Yıldızların
Adlandırılması
Babilliler, Sümerler gibi eski
Mezapotamya halkları ve daha sonra Eski Yunanlılar, yıldızların oluşturduğu
şekillere adlar koyarak takım yıldızları oluşturmuşlardır. Bugün 88 takımyıldız
bilinmektedir.
Bazı takım yıldızların içinde
elliden fazla parlak yıldız, yüzyıllar öncesinden verilmiş adlar taşırlar,
bunların çoğu Arap kökenlidir; Vega, Rigel, Aldebaran, Algol, ... gibi. Sirius
ve Capella Yunan ve Latin kökenlidir [Kimi tek isimler, kimi açıklamaların
kısaltılmışıdır. Örneğin; Betelgeuse (ortadakinin omuz altı), Deneb (kuşun
kuyruğu) gibi ]. Uranometria (1603) adlı yıldız atlasında Bayer, takım
yıldızlarında en parlak yıldızları Yunan alfabesinin küçük harfleri ile
gösterdi. Bu sistem bugün de kullanılmaktadır. Genel olarak harfler parlaklık
sırasına göre verilmiştir; Yunan harfleri yetmediğinde Roma harfleri
kullanılmıştır. Bayer sisteminde bir yıldızın adı, takım yıldızın adının önüne
bir harf getirilerek ve mülkiyet eki konarak verilir. Örneğin; α Draconis, Draco
(ejderha) takım yıldızının en parlağı. Takım yıldızında birkaç yıldız aynı
parlaklıkta ise genelde ismini aldığı mitolojik yaratığın baş kısmından
başlayarak, harflendirme sıra ile yapılmıştır. Örneğin; birbirinden çok farklı
olmayan Büyük Ayı takım yıldızının yıldızları sıra ile harflendirilmiştir. Bugün
de kullanılan bir başka adlandırma sistemi Flamsteed'in Historia Coelestia
(1729) da kullandığı sayı sistemidir. Burada takım yıldızındaki yıldızlar
batıdan doğuya doğru numaralandırılmışlardır, böylece çok sayıda yıldız
numaralanabilmiştir. Örnek: 61
Amatör astronomların da ilgilendiği
değişen yıldızların ayrı bir adlandırma sistemleri vardır. Değişen yıldızın
Bayer harfi varsa ayrıca özel ad verilmez. Örneğin; δ Cephei, β Lyrae. Bunların dışında bir
takım yıldızında keşfedilen değişen yıldızlara keşif sırasına göre, Lâtin
alfabesinde R'den başlıyarak şu sırada harfler verilir; R, S, T, U, V, W, X, Y,
Z; RR, RS, ... , ZZ; AA, AB, ... , AZ; BB, BC, ... , BZ v.s. (J atlanır). Bu
dizi QQ, ... , QZ ile biter. (Çünkü RR önceden kullanılmıştı.) Bu şekilde 334
değişen yıldız adlandırılabilir. Bundan sonra keşfedilenler; V335, V336, ...
şeklinde V (Variable=Değişen) harfinin yanına sıra numarası verilerek
adlandırılır. Bu sistemde bir değişen yıldızın adı, ilgili takım yıldızın adının
ya da kısaltılmış adının önüne bu harfler ya da sayılar getirilerek verilir.
Örneğin; U Cep, RR Lyr, V471 Tau gibi...
