gelir. Gıybetini ettiği kişi hakkını helal etmedikçe Allah(cc) gıybet edeni bağışlamaz.
HADİS:Gıybet eden kişiler sevaplarının gıybetlerini ettikleri kimseye verileceğinin bilseler ve gıybetlerini yaptıkları kişilerin günahlarınında onların sırtına yükleneceğini bilseler. Pek çok aşlar ve nedamet duyarlar. ve tevbe istiğfar ederler.
HZ ÖMER(ra) Buyurduki ”Allahı zikredin .çünkü Allahı zikir şifadır.Gıybet etmeyin çünkü gıybet derttir.Buyurmuştur. Peygamberimiz(sav Buyurdu.HADİS:” Gıybet zinadan daha büyük bir suçtur. Sahabiler nasıl olur ya Resululllah diye şaşarak sorarlar. Buyurduki Kişi zina edikten sonra günahına tevbe edip te Allaha yönelirse Allah(cc) bu kişinin tevbesini kabul eder. Fakat gıybet eden kimsenin tevbesini kabul edip günahını bağışlamaz.taki gıybetini ettiği kimse kendi hakkını helal edinceye kadar. (ibni Hıbbıl)
HADİS:Peygamberimiz(sav) buyurduki. Kıyamet günü kişiye amel defteri verilipte okuduğunda bakacakki orada Dünyada iken işlemediği bırtakım iyilikler yazılıki ben bunları işlemedim. Allah(cc) ey kulum o iyilikler senin gıybetini yapanların iyilikleridir. Aynı şekilde ilemediği günahların da defterde olduğunu görecek yarabbi ben bu günahları işlemedim diyecek. Allah(cc) O günahlar gıybetini yaptığın kişilerin günahlarındır denilecek(buhari-müslim)
HASAN BASRİ: (ra) Birisinin kendisi hakkında gıybet ettiğini duysa hemen o adama bir adet altın gönderirdi. Ve derdiki söyleyin ona bu para benden aldığı günahların ve bana bağışladığı sevapların karşılığıdır. Derdi. Anlayana sivri sinek saz. Anlamayana davul zurna az. Müslüman kardeşini alaya alan ve gıybetini yapan kişiye azap olduğunu Kuran-ı kerim şu ayettede bildiriyor.(Hümeze.1)”Kardeşini gıybet ve alaya alan kişiye azap vardır.” Müslüman söylenen her söze inanmamalı doğruluğunu araştırmalıdır. Acaba gerçekten bu söz söylenmiştir. Yoksa sözü getiren yanlışmı getirmiştir. Nitekim Kuran-ı kerimde
AYET:(huccurat.6)”Ey iman edenler. bir fasık gelip size bir haber getirirse onun doğruluğunu araştırın. ki yanlışlıkla bir cemaata fenalık yaparsınızda yaptığınız işe sonradan pişman olursunuz.” O nedenle birisi size gelip falanca şöyle dedi senin için dedi derse hemen inanmayıp araştırma yapmalıdır.
HADiS: Bir ramazan günü iftar vaktinde peygamberimiz(sav) Oruç tutan üç kişiyi iftara çağırır. İki kişiye siz oruçlu değilsiniz der. Onlar yemin ederek kesinlikle oruçlarını bozacak birşey yapmadıklarını söylerler. Bunun üzerine peygamberimiz.(sav) Onlara kusun bakalım şu kaba der . O iki kişi kusarlar ki et parçaları dökülür. İki adam yine yeminle et yemediklerini söylerler. Peygamberimiz onlara sizler başkalarının dedikodusunu yaptınız. ve manevi olarak etlerinizi yediniz dolayısıyla tuttuğunuz. oruç manen bozuldu buyurur. Sayın okurlarım gıybetin çeşitlerini genel olarak şöyle sıralayabiliriz.
1-BEDENLE ALAKALI GIYBET: Bir kişinin arkasından onun duyunca hoşlamyacağı bir eksikliğini söylemek. Mesela şaşı,kör,topal,kel,yaralı,sivilceli,kısa,uzun,zenci,sarı,siyah, V.b Ancak bunu söyleyen kişinin niyeti hakaret etmek değilse o kişiyi tarif etmek için başka yol bulamadıysa veya o kişi bunu duyduğunda rahatsız olmayacaksa o zaman gıybet olmaz.
2-SÜLALEYE(SOYA) YAPILAN GIYBET: Kişinin babasını,annesini,kardeşini,veya yakın akrabalarını kötülemek.
3-AHLAKLA İLGİLİ GIYBET: Huyu kötü,havalı,kibirli,sinirli,aciz,korkak,cimri v.b sözler.
4- DİNE AİT GIYBET: Hırsız,yalancı,sarhoş,kumarcı,zalim,beynamaz, v.b
5-DÜNYEVİ HUYLARINA GIYBET:Edepsiz,terbiyesiz,tembel, v.b sözler.
6-GİYİMLE ALAKALI GIYBET:Uzun,kısa,dar,geniş,eski,kirli,paspal, v.b. sözler.
Hangi hususta olursa olsun arkasından konuştuğunuz kişiyi üzecek her söz ve hareket gıybettir ve günahtır. Sayın okurlarım gıybet en fazla işlenen günah olduğuı halde içeriği en az bilinen günahtır. Bugün alimi,cahili,büyüğü,küçüğü,kadını erkeği hepimiz istisnasız gıybet ederken hangi sözlerin gıybet olduğunu hangi sözlerin gıybet olmadığını bilemiyoruz. Dolayısıyla bazen gıybat olduğunu sandığımız şeyleri söylemeyerek adaletin işlemesini veya suçun engellenmesini sağlayamamaktayız. ilerde açıklanacağı gibi gıybetin caiz olduğu hatta yapılması zorunlu olduğu yerler vardır. Bazen aman dedikodu olur diye arkadaşlarımızla sıhbetten vazgeçmekte, veya günah olmayan gıybeti yaptıkları zaman nasıl olsa günaha girdik zannıyla günah olan gıybete dönülmekte ; Bazende gıybeti iftira etmekle karıştırıp yani iftira etmeyi dedikodu sanıp yaptıkları dedikodunun günah olmadığını savunmakta ve bilmeyerek şirke girmektedirler. O nedenle gıybet çok iyi tahlil edilmeli, hangi gıybetin mübah yani caiz yani serbest olduğu yani günah olmadığı ,hangi gıybetinde haram yani günah olduğu iyi bilinmelidir. Her sözün gıybet olduğunu sanmak insanı yanlızlığa iter. Buda yanlıştır. İnsanlar elbette sohbet edeceklerdir
